Tác gia Nam Cao

Giaùo aùn
ñieän töû

moân
Ngöõ Vaên

lôùp 11

Soạn giảng : gv Bạch Văn Minh

Trình bày ý nghĩa nhan đề đoạn trích: Hạnh phúc của một tang gia của Vũ Trọng Phụng
Kiểm tra
bài cũ
Tiết 98
Tác gia
Câu hỏi
Em hãy nêu một đánh giá chung nhất về nhà văn Nam Cao
1917-1951
Nhà văn - liệt sỹ, đại biểu xuất sắc nhất của dòng văn học hiện thực phê phán, đóng góp lớn cho sự phát triển của văn xuôi Việt Nam hiện đại
Nêu vấn đề
Qua sự chuẩn bị bài
học, hãy trình
bày những nét chính
trong cuộc đời của
Nam Cao
TỔ 1
I Cuoäc ñôøi – con ngöôøi- Quan ñieåm ngheä thuaät
Cuộc đời
Trần Hữu Tri
Sinh năm 1917, mất năm 1951
Quê : Tổng Cao Đà, huyện Nam
Sang, làng Đại Hoàng, Hà Nam Huyện
Lý Nhân, xã Nhân Hậu, Hà Nam
-Bút danh Nam Cao được ghép từ hai
chữ đầu Nam – Cao của tổng và
huyện quê hương.
Một số hình ảnh về làng Đại Hoàng ( Vũ Đại)
Di tích về “ Cái lò gạch” nơi Chí Phèo bị bỏ rơi trong tác phẩm Chí Phèo
Nhà Bá Kiến và giống chuối ngự Đại Hoàng dùng tiến vua
Nhà lưu niệm Nam Cao – xây trên nền căn nhà cũ của gia đình ông ở Đại Hoàng.
Nhận định về Nam Cao, Nguyễn Minh Châu có viết :
C�âu hỏi
Câu
hỏi
Nhận định về Nam Cao, Nguyễn Minh Châu có viết :
...Như một quả lắc đồng hồ xang đi xang lại giữa thành phố và cái làng quê Đại Hoàng rất lâu đời của ông – nơi ông vật lộn với cuộc sống hàng ngày để kiếm miếng sống và nơi ông trở về bên gia đình vợ con, không phải để ngắm cảnh đẹp đồng quê, thậm chí chẳng có được một phút đứng “ dưới bóng hoàng lan “ mà để lại nghe những tiếng thở dài, những câu than vãn, những lời rỉa rách, để chứng kiến những trận ốm của lũ vợ con
Thuộc gia đình trung nông.
Học hết bậc thành chung
Đi lại nhiều nơi : Nam bộ, Hà Nội, Hà Nam...
Làm nhiều nghề : Viết văn, dạy học tư, làm gia sư...
...


Bắt đầu viết văn từ năm 1936 với truyện ngắn dầu tay “ Cảnh cuối cùng “ ký bút danh Thúy Rư.
- Đến năm 1941, với tập truyện “Đôi lứa xứng đôi “ – Cái lò gạch cũ - Chí Phèo, ra đời, Nam Cao mới thật sự nổi tiếng, ngang hàng với nhiều tài danh đương thời như Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng...
1943 Nam Cao tham gia Hội văn hóa cứu quốc, hoạt động phong trào Việt Minh.
Sau Cách mạng tháng
8.45:
-Làm báo Tiên Phong
-Tham gia Nam Tiến
-Làm báo Cứu Quốc ở Việt Bắc
-Tham gia chiến dịch Biên giới 1950.
Cuối Năm 1951, trong chuyến công tác ở vùng địch hậu, Nam Cao hy sinh tại Ninh Bình.
Phần mộ và nhà lưu niệm Nam Cao ở làng Đại Hoàng
Hiện thực xã hội trước CM.8/1945
Cuộc đời
Nam Cao
Nêu vấn đề
Hãy trình bày những đặc điểm chính về bản chất con người nhà văn Nam Cao
Tổ 3
Câu hỏi
Sau khi xem đoạn phim trên, em có thể cho biết nội dung, và qua đó trình bày những sự kiện chính trong quảng đời tiếp theo của Nam Cao ?
2. CON NGƯỜI
Những đặc điểm cơ bản về bản chất
a. Có đời sống nội tâm phong phú, thiên về tự vấn, có hoài bảo, khát vọng lớn, làm việc có ích cho đời. Việc ông bất hòa với xã hội cũ, và sớm đến với lý tưởng cách mạng có nguồn gốc sâu xa từ đặc điểm này.

Bà Trần Thị Sen : “ Tính anh trầm lặng, ít nói. Thoạt mới gặp, nhiều người cảm thấy khó gần, nhưng đã quen nhau thì anh nói chuyện rất thân tình, cởi mở... T.C Văn Học 5.1987.
Nhà văn Tô Hoài : ‘ Nam Cao lạnh lùng quá, kéo mép lên mới nở được nụ cười khó nhọc, thật ra mặt anh ta lạnh nhưng lòng anh ta sôi nổi khát vọng cháy bỏng nhân đạo “
Nhà văn Hoàng Trung Thông : Con người gày gày, xương xương, đôi vai hơi còng xuống và nhất là đôi mắt sâu thẳm quầng đầy day dứt. Anh luôn luôn đấu tranh với bản thân mình và tự phê bình mình... Báo Người Hà Nội 1987
Caâu hoûi : Trong các tác phẩm như Lão Hạc, Chí Phèo, Dì Hão, Một bữa no... Các nhân vật chính thường chết trong đau thương. Theo em, cách kết thúc như vậy, có phải Nam Cao “ác “ không ?
b. Giàu ân tình, thương yêu với người nông dân nghèo, khám phá những giá trị tinh thần còn sót lại sau sự tàn tạ, khánh kiệt về thể xác của họ.
Dì Hảo, Lão Hạc
Chí Phèo,
Tư cách mõ, Một bữa no
Nêu vấn đề
Hãy trình bày những nét cơ bản về quan điểm nghệ thuật của Nam Cao
Tổ 2
Nghệ thuật không cần là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than Trăng sáng – Nam Cao
-Có ý nghĩa tuyên ngôn nghệ thuật : chọn chủ nghĩa hiện thực trong sáng tác.
Ánh trăng lừa dối : Ẩn dụ nghệ thuật  văn chương bóng bẩy, hình thức, quay lưng lại với hiện thực ...
Không cần phải, không nên  không phải bóng bẩy, lâm ly mới là nghệ thuật, không chạy theo cái đẹp hình thức
- Nghệ thuật ... kiếp lầm than : Phản ánh và cảm thông nỗi thống khổ của quần chúng ...

Văn chương không cần đến những người thợ khéo tay,làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi khơi những nguyồn chưa ai khơi và sáng tạo những cái gì chưa có... Đời thừa – Nam Cao
Xác định: sáng tạo luôn là cái mới.
Chỉ cần khéo tay khéo tay, kỹ xảo là đủ...
không là “biết rồi khổ lắm nói mãi”
Mà phải là một sản phẩm tinh thần độc đáo,
đầy tâm huyết.
3. Quan điểm nghệ thuật
Văn học phải phản ánh cuộc sống một cách chân thực và sâu sắc - chủ nghĩa hiện thực.
Lao động văn chương là một hoạt động sáng tạo đầy trách nhiệm, đòi hỏi nhà văn phỉa có lương tâm, nhân cách xứng đáng với nghề nghiệp cao quý đó.
b.Thấm nhuần tinh thần nhân đạo sâu sắc, mang nhiều sắc thái mới mẽ so với đương thời
Trong tác phẩm biểu hiện qua hai phương diện :
Lòng cảm thông vô hạn trước nỗi thống khổ của con người trong xã hội cũ.
Trí thức nghèo lo lắng về vật chất, dằn vặt mòn mõi tinh thần.
Nông dân nghèo  ám ảnh về cái đói, nạn cường hào ... đẩy họ vào bước đường cùng.
- Phê phán : Tố cáo  vạch ra một quy luật bạo tàn trong xã hội cũ : Quy luật tha hóa
Cụ thể : đẩy con người vào tuyệt vọng, vào hố thẳm của sự đánh mất nhân tính và cả nhân hình.
Chí phèo ( Chí phèo) Cu Lộ (Tư cách mõ) Bà cụ (Một bữa no)
Có thể nói : Hai mặt cảm thông và phê phán đã làm nên giá trị nhân đạo trong tác phẩm Nam Cao. Ở ông, có một niềm tin gần như tuyệt đối vào nhân phẩm con người.

Nêu vấn đề
Giới thiệu những nét cơ bản về sự nghiệp văn chương của Nam Cao
Tổ 4
II.SỰ NGHIỆP VĂN CHƯƠNG
Nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán
Gồm hai giai đoạn sáng tác : Trước và sau Cách Mạng tháng 8.1945
Được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, đợt một
1. Trước Cách mạng tháng 8.1945
Chủ yếu là truyện ngắn gồm hơn 60 truyện và và hai truyện dài : Chuyện người hàng xóm, Sống mòn.
Nét chung : Nỗi băn khoăn đến đau đớn trước tình trạng con người bị hũy hoại về nhân phẩm do cuộc sống đói nghèo áp bức, đồng thời thể hiện một khắc khỏi vì sự phát triển của con người.

Chí Phèo
Hộ- Đời thừa
Lão Hạc
Trẻ con không được ăn thịt chó
Một bữa no
Tư cách mõ...
b Đề tài :
Hai đề tài chính : Người trí thức nghèo và người nông dân nghèo.
Người trí thức nghèo : Mòn mõi về tinh thần - chết dần tư cách con người do cuộc sống đói nghèo. (Đời thừa , Sống mòn ...)
Người nông dân nghèo : Cuộc sống bi thảm do đói nghèo áp bức, bị tha hóa, vẫn giữ được vẻ dẹp lương thiện


2. Sau Cách mạng tháng 8.1945.
Nam Cao vừa hoạt động cách mạng vừa tiếp tục sáng tác.
Quan điểm nghệ thuật có nhiều đổi mới, gắn bó mật thiết với nhiệm vụ cách mạng.
Tiêu biểu có tác phẩm Đôi mắt.

III. NHỮNG NÉT ĐẶC SẮC CỦA NGHỆ THUẬT VĂN XUÔI NAM CAO
Xây dựng nhân vật sinh động, có tính điển hình cao, Phân tích tâm lý tinh tế
Dung lượng gọn, ít chữ :
- Lời vào truyện gợi ngay tình huống và không khí truyện
- Chú trọng ngôn ngữ nhân vật và chi tiết
3 Có chất hài riêng :
Tên truyện: Trẻ con không được ăn thịt chó. Lang Rận ...
- Lời dẫn :
“ Ngay cái tên cũng khó nghe rồi. Thà cứ là Kèo, Cột, là Hạ, là Đông, là gì cũng còn dễ nghe, Nhưng hắn lại là Trạch Văn Đoành. Nghe như súng thần công, nó chọc vào lỗ tai “ – Đôi móng giò.

- Tình huống: Một truyện Xú vơ nia...
4. Nghệ thuật trần thuật đa dạng, độc đáo
Kể chuyện bằng nhiều chất giọng : nghiêm nghị, hài hước, trân trọng, nâng niu, nhạo báng...
Kể và suy ngẫm (Đời thừa)
Hòa tan ngôn ngữ kể chuyện với nhân vật
( Chí Phèo )
5 Câu văn giàu tính triết lý...
“ Hạnh phúc lúc này như một chiếc chăn quá hẹp. Người này co thì người kia bị hỡ... “ – Mua nhà.

“ Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỷ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác lên trên đôi vai của mình.” - Đời thừa
. Hộ đời thừa : phản ứng tâm lý trước gánh nặng áo cơm.
. Chí phèo : ...sau lần gặp thị Nở “ vẫn vơ nghĩ mãi “ - đoạn buổi sáng.
Lão Hạc khóc khi bán con chó, phải day dứt, băn khoăn...
IV TỔNG KẾT
1 Nam Cao là một tài năng lớn, góp phần cách tân và hiện đại hóa nền văn xuôi quốc ngữ. giữ môt vai trò lớn trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
2. Cuộc đời và sự nghiệp của Nam Cao là một quá trình phấn đấu không khoan nhượng cho một nhân cách cao đẹp- nhân cách trong cuộc sống và nhân cách trong sáng tạo nghệ thuật