Suc khoe sinh san

2. THUÔC VIÊN TRÁNH THAI KHẨN CẤP
Thuốc viên tránh thai khẩn cấp (TVTTKC) còn gọi là viên thuốc ngày hôm sau .
A, Cơ chế hoạt động:
- Ngăn không cho trướng chín rụng .
- Làm biến đổi niêm mạc tử cung
Trường hợp nếu trứng đã thụ tinh cũng không thể làm tổ và không phát triển trong tử cung được . .
B) Ưu điểm:
- Ngay sau khi có quan hệ tình dục, trong vòng 72 giờ sẽ tránh được viêc mang thai.
c) Nhược điểm:
Thuốc có phản ứng phụ
Người bị hen suyển, suy tim cao huyết áp, đau nửa dầu, đái tháo đường cần phải thận trọng
- Không được dùng quá 4 viên trong 1 tháng , nghi ngờ có thai, khi đang có thai, bị xuất huyết âm đạo, bị bệnh gan thận.
- Thấy biểu hiện bất thường thì phải đến bác sĩ sản khoa khám có hướng điều trị.
d) Cách dùng:
- Uống viên thuốc thứ nhất ngay sau khi giao hợp (càng sớm càng tốt)
- Uống viên thứ hai trong khoảng từ 8 đến 12 giờ sau khi uống viên thứ nhất.
D, TVTTKC thường dùng có tên gọi là: viên Postior
Thuốc này đóng vỉ hai viên. bạn có thể uống 1 viên trong vòng 72 giờ sau giao hợp (càng sớm càng tốt) và 1 viên nữa sau viên đầu đúng 12 giờ.
* Cách sử dụng Postinor:
Để tránh thai, cần dùng 2 viên Postinor:
Liều thứ nhất: Uống 1 viên trong vòng 72 giờ sau cuộc giao hợp. Tốt nhất là uống trong giờ đầu. Nói chung, uống càng sớm càng tốt, nhưng nếu lỡ để chậm đến 3 ngày (72 giờ) thì thuốc vẫn có hiệu quả tránh thai. 
Liều thứ hai: Uống thêm 1 viên, sau viên thứ nhất 12 giờ.
* Chỉ định dùng thuốc


Postinor thích hợp với các trường hợp sau:
Sau một cuộc giao hợp bất ngờ, không chuẩn bị trước việc tránh thai.
Có sự nhầm lẫn khi đang áp dụng một biện pháp tránh thai:
+ Quên uống thuốc tránh thai loại uống hằng ngày từ 2 viên trở lên.
+ Tính nhầm thời điểm an toàn khi áp dụng biện pháp tự nhiên (tính vòng kinh).
+ Tiêm thuốc tránh thai chậm.
Gặp sự cố trục trặc khi đang áp dụng một biện pháp tránh thai:
+ Tuột hoặc rách bao cao su.
+ Tuột vòng tránh thai.
+ Thất bại trong việc xuất tinh ngoài âm đạo
Khi người phụ nữ phải giao hợp không có sự đồng tình (như bị cưỡng dâm).
* Ngoài ra có thể dùng các thuốc tránh thai kết hợp như Newchoice hoặc Marvelon (với liều lượng dùng khác so với viên uống hàng ngày) như 1 loại thuốc tránh thai khẩn cấp.
Liều dùng: Có thể dùng 4 viên Newchoice, Marvelon hoặc Ideal để thay thế 1 viên Postinor trong trường hợp cần tránh thai khẩn cấp. Như vậy tổng số cần uống 8 viên tránh thai kết hợp (một trong số các loại thuốc trên) chia làm 2 lần, cách nhau 12 tiếng. Uống 4 viên đầu trong vòng 72 giờ sau khi quann hệ tình dục không bảo vệ, càng sớm càng tốt. 4 viên tiếp theo sau đó 12 giờ.
3. THUỐC TIÊM TRÁNH THAI:
-Thuốc tiêm chỉ có chứa progestagen (không có thuốc tiêm estrogen )
- Thuốc tiêm tránh thai chủ yếu la Depo Provera (DMPA) và Net-en
Cơ chế tác dụng:
Depo Provera chứa progestin hormone, và nó cung cấp ba tác dụng ngừa thai.
Nó hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn ngừa sự rụng trứng để trứng không được phát hành.
Nó ảnh hưởng đến niêm mạc cổ tử cung, làm cho nó khó khăn hơn cho tinh trùng thâm nhập vào cổ tử cung.
Nó gây ra mong manh của nội mạc tử cung (lớp lót tử cung), trong đó ngăn cản sự trứng từ cấy.
Depo-Provera là 99,7% có hiệu quả nếu được mỗi 12 tuần
B, Lợi ích của Depo như kiểm soát sinh bao gồm:
- Không cần phải nhớ để mang nó mỗi ngày như uống thuốc
- Dễ dàng hơn để duy trì sự riêng tư cá nhân hơn là các phương pháp ngừa thai
- Ngăn chặn một số loại ung thư
- Có thể được sử dụng lâu dài
- Giảm nguy cơ thai ngoài tử cung
Thuận lợi về phụ nữ cho con bú (có thể làm tăng sản xuất sữa)
- Hiệu quả tránh thai cao trên 90%
- Hiệu quả kéo dài
- Dễ dùng , không ảnh hưởng quan hệ tình dục
C, Tác dụng phụ
- Mất mật độ xương và khả năng sinh sản chậm,
- Ngắn hạn chỉ sử dụng: 2 năm hoặc ít hơn mà thôi.
- Không thường xuyên chảy máu là phổ biến
- Kinh nguyệt có thể nhiều hơn, ít hơn hoặc ko hành kinh.
- Tăng cân, cũng có thể sút cân ở môt số phu nữ.
- Có thể thấy nhức đầu..
d) Cách sử dụng:
-Tiêm sâu DMPA vào mông hoăc bắp tay, mỗi lần tiêm cách nhau 3 tháng .
-Tiêm sâu Net-en vào mông, mỗi lân tiêm cach nhau 2 tháng
Nêu mũi tiếp theo không được tiêm đúng thời hạn thì nên dung thêm một biện pháp tránh thai khác (ví dụ bao cao su).
Lưu ý: Tiêm thuốc phải do cán bộ y tế thực hiện .
4. THUỐC CẤY TRÁNH THAI
Thuốc cấy tránh thai được sản xuất dưới dạng que cấy ngừa thai gồm 6 ống nhỏ chứa đầy ,đàn hồi, rộng 2-4mm, dài 34mm. Các thanh này chỉ chứa progestin tương tự như hóc môn Levonor –gestrel tự nhiên trong cơ thể người phụ nữ, được cấy vào dưới da mặt trong cánh tay và sẽ giải phóng thường xuyên một lượng nhỏ progestin vào cơ thể người phụ nữ vài giờ sau khi cấy cho đến lúc nó được lấy ra. 
Ngăn cản sự rụng trứng, (ngăn giải phóng trứng
ra khỏi buồng trứng) tại giữa chu kỳ kinh (trong vòng 1 năm đầu tiên sử dụng)
- Làm dầy dịch cổ tử cung do đó tinh trùng không di chuyển để
gặp trứng được.
A, Cơ chế tránh thai:
B, Hiệu quả tránh thai:
Hiệu quả tránh thai khoảng 99,6%.Thuốc cấy tránh thai được chấp nhận sử dụng ở Mỹ vào năm 1991, là phương pháp cực kỳ hiệu quả, với tỷ lệ thất bại là 0,04/100 trong một năm. Tỷ lệ thất bại tăng trong 4 năm tiếp theo với mức thất bại trung bình là 1,1 trong năm thứ 5 kể từ khi sử dụng.:
C, Ưu điểm

- Có thể có tác dụng tránh thai đến 5 năm/1 lần sử dụng 
- Lấy que cấy ra bất kì lúc nào người phụ nữ không muốn sử dụng, và khả năng có thai quay lại ngay.
 - Không phải lo lắng về việc có thai hoặc lo sử dụng các biện pháp hỗ trợ khác. 
- Có tác dụng ngay trong vòng khoảng 24 giờ sau khi cấy.
 - Người phụ nữ cho con bú có thể sử dụng ngay sau khi sinh 6 tuần, thuốc không ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa. 
- Giúp ngăn chặn thiếu máu, thiếu sắt.
 - Giúp ngăn chặn ung thư nội mạc tử cung.
D, Nhược điểm
- Thay đổi chu kì kinh nguyệt bình thường
- Đau đầu, chóng mặt
- Cương cứng ở vú hoặc chảy sữa
- Buồn nôn
- Xuất hiện trứng cá hoặc sẩn ở da
- Tăng hoặc giảm cân
- Thực hiện bởi các nhân viên y tế được đào tạo đặc biệt, tại các trung tâm, cơ sở y tế.
- Sau khi cấy trong vòng 1 vài giờ đến 1 ngày, có thể không cảm thấy thoải mái.
- Không tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm HIV/AIDS.
Khi nào bắt đầu dùng được thuốc cấy tránh thai Norplant ? .
Khi đang có kinh
Đang cho con bú
Sau khi sinh con không cho bú
 Khi ngừng sử dụng một biện pháp khác:
5. DỤNG CỤ TỬ CUNG
Dụng cụ tránh thai đặt trong tử cung hay vòng tránh thai là một mảnh nhựa hình chữ T được đặt trong tử cung để tránh thụ thai. Hiện nay có 2 loại vòng tránh thai: một là được bọc đồng, loại thứ 2 là chứa hormone progesterone và làm phóng thích lượng hormone này
A ,Hoạt động

Về cơ bản, IUD bọc đồng giúp ngừa thai bằng cách ngăn cản không cho tinh trùng kết hợp với trứng. Khi IUD chứa hormone progesterone, nó cũng hoạt động tương tự, ngăn ngừa sự rụng trứng (trứng rụng trong chu kỳ mỗi tháng của bạn gái) và làm dịch nhầy cổ tử cung đặc lại, ngăn không cho tinh trùng đi vào tử cung
Vòng tránh thai
B,Tính hiệu quả:

- Trong 1 năm, ít hơn 1% cặp nam nữ sử dụng biện pháp này bị dính bầu. Trên thực tế, các cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng IUD là một trong những biện pháp ngừa thai hiệu quả và an toàn nhất. Mặc dù là 1 biện pháp an toàn, nhưng vòng tránh thai vẫn có thể bị đặt lệch và vì vậy cần thường xuyên kiểm tra để chắc chắn rằng nó đặt đúng chỗ. 
 - IUD được linh động sử dụng cho những bạn gái không thể áp dụng các biện pháp tránh thai dùng kích thích tố (như thuốc, miếng vá hay vòng nhẫn). IUD cũng giúp phòng tránh thai lâu dài.
•    Ra huyết giữa kỳ kinh nguyệt
•   Kỳ kinh dài hơn và thường xuyên bị co cơ nếu dùng IUD đồng.
•    Mất kinh hay kinh nguyệt không đều với những người sử dụng IUD chứa hoóc môn.
•    Sổ thai hay mất đi IUD.
•    Xuyên thủng tử cung: ( rất hiếm)
•    Mụn trứng cá, đau vú, đau đầu, buồn nôn dễ xảy ra với bạn gái dùng IUD chứa hormone. 
 
C, Phản ứng phụ
IUD được bác sĩ đặt vào trong tử cung. Cách dễ nhất là đặt trong thời điểm kỳ kinh nguyệt của bạn gái. IUDs đồng cần nhờ đến bác sĩ thay thế cho sau 10 năm. IUDs chứa hormone thì cần được thay thường xuyên hơn – tối đa là cách 5 năm 1 lần
d, Cách thức sử dụng
6. BAO CAO SU TRÁNH THAI
Bao cao su là túi nhỏ bằng chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm. Nếu người nam đeo bao khi sinh hoạt tình dục, bao sẽ giúp hai bạn không tiếp xúc với các dịch sinh dục của nhau, có hiệu ích cho nhiều cặp vợ chồng không hợp đặt vòng, không mua được thuốc uống. Bao cũng là cách tránh thai thuận tiện cho các cặp bạn trẻ, các cặp vợ chồng hay đi công tác ít khi gần gũi. Cũng có những cặp vợ chồng đứng tuổi đã dùng bao từ hai ba chục năm nay. Ngoài ra, bao cũng là biện pháp hỗ trợ cho người mới triệt sản…
A,Cơ chế hoat động
Bao cao su tránh thai da số được chế tạo từ cao su mỏng(latex). Nó được lồng vào dương vât trước khi giao hợp để huwonhs tinh dich ngăn không cho tinh dịch lột vào âm đạo và ống dẩn trứng nên tránh được thụ thai
B, Nhược điểm:
- Giảm khoái cảm.
- Bao có thể bị thủng, rách nếu bảo quản kém
- Bất tiện khi sử dụng
- Chi phí tốn kém
- Một số người có dị ứng với bao cao su
B, Ưu điểm:

- Hiệu quả tránh thai cao dao động từ 80% đến 95%
- Dễ kiếm, có bán tại các thuốc tân dược
- Không gây tác dụng phụ.
- “Tự nhiên” không can thiệp vào hoạt động của cơ thể, không có tác dụng phụ. Nó lại còn giúp nhiều bạn nam “dai sức” hơn, thoả mãn người nữ nhiều hơn. Bạn gái thì được khô ráo, không bị chảy tinh dịch sau khi giao hợp. Ngoài ra, bao còn một ưu điểm vô cùng to lớn nữa: là công cụ đắc lực ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục, trong đó có HIV.
D, Cách sử dụng:
- Bước 2:  dồn bao về một phía, xé vỏ , lấy bao cao su ra ngoài. Bóp chặt đầu ,để dồn khí ra ngoài, Lồng bao vào dương vật đã cương cứng, chú ý vòng bao ở phía ngoài
- Bước 3: Vuốt bao cho đến gốc dương vật, để tránh tiếp xúc giữa dương vật và âm đạo, tránh tuột bao cao su khi giao hợp
- Bước 4: Giao hợp và xuất tinh.
- Bước 5: Sau khi xuất tinh, rút dương vật ra ngoài, tháo bao cao su khi dương vật còn cương, có thể gói bao cao su và giấy, túi ni lông trước khi vứt vào sọt rác.



Bước 1: 
Kiểm tra bao cao
su, không bị rách vỏ bao
không quá hạn sử dụng,
bao di chuyển
dễ dàng trong vỏ bao

1. Mở bao cao su ra khỏi vỏ bằng tay và nhớ không dùng dao hay kéo để mở
2. Bạn giữ đầu trên (hay phần đưa vô trong âm đạo) trên tay và xoắn phần
3. Dùng ngón tay đẩy bao cao su vào trong âm đạo (giống cách sử dụng tampon)
4. Bạn dùng ngón chỉ để đưa bao cao su vô trong cho đến hết chiều dài của âm đạo
5. Bao cao su đã vào đúng vị trí trong âm đạo người nữ
6. Bạn nên rút bao cao su ra khỏi âm đạo trước khi bạn đứng dậy. Xoắn phần đầu dưới của bao cao su lại một cách nhẹ nhàng và vứt bỏ
Triệt sản là biện pháp chỉ làm một lần mà có tác dụng tránh thai mãi mãi, khả năng sinh sản hầu như không thể phục hồi, hiệu quả rất cao (ở nam giới là 99,9%, ở nữ giới là 99,6%). Nếu bạn đã có đủ số con mình mong muốn, lại không có ý định kết hôn lần nữa thì đây là biện pháp phù hợp nhất. Tuy nhiên, biện pháp này không phòng tránh được bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.
7. TRIỆT SẢN

Triệt sản nữ
- Cơ chế tác dụng: cắt và thắt hai ống dẫn trứng nên trứng bị chặn lại, không thể gặp tinh trùng và đi đến tử cung được.
- Ưu điểm: Đây là biện pháp tránh thai thích hợp với các cặp vợ chồng đã có đủ số con mong muốn, thật sự không còn muốn có thai cũng như những cặp vợ chồng vì vấn đề sức khỏe không thể mang thai thêm như tim mạch, tâm thần...
+ Không gây tác dụng phụ.hiệu quả cao,không ảnh hưởng đến quan hệ tình dục
- Nhược điểm: Chi phí cao, phục hồi sinh đẻ khó khăn
Triệt sản nam
Cơ chế : đơn giản thắt và cắt hai ống dẫn tinh để ngăn không cho tinh trùng từ tinh hoàn đi lên túi tinh. Do đó khi bạn xuất tinh, trong tinh dịch không còn tinh trùng, nên không thể thụ thai được.
Ưu điểm :Hiệu qủa cao, an toàn,ko gây tác dụng phụ,xuất tinh bình thường trong tinh trùng ko có tinh dịch
Nhược điểm: Phục hồi khả năng sinh con khó khăn, chí phí cao, ko gây hiệu quả tránh thai ngay lập tức
9. TÍNH VÒNG KÍNH (PP TÍNH LỊCH TRÁNH THAI)
A, Cơ chế:
Tính chính xác ngày trứng chín và rụng tong chu kì kinh nguyệt để tránh giao phối (hay sử dụng biện pháp tránh thai) vào những ngày đó
B, Ưu điểm
- Sử dụng đúng cách tỉ lệ tránh thai cao (70-85%)
- Không gây tác dụng phụ
- Không đòi hỏi dụng cụ, thuốc men ,chi phí
Được tôn giáo chấp nhận để tránh thai không mong muốn
C, Nhược điểm:
- Hiệu quả tránh thai ko cao ,nếu sử dụng ko hợp lí (70-85%)
- Công phu
- Các ngày thụ thai kiêng giao hợp
D, Cách tính ngày trứng rụng- thời kì thụ thai

Chu kì 28 ngày
Bước 1: Lấy ngày đầu thấy kinh của chu kì sau trừ đi 14
Bước 2: Tính thêm số ngày trứng có thể rụng sớm (3 ngày tức: ngày 11,12,13) hoặc muộn (3 ngày: ngày 17,16,15)
Bước 3:Tính thêm số ngày trứng rụng muộn có thể sống thêm để chờ tinh trùng (ngày 18)
Bước 4: Tính thêm tối đa 3 ngày tinh trùng vào sớm có thể sống gắng để chớ trứng rụng (ngày 10,9,8)
1
3
8
11
14
18
17
28
Ngày an toàn
Ngày có kinh nguyệt
Ngày dễ thụ thai
Ngày an toàn
Chu kì 30: Ngày thứ 16 kể từ ngày có kinh đầu tiên của chu kì kinh
10. XUẤT TINH NGOÀI
A, Cơ chế:
Dương vật kéo dài ra khỏi âm đạo khi sắp xuất tinh, có tác dụng ko cho tinh dịch vào âm đạo
B, Ưu Điểm
- Ko cần đấn dụng cụ tránh thai hay hoomon .
C, Nhược điểm:
- Hiệu quả thấp
- Giảm khoái cảm do gián đoạn
- Vẫn có thể có thai, nhiểm HIV,BLTQĐ TD
- Đòi hỏi nam giới tự chủ
IV. NGUỒN CUNG CẤP BIỆN PHÁP TRÁNH THAI
Trạm y tế xã / phường
Bệnh viện huyện / tỉnh
Cán bộ thú y, công tác viên KHHGĐ/Đội KHHGĐ
Hiệu thuốc
Thầy thuốc tư nhân
Bạn bè/ người thân
V. PHÁ THAI
Phá thai được hiểu một cách đơn giản là một biện pháp nhằm chấm dứt quá trình thai nghén.
Nó có thể xảy ra theo 2 cách: ngẫu nhiên hoặc có mục đích. Hầu hết các vụ phá thai đều có mục đích.
1. Sự nhìn nhận về phá thai
Hiện nay có rất nhiều quan niệm khác nhau về vấn đề nạo phá thai
Người Hy Lạp cổ tán thành phá thao để duy trì sự ổn địn kinh tế và xã hội
Hippocrates chống lại việc phá thai vì lý do y tế, gây tổn thương cho người phụ nữ, ông cũng khuyên người phụ nữ sử dụng biệ pháp này khi có thai do cưỡng bức và bạo lực
Ngày nay, phá thai được chấp nhận rộng rãi ở các nước phát triển và đang phát triển
Ở Việt Nam, phụ nữ mang thai tự lựa chọn phá thai nếu như không muốn giữ lại thai nhi
2 Thực trạng về phá thai
Theo ước tính tổ chức y tế thế giới, trên thế giới có 70 triệu ca/năm, trong đó 5 triệu ca phá thai từ 15-18 tuổi, có khoảng 20 triệu ca phá thai trong điều kiện không an toàn dẫn đến tử vong cho khoảng 200.000 phụ nữ/năm
Tại TP Hồ Chí Minh - khoảng 150.000 trường hợp phá thai bằng phương pháp nạo hút..
Thái Lan:khoảng 300.000 trường hợp phá thai (trong đó nguyên nhân phá thai do bà mẹ nhiễm HIV chiếm 19,4%, do bị hiếp dâm chiếm 16,7%...)
Tại Bangladesh, có 800.000 trường hợp nạo phá thai, trong đó chỉ có 100.000 người được cung cấp dịch vụ phá thai chính thức, lứa tuổi trung bình từ 15 - 44 tuổi
Từ những số liệu nói trên thì việc đi tìm phương pháp phá thai an toàn cho phụ nữ là điều hết sức cần thiết
VI. CÁC BIỆN PHÁP PHÁ THAI
1. Hút thai
Hút thai được thực hiện ở phụ nữ có thai ngoài ý muốn và muốn hút thai để chấm dứt thai nghén. Qua xét nghiệm và khám thai nếu thai dưới 12 tuần tuổi bác sĩ sẽ tiến hành hút thai
2. Nạo thai
Nạo thai là thủ thuật phá thai được thực hiện với những trường hợp tuổi thai dưới 12 tuần hoặc bạn gái chậm kinh chưa quá 8 tuần.
Bác sĩ nong rộng cổ tử cung rồi đưa vào trong tử cung một dụng cụ giống như cái thìa để lấy ra phôi thai cùng rau thai.
Nạo thai thường gây đau hơn, tỷ lệ biến chứng cao hơn so với hút. Nạo thai đòi hỏi cán bộ y tế có kỹ thuật. Việc nạo thai cần được thực hiện ở các bệnh viện.
Ngoài hút và nạo, có thể bạn đã nghe nói đến trường hợp phá thai to hơn (từ 4 đến 5 tháng).
4. Phá thai bằng thuốc
Phá thai bằng thuốc đã được nghiên cứu và thử nghiệm ở nhiều nước. Hiện nay, một số nước đã chính thức cho phép sử dụng phương pháp phá thai này, trong đó có Việt Nam.
Đã có trên 15 quốc gia chính thức chấp nhận việc chấm dứt thai kỳ bằng thuốc, nhất là sau khi hiệu quả của Mifepriston được chứng minh vào năm 1982

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, các thủ thuật nạo hút sản khoa thường được dùng nhiều hơn, nhưng những thủ thuật này ít thành công trong những trường hợp thai dưới 7 tuần tuổi.
Khi ấy việc dùng thuốc để chấm dứt thai kỳ tỏ ra an toàn hơn.


Biến chứng nguyên phát
Tai biến do gây tê - gây mê
Xuất huyết
Thủng tử cung
Máu tụ
Rách cổ tử cung
Sốc do đau
VI. Hậu quả của phá Thai
2. Biến chứng thứ phát


Phá thai thất bại

Sót nhau

Nhiễm trùng

Ảnh hưởng đến vô
sinh sau này

Đồng miễn dịch

3. Biến chứng tâm thần
tâm lý

Cảm giác tội lỗi
hoặc
hối tiếc sau
phá thai.

Biểu hiện tâm
thần nặng
VII. Làm thế nào để hạn chế phá thai và những điều cần biết khi phá thai
Sử dụng các BPTT:Vong tránh thai, bao cao su..
Cả 2 phía đòi hỏi phải có tách nhiệm chủ động sử dụng BPTT
Tuyên truyền hậu quả mang thai, phá thai ở phụ nữ ở mọi lưới tuổi
Ngăn cấm lựa chọn giới tính
Phải được tư vấn về pp và nguy cơ phá thai
Cần được tư vấn cách theo dõi chăm sóc sau khi phá thai
Tất cả các trường hợp phá thai chỉ thực hiện tại cơ sở y tế đủ điều kiện
Thai to (trên 12 tuần ) gây tử vong cho mẹ
Tài liệu tham khảo
1) Giáo trình Giáo dục giới tính
2) Google.com