Tác gia Nam Cao

Tiết 50-51- Văn học sử

*N?I DUNG B�I H?C
I. Vài nét về cuộc đời - con người
1. Cuộc đời
2. Con người
II. Quan điểm nghệ thuật
1. Tác phẩm văn chương
2. Nhà văn
3. Nghề văn
III. Sự nghiệp văn học
1. Trước Cách mạng tháng 8
2. Sau Cách mạng tháng 8
3. Đặc điểm phong cách nghệ thuật
IV. Kết luận
NAM CAO (1915-1951)
I.VÀI NÉT VỀ CUỘC ĐỜI?CON NGƯỜI 1. CUỘC ĐỜI
Em hãy nêu những nét chính về cuộc đời của Nam Cao.Theo em, những yếu tố nào trong cuộc đời của ông có ảnh hưởng đến những sáng tác của ông sau này?
-Tên thật: Trần Hữu Tri (1915 ? 1951)
-Quê hương : làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lí Nhân,tỉnh Hà Nam.
-Bút danh: Nam Cao
-Gia đình : Xuất thân gia đình trung nông nghèo, đông con.
-Bản thân là một trí thức nghèo, luôn túng thiếu, v?t v?.
Làng Đại Hoàng-quê hương Nam Cao
Làng Đại Hoàng thuộc xã Hoà Hậu, H. Lý Nhân - . Trước năm 1945 thuộc Tổng Cao đà, Phủ Nam Sang, Tỉnh Hà Nam. Làng nằm gần ngã 3 sông Hồng và sông Châu hay còn gọi là Ngã 3 Tuần Vường (nay là khu vực trạm bơm Hữu Bị) - quê hương của nhà văn Nam Cao, với tác phẩm nổi tiếng Chí Phèo cùng nhiều tác phẩm văn học có giá trị khác. Ông đã được tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học” năm 1996.
Vài tư liệu về làng Đại Hoàng – quê hương của Nam Cao
* Trước Cách mạng tháng 8 :
Học hết bậc thành chung , đi làm ở nhiều nơi: Sài Gòn, Hà Nội. Cuối cùng thất nghiệp, sống chật vật bằng nghề viết văn và làm gia sư.
1943: tham gia Hội Văn hóa cứu quốc.

Con ñöôøng ñôøi :
* Sau Cách mạng tháng 8 :
Vừa viết văn, vừa tích cực tham gia cách mạng.
1946: tham gia đoàn quân Nam tiến.
1950: tham gia chiến dịch Biên giới.
1951: hi sinh trên đường đi công tác.
2. Đặc điểm con người
Những nét tính cách nổi bật nào trong con người Nam Cao đã ảnh hưởng đến các sáng tác của ông ?
- L� ng??i cĩ b? ngồi l?nh l�ng, ít nĩi nh?ng cĩ ??i s?ng n?i t�m phong ph�, sơi s?c. Ơng luơn cĩ tâm trạng bất hòa sâu sắc với xã hội đương thời (trước CMT8).
-L� ng??i cĩ t?m lịng ?ơn h?u, chan ch?a tình yêu thương, ân tình, gắn bó sâu nặng với những người nghèo khổ ở quê hương.=> con người giàu tình cảm.
- L� m?t ng??i trí th?c ?trung th?c vơ ng?n? luơn nghiêm khắc tự đấu tranh v?i chính mình ?? thốt kh?i l?i s?ng t?m th??ng, nh? nhen.
=> Cuộc đời và nhân cách của nhà văn ? chiến sĩ Nam Cao đã trở thành tấm gương đẹp đẽ trong giới văn nghệ sĩ cách mạng.
II/QUAN ĐIỂM NGHỆ THUẬT
*Dựa vào sách giáo khoa, em hãy nêu những câu văn thể hiện quan điểm nghệ thuật của Nam Cao trong các tác phẩm ?Trăng sáng? và ?Đời thừa??
Nam Cao quan niệm như thế nào về :
+ Tác phẩm văn chương?
+ Nhà văn ?
+ Nghề văn ?
1. Vaên hoïc phaûi gắn bó với đời sống của nhân dân lao động, phaûn aùnh chaân thöïc cuoäc soáng.


2. Vaên chöông chaân chính phaûi coù noäi dung nhaân ñaïo saâu saéc
“Ngheä thuaät khoâng caàn phaûi laø aùnh traêng löøa doái, khoâng neân laø aùnh traêng löøa doái, ngheä thuaät chæ coù theå laø tieáng ñau khoå kia , thoaùt ra töø nhöõng kieáp laàm than.” (Traêng saùng)
“Noù phaûi chöùa ñöïng ñöôïc moät caùi gì lôùn lao, maïnh meõ, vöøa ñau ñôùn, laïi vöøa phaán khôûi. Noù ca tuïng loøng thöông, tình baùc aùi, söï coâng bình… Noù laøm cho ngöôøi gaàn ngöôøi hôn.” (Ñôøi thöøa)
Quan điểm nghệ thuật hiện thực ?vị nhân sinh?
Đặt cuộc sống lên trên văn chương: ?sống đã
rồi hãy viết?.
3. Nghề văn phải là một nghề sáng tạo.


Nhà văn phải có lương tâm nghề nghiệp
“ Sự cẩu thả trong văn chương thì thật là đê tiện”.
“Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có.
Quan điểm nghệ thuật c?a Nam Cao tiến b? v� sâu sắc .
1.Trước Cách mạng tháng Tám :

III/ Qúa trình sáng tác
Người trí thức nghèo
Người nông dân nghèo
Hai đề tài chính
-Đời thừa.- Sống mòn.-Giăng sáng
Chí Phèo- Lão Hạc.- Một bữa no…
a.Người trí thức nghèo
8ndamng

Nhà văn miêu tả sâu sắc tấn bi kịch tinh thần của những người trí thức nghèo trong xã hội cũ
*Nội dung chính
* Gía trị :- Phê phán xã hội phi nhân đạo đã tàn phá tâm hồn con người.- Thể hiện niềm khao khát một cuộc sống có ích , thực sự có ý nghĩa.
b.Người nông dân nghèo
*Nội dung chính:-Tập trung khắc họa tình cảnh và số phận của người nông dân nghèo bị đẩy vào đường cùng, bị tha hóa.
*Gía trị :-Kết án xã hội tàn bạo đã hủy diệt nhân tính của người nông dân lương thiện.- Khẳng định nhân phẩm và bản chất lương thiện của họ.
2.Sau Cách mạng tháng Tám:
- Nam Cao tham gia Cách mạng trở thành nhà văn chiến sĩ, và là cây bút tiêu biểu của văn học giai đoạn kháng chiến chống Pháp.
- Sáng tác của Nam Cao ở giai đoạn này thể hiện nhiệt tình yêu nước và cách nhìn, cách sống của giới văn nghệ sĩ với nhân dân và cuộc kháng chiến của dân tộc.
 là bản tuyên ngôn nghệ thuật của những nhà văn đang chuyển mình theo kháng chiến.
-Tác phẩm tiêu biểu : Truyện ngắn “Đôi mắt”( 1948), nhật ký “Ở rừng” và tập ký sự “Chuyện biên giới”
( 1950).
* Em hiểu thế nào về phong cách nghệ thuật của một nhà văn?
- Phong cách nghệ thuật là cá tính sáng tạo của nhà văn thể hiện trong tác phẩm qua:
+ Cách lựa chọn và xử lý đề tài.
+ Quan niệm nghệ thuật về con người.
+ Những biện pháp nghệ thuật ưa thích và quen dùng.
+ Giọng điệu riêng.
VI/ Phong cách nghệ thuật
* Phong cách nghệ thuật của Nam Cao được thể hiện qua những biểu hiện cụ thể nào? Chứng minh ngắn gọn bằng một vài sáng tác của Nam Cao?
1. Nam Cao thường viết về cái nhỏ nhặt, xoàng xĩnh, tầm thường trong đời sống hàng ngày.
Từ đó nhà văn đặt ra những vần đề có ý nghĩa xã hội to lớn, những triết lý sâu sắc về cong người, cuộc sống và nghệ thuật
*Ví dụ : Truyện “Một bữa no”; “Trẻ con không được ăn thịt chó”; “Lang rận”…
2. Nam Cao luôn có hứng thú khám phá “con người trong con người” , có biệt tài diễn tả , phân tích tâm lý nhân vật tài tình và sâu sắc.
*Ví dụ : Khám phá nội tâm của nhân vật Chí Phèo sau khi tỉnh rượu; nội tâm của nhân vật Hộ trong “Đời thừa”…
3. Nam Cao thường sử dụng thủ pháp độc thoại và độc thoại nội tâm rất tinh tế và sâu sắc.
“Tỉnh dậy hắn thấy hắn già mà vẫn còn cô độc.Buồn thay cho đời! Có lý nào thế được? Hắn đã già rồi hay sao?...”
“Hắn băn khoăn nghĩ đến một tác phẩm nó sẽ làm mờ hết các tác phẩm khác cùng ra một thời…” ( Đời thừa)
“Nước mắt hắn bật ra như nước một quả chanh mà người ta bóp mạnh.Và hắn khóc…Ôi chao! Hắn khóc! Hắn khóc nức nở…”( Đời thừa).
“Tỉnh ra, chao ôi, buồn! Hơi rượu không sặc sụa, hằn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành.Hắn ôm mặt khóc rưng rức…” ( Chí Phèo)
4. Tác phẩm của Nam Cao thường có giọng điệu buồn thương, chua chát, lạnh lùng mà đầy thương cảm, đằm thắm ,yêu thương…

V/ GHI NHỚ
( Học sách giáo khoa)