Tac gia

Trường THPT NGUYẼ�N VĂN CÔN Lớp dạy : 11
1
SỞ GIÁO DỤC ĐT TIỀN GIANG
1. Đọc phiên âm , dịch nghĩa bài thơ "Dương Phụ Hành" của Cao Bá Quát?


KIỂM TRA BÀI CŨ

2.Chi tiết thơ nào
làm em tâm đắc nhất?
Vì sao?


Câu hỏi:



4
PHIM TÀI LIỆU " NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU"
5
1.Thân thế :

Hiệu : Hối Trai
Tên thân thuộc : Đồ Chiểu
Ngày sinh : 1.7.1822
tại làng Tân Khánh ,
phủ Tân Bình , tỉnh Gia Định

I . TIỂU SỬ

Trình bày những hiểu biết của em về thân thế của Nguyễn Đình Chiểu ?
6
Cha :Nguyễn Đình Huy
Người Thừa Thiên
Làm quan dưới trướng Lê Văn Duyệt

Mẹ :Trương Thị Thiệt
Người làng Tân Thới
( gần Sài Gòn )
Ô�ng sinh ra và lớn lên trong gia đình "thường thường bậc trung"
7
2. BIẾN CỐ TRONG CUỘC ĐỜI
Năm 1833: sau vụ biến Vệ Khôi, Nguyễn Đình Chiểu ra Huế, ở nhờ nhà một người bạn của cha để ăn học
Năm 1843: thi đỗ tú tài
Năm 1846 :ra Huế để chuẩn bị thi tiếp
Năm 1849: sắp thi thì mẹ mất , quay về quê chịu tang mẹ. Trên đường về vì quá thương khóc mẹ nên ông bị mù cả hai mắt
Theo em,
cuộc đời cụ Đồ Chiểu
có những biến cố nào
đáng chú ý ?
8
Năm 1851: mở trường dạy học ,bốc thuốc , làm thơ
Năm 1854: lấy vợ là bà Lê Thị Điền - em gái một học trò
Năm 1859:Pháp đánh vào Gia Định ,ông lui về quê vợ
Giặc cướp ba tỉnh miền Đông , ông lánh về Ba Tri
9
Giặc chiếm hết Lục tỉnh , vì sức yếu , ông ở lại Ba Tri tiếp tục dạy học , bốc thuốc .
Giặc nhiều lần mua chuộc , ông không chịu khuất phục
Ngày 3/ 7/ 1888: Đồ Chiểu qua đời tại Ba Tri
Hiện nay ,đền thờ và mộ� của Nguyễn Đình Chiểu được đặt tại xã An Đức , Ba Tri , Bến Tre
10
MỘ PHẦN

11
NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU VÀ BÀ LÊ THỊ ĐIỀN


TẠI XÃ AN ĐỨC - BA TRI - BẾN TRE
Cổng lăng mộ cũ Cổng lăng mộ mới


12
XÃ AN ĐỨC - BA TRI - BẾN TRE


Tiểu kết :
- Cuộc đời và con người Đồ Chiểu là tấm gương sáng ngời về nghị lực và đạo đức , một thái độ sống gắn bó và chiến đấu không mệt mỏi cho lẽ phải , quyền lợi của nhân dân .
- Trong Đồ Chiểu có ba con người : + Một nhà giáo mẫu mực
+ Một thầy thuốc tận tâm
+ Một nhà văn trách nhiệm

ĐIỆN THỜ CỤ ĐỒ
( BA TRI - BẾN TRE )

Em có suy nghĩ gì về cuộc đời và con người của Nguyễn Đình Chiểu?
13
II.SỰ NGHIỆP VĂN CHƯƠNG
1. Quan điểm nghệ thuật :
" Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà"
Bút - đâm gian - chẳng tà
Thuyền - chở đạo - không khẳm
Văn chương nhằm mục đích bảo vệ đạo đức của nhân dân và chiến đấu vì quyền lợi của tổ quốc
Văn chương vừa có ý đẹp vừa có lời hay:
"Văn chương ai chẳng muốn nghe
Phun châu nhả ngọc báu khoe tinh thần"

Qua hai câu thơ trên, em hiểu gì về mục đích
sáng tác của Đồ Chiểu ?
Em thử tìm một vài ví dụ để chứng minh cho quan điểm
nghệ thuật này?

14

Nguyễn Đình Chiểu
đã sử dụng văn chương
như là một vũ khí chiến đấu bảo vệ đất nước,
một công cụ thực thi đạo lý ở đời với tính tự giác sâu sắc , bền bỉ.
Tiểu kết :

15
Gần 40 năm sáng tác, cu� Đồ Chiểu đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị , chủ yếu viết bằng chữ Nôm.
a. Giai đoạn trước khi Pháp xâm lược (1858)
Nội dung :đề cao,bảo vệ đạo đức của nhân dân.
Thể loại :truyện thơ.
Tác phẩm tiêu biểu : Lục Vân Tiên .

TÁC PHẨM CỦA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
Theo em quá trình sáng tác của
Nguyễn Đình Chiểu
được chia làm mấy giai đoạn?
Kể tên các giai đoạn,
các tác phẩm chính
và đặc điểm của từng giai đoạn ?

2. Các giai đoạn sáng tác :

16
b. Giai đoạn sau khi Pháp xâm lược

Nội dung :mang tính chiến đấu chống giặc
cứu nước.
Thể loại :
- Văn tế :
+Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (1861)
+Văn tế Trương Định
+Văn tế sĩ dân trận vong lục tỉnh (1883)...
-Thơ ( điếu văn ):
+Thơ điếu Trương Định ( 10 bài )
+Thơ điếu Phan Tòng (12 bài )
-Truyện Nôm :
+Dương Từ Hà Mậu
+ Ngư Tiều y thuật vấn đáp





17
Tác

phẩm

"Lục

Vân

Tiên"
18
3.Tác phẩm
a. Cốt truyện
b. Giá trị :
Là khúc ca chiến thắng của những người kiên
quyết chiến đấu vì chính nghĩa
-Lục Vân Tiên :
+ Với cha mẹ : là người con hiếu thảo
+Với tình yêu : thuỷ chung, son sắt
+ Với bạn bè : trọng nghĩa , khinh tài
+Lối sống: có ước mơ hoài bão cao đẹp
-Nguyệt Nga : thuỷ chung , tiết liệt


Theo em
truyện
"Lục Vân Tiên"
có những
nội dung
tiêu biểu
nào?
19
Tác phẩm (tt)
Là bản án kết tội những kẻ
bất nhân, phi nghĩa:
-Võ Công ,Võ Thể Loan : bội ước ,
lật lọng đến tàn bạo.

-Trịnh Hâm , Bùi Kiệm : phản bạn ,
lừa thầy , háo sắc.

20
TIỂU KẾT :

Lục Vân Tiên là
tác phẩm tiêu biểu nhất trong giai đoạn sáng tác đầu tiên của Đồ Chiểu. Tác phẩm thể hiện toàn bộ quan điểm , tư tưởng của ông về triết lý và đạo đức ở đời .
TRAI THỜI TRUNG HIẾU LÀM ĐẦU
GÁI THỜI TIẾT HẠNH LÀM CÂU TRAU MÌNH
Em
rút ra
kết luận gì
về
tác phẩm
"Lục Vân Tiên"?

21
ĐỀ TÀI
ĐẠO ĐỨC,NHÂN NGHĨA
1
8
5
8
ĐỀ TÀI
ĐÁNH GIẶC CỨU NƯỚC
(LỤC VÂN TIÊN )
?
22
4. Văn thơ yêu nước chống Pháp
Đề tài đạo đức-1858-Đề tài đánh giặc cứu nước
a. Phơi bày thảm hoạ của đất nước
". Bến Nghé của tiền tan bọt nước
Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây" ( Xúc cảnh )
b. Tố cáo tội ác của giặc
".tội chẳng tha con nít, đàn bà, đốt nhà bắt vật .
Kể mười mấy năm trời khốn khổ ,bị khảo , bị tù ,bị đày,bị giết,trẻ già nào xiết đến tên ."
(Văn tế nghĩa sĩ trận vong lục tỉnh )

Theo em ,thơ văn yêu nước chống Pháp của cụ Đồ Chiểu có những nội dung nào chủ yếu ?
23
c.Nguyền rủa bọn tay sai bán nước cầu vinh:
".theo quân tả đạo,quăng vùa hương ,xô
bàn độc,thấy lại thêm buồn .
.ở lính mã tà ,chia rượu lạt ,gặm bánh mì ,
nghe càng thêm hổ ."
(Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc )
d. Biểu dương những anh hùng chiến đấu hi sinh
bảo vệ tổ quốc :
"Làm người trung nghĩa đáng bia son ,
Đứng giữa càn khôn tiếng chẳng mòn.
Cơm áo đền bồi ơn đất nước ,
Râu mày giữ vẹn phận tôi con ."
(Thơ điếu Phan Tòng)
















24
e. Ca ngợi người nông dân:
"Kẻ đâm ngang, người chém ngược làm cho ma ní hồn kinh; bọn hè trước , lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc ,tàu đồng súng nổ ."
(Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc )

f. Kêu gọi quyết tâm đánh giặc đến cùng:
"Sống đánh giặc , thác cũng đánh giặc , linh hồn theo giúp cơ binh , muôn kiếp nguyện được trả thù kia."
(Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc )

25
CỔNG CHÙA TÔN THẠNH
(Xã Mỹ Lộc- H. Cần Giuộc - Long An )
BIA TƯỞNG NIỆM TẠI CHÙA TÔN THẠNH
NĂM 1973
26
5.Phong cách nghệ thuật :

Ngôn ngữ văn chương trong sáng giản dị,mang sắc thái Nam Bộ.
". Quán rằng thịt cá ê hề.
Khô lân chả phụng bốn bề thiếu chi."
(Lục Vân Tiên)
Xây dựng nhân vật mang tích cách con người Nam Bộ.
- Trọng nghĩa khinh tài
- Sâu nặng ân tình
- Cương trực ,dứt khoát đến nóng nảy
". Tôi bèn nổi giận một khi
Vật chàng xuống đó bẻ đi một giò."
(Lục Vân Tiên )
Hớn Minh bẻ giò con quan huyện tên là Đặng Sinh.

Vì sao có thể nói
"thơ văn Đồ Chiểu là vì sao
có ánh sáng khác thường .
càng nhìn
càng thấy sáng ."?
28
Thơ văn mang tính trữ tình- đạo đức :
- Chức năng giáo huấn nhưng giàu tình cảm :
"Mấy ai ở đặng hảo tâm
Nắng toan giúp nón ,mưa dầm giúp tơi"
(Lục Vân Tiên)
-Thơ văn yêu nước : trữ tình đạo đức + trữ tình yêu nước:
".Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ .Ngọn đèn khuya leo lét bên thềm. Não nùng thay vợ yếu chạy tìm chồng . Cơn bóng xế dật dờ trước ngõ ."
(Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc)
Văn chương Đồ Chiểu là : ".vì sao có ánh sáng khác thường .càng nhìn càng thấy sáng ."

29
III. KẾT LUẬN

-Đồ Chiểu là hịên thân
của nhiều phẩm chất làm
người cao đẹp
+Tấm gương về đạo hiếu nghĩa nhân từ
+Lòng yêu nước thương dân sâu nặng
+Thái độ sống can trường , cứng cỏi trước kẻ thù xâm lược.
-Tác phẩm của Đồ Chiểu có giá trị đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật.
30


NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
(1822 - 1888)
31