SKKN - Sử dụng MathType và Sketchpad trong giảng dạy Toán

SÔÛ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO GIA LAI
TRÖÔØNG THPT AYUNPA
---(((((---














TEÂN ÑEÀ TAØI: KHAI THAÙC VAØ SÖÛ DUÏNG PHAÀN MEÀM MATHTYPE 5.0 VAØ GEOMETER’S SKETCHPAD 4.05 TRONG GIAÛNG DAÏY TOAÙN ÔÛ TRÖÔØNG THPT




Ngöôøi thöïc hieän : Hoaøng Nghóa Phuùc
Ñôn vò : Toå Toaùn – Tin




Naêm hoïc: 2005 – 2006


LÔØI MÔÛ ÑAÀU

Thöa quyù thaày coâ giaùo!
Ngaøy nay, khi vieäc aùp duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo giaûng daïy ôû tröôøng phoå thoâng ñang ngaøy caøng phoå bieán thì nhu caàu coù moät phaàn meàm chuyeân duïng thieát thöïc vaø gaàn guõi vôùi moïi ngöôøi trôû thaønh moät nhu caàu heát söùc caáp thieát. Ñaëc bieät laø ôû nhöõng tröôøng vuøng xa, trình ñoä tieáp caän vôùi coâng ngheä thoâng tin cuûa khaù nhieàu giaùo vieân coøn ôû möùc thaáp thì vieäc ñöa coâng ngheä thoâng tin vaøo giaûng daïy gaëp khaù nhieàu khoù khaên. Moät phaàn meàm coù theå coi laø thieát thöïc khoâng chæ laø phaàn meàm coù theå phuïc vuï ñuùng muïc ñích cuûa ngöôøi söû duïng maø noù coøn caàn phaûi coù moät tieâu chuaån heát söùc caàn thieát, ñoù laø deã söû duïng.
Noùi ñeán vieäc söû duïng coâng ngheä thoâng tin trong daïy hoïc, coù leõ taát caû chuùng ta ñeàu nghó ngay ñeán phaàn meàm Microsoft PowerPoint, vaø haàu heát caùc giaùo vieân ñaõ daïy tieát daïy coâng ngheä thoâng tin ñeàu söû duïng phaàn meàm naøy trong thieát keá baøi giaûng. Tuy nhieân, vôùi boä moân Toaùn, phaàn meàm PowerPoint boäc loä khaù nhieàu nhöôïc ñieåm, ñaëc bieät laø trong caùc baøi toaùn ñoäng. Ví duï: Ñeå theå hieän söï phuï thuoäc cuûa ñoà thò haøm soá ax2 + bx + c vaøo caùc heä soá a, b, c thì vieäc thöïc hieän baèng PowerPoint laø moät vieäc cöïc kyø khoù khaên. Vaäy thì coù phaàn meàm naøo phuïc vuï toát hôn cho nhöõng baøi toaùn naøy khoâng?
Moät vaán ñeà khaùc nöõa, trong quaù trình soaïn giaùo aùn Toaùn, haàu heát caùc thaày coâ ñeàu bieát ñeán phaàn meàm Microsoft Equation Editor ñöôïc tích hôïp trong boä Office vaø phieân baûn môùi cuûa noù laø MathType 5.0. Phaàn meàm naøy giuùp chuùng ta soaïn ñöôïc nhöõng coâng thöùc Toaùn ñeïp vaø coù theå löu coâng thöùc döôùi nhieàu daïng taäp tin aûnh (.gif,.wmf,.eps). Öu ñieåm thì ai cuõng thaáy, tuy nhieân khaù nhieàu thaày coâ vaãn ngaïi söû duïng phaàn meàm naøy vì vieäc söû duïng noù daøi doøng vaø phöùc taïp quaù. Tôùi ñaây laïi naûy sinh moät caâu hoûi: Coù caùch naøo ñôn giaûn hoùa vieäc söû duïng phaàn meàm naøy khoâng?
Xuaát phaùt töø hai nhu caàu treân, toâi xin maïnh daïn ñöa ra ñeà taøi “KHAI THAÙC VAØ SÖÛ DUÏNG PHAÀN MEÀM MATHTYPE 5.0 VAØ GEOMETER’S SKETCHPAD 4.05 TRONG GIAÛNG DAÏY TOAÙN ÔÛ TRÖÔØNG THPT” vôùi mong muoán ñöa kinh nghieäm cuûa mình trong vieäc söû duïng hai phaàn meàm naøy vaøo soaïn giaùo aùn vaø thieát keá baøi giaûng Toaùn, goùp phaàn giuùp thaày coâ, ñaëc bieät laø caùc giaùo vieân Toaùn, tieáp caän deã daøng hôn vôùi coâng ngheä thoâng tin trong nhaø tröôøng.
Cuõng xin noùi theâm raèng: Trong quaù trình thieát keá baøi giaûng coâng ngheä thoâng tin, toâi ñaõ thöû nghieäm vaø thieát keá thaønh coâng moät soá tieát daïy hoaøn toaøn baèng phaàn meàm Geometer’s Sketchpad 4.05 vaø baûn thaân toâi nhaän thaáy phaàn meàm naøy raát phuø hôïp trong giaûng daïy Toaùn ôû tröôøng THPT. Ñoù cuõng laø moät trong nhöõng lyù do ñeå toâi vieát ñeà taøi “KHAI THAÙC VAØ SÖÛ DUÏNG PHAÀN MEÀM MATHTYPE 5.0 VAØ GEOMETER’S SKETCHPAD 4.05 TRONG GIAÛNG DAÏY TOAÙN ÔÛ TRÖÔØNG THPT”.
Veà boá cuïc, ñeà taøi ñöôïc phaân thaønh hai chuyeân ñeà, moãi chuyeân ñeà noùi veà moät phaàn meàm. Rieâng chuyeân ñeà II: Khai thaùc phaàn meàm Geometer’s Sketchpad trong giaûng daïy toaùn THPT, taùc giaû giôùi thieäu thoâng qua 6 baøi:
+ Baøi 1: Giôùi thieäu veà Geometer’s Sketchpad 4.05 (GSP);
+ Baøi 2: Giôùi thieäu caùc tính naêng chính cuûa GSP;
+ Baøi 3, 4, 5: Giôùi thieäu moät soá baøi toaùn lôùp 10, 11, 12 ñöôïc minh hoïa baèng GSP;
+ Baøi 6: Giôùi thieäu moät soá coâng cuï töï taïo duøng ñeå veõ moät soá hình thöôøng duøng trong GSP do taùc giaû töï taïo.
Ñeà taøi naøy ñöôïc vieát ra hoaøn toaøn töø kinh nghieäm cuûa taùc giaû trong quaù trình söû duïng phaàn meàm vaø ra ñôøi trong thôøi gian raát ngaén cho neân khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt vaø cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng choã “thöøa” ñoái vôùi nhieàu thaày coâ. Taùc giaû raát mong söï ñoùng goùp chaân thaønh cuûa quyù thaày coâ ñeå laàn ra maét sau, ñeà taøi phuïc vuï thieát thöïc hôn cho taát caû chuùng ta.
Xin chaân thaønh caûm ôn!

Taùc giaû



Hoaøng Nghóa Phuùc
Chuyeân ñeà I: KHAI THAÙC PHAÀN MEÀM MATHTYPE TRONG SOAÏN GIAÙO AÙN TOAÙN

Coù theå noùi raèng khoâng coù giaùo vieân Toaùn naøo ñaõ töøng tieáp xuùc vôùi maùy tính maø laïi khoâng bieát ñeán phaàn meàm MathType. Nhöng cuõng coù theå noùi raèng khoâng phaûi ai ñaõ töøng tieáp xuùc vôùi MathType ñeàu thaáy ñöôïc caùi tieän duïng cuûa noù trong vieäc soaïn thaûo coâng thöùc. Toâi ñaõ tieáp xuùc vôùi khaù nhieàu ngöôøi ñaõ töøng söû duïng MathType vaø moät yù kieán maø toâi thöôøng ñöôïc nghe laø: “MathType raát hay, nhöng söû duïng phieàn phöùc quaù”. Cuõng ñuùng thaät, khi soaïn thaûo vaên baûn Toaùn hoïc trong Microsoft Word, moãi laàn muoán cheøn moät coâng thöùc toaùn, ngöôøi duøng phaûi ñi theo con ñöôøng khaù daøi doøng: InsertObject, choïn Microsoft Equation 3.0 hoaëc MathType 5.0 Equation roài môùi coù theå soaïn thaûo ñöôïc. Ñoù laø chöa noùi ñeán khi soaïn thaûo, moãi laàn söû duïng moät coâng thöùc, ta caàn phaûi reâ chuoät tôùi töøng nhoùm, choïn töøng coâng cuï roài môùi nhaäp coâng thöùc. Moät ví duï ñôn giaûn laø khi caàn goõ coâng thöùc
, ta caàn choïn laàn löôït töøng nhoùm:
(ñeå nhaäp
),
(ñeå nhaäp phaân soá),
(ñeå nhaäp
), roài laïi choïn
(ñeå nhaäp
). Thaät laø daøi doøng vaø phöùc taïp! Vaäy thì coù theå naøo laøm ñôn giaûn hoùa coâng vieäc naøy khoâng? Taát nhieân laø coù!!! Trong phaïm vi ñeà taøi naøy, toâi xin cung caáp moät caùch thao taùc ñôn giaûn hôn ñeå giuùp quyù thaày coâ coù theå deã daøng hôn trong vieäc soaïn thaûo caùc coâng thöùc Toaùn hoïc.
Tröôùc heát laø laøm ñôn giaûn “ñöôøng ñi” ñeå vaøo cöûa soå MathType: Thaày coâ haõy nhaáp phaûi chuoät taïi moät vò trí baát kyø treân caùc thanh coâng cuï ñang baät, moät Menu doïc xoå ra, thaày coâ haõy choïn Customize…. Khi ñoù seõ coù moät hoäp thoaïi (Hoäp thoaïi Customize) ñöôïc môû. Tieáp theo laø choïn theû Commands. Taïi muïc Categories, haõy choïn nhoùm Insert. Khi ñoù beân caïnh (trong muïc Commands) seõ coù moät loaït caùc coâng cuï giuùp chuùng ta coù theå cheøn caùc ñoái töôïng, chuùng ta haõy choïn nuùt
vaø reâ noù leân moät trong caùc thanh coâng cuï ñang baät. Vaäy laø töø nay, ta ñôõ maát coâng ñi moät chaëng ñöôøng daøi ñeå môû cöûa soå MathType. Nhöng vaäy vaãn chöa hay, bôûi vì chuùng ta vaãn coøn phaûi di chuyeån chuoät leân ñeå nhaán nuùt
. Lieäu coù caùch naøo ñôn giaûn hôn nöõa khoâng? Raát ñôn giaûn! Baây giôø chuùng ta laïi môû hoäp thoaïi Customize ra, sau ñoù nhaáp phaûi chuoät treân nuùt
vöøa ñöa ra luùc naõy, moät Menu doïc seõ xoå ra, treân ñoù coù nhieàu muïc, ôû ñaây chuùng ta quan taâm ñeán 2 muïc: Taïi muïc Name, ta seõ thaáy teân nuùt laø “&Equation Editor”, ôû ñaây, kyù hieäu “&” ñöùng tröôùc chöõ “E” cho bieát chöõ “E” seõ ñöôïc gaïch chaân vaø noù laø phím taét ñeå goïi nuùt leänh naøy (baèng caùch nhaán Alt + E). Chuùng ta haõy xoùa kyù hieäu “&” ñoù ñi vaø ñaët laïi noù ôû choã khaùc (lyù do laø vì toå hôïp phím Alt + E ñaõ ñöôïc ñaët cho trình ñôn Edit neân khi nhaán Alt + E thì maùy seõ khoâng hieåu laø ta caàn choïn coâng cuï naøo). ÔÛ ñaây, toâi giaû söû ñaët kyù hieäu “&” tröôùc chöõ “n”. Sau ñoù ta nhaán Enter vaø quan taâm ñeán muïc thöù 2, ñoù laø “Image and Text”, chuùng ta haõy nhaáp traùi chuoät taïi vò trí naøy ñeå thieát laäp raèng beân phaûi nuùt
seõ coù teân nuùt laø “Equation Editor”. Sau khi ñoùng hoäp thoaïi Customize laïi, treân cöûa soå Microsoft Word cuûa chuùng ta seõ coù moät nuùt
. Töø nay, moãi laàn caàn soaïn thaûo coâng thöùc Toaùn hoïc, ta chæ caàn nhaán toå hôïp phím Alt + n, vaäy laø ta ñaõ coù theå môû cöûa soå MathType maø khoâng caàn ñi “loøng voøng” nhö tröôùc nöõa. Vaø khi ñoùng chöông trình (nhaán Alt + F4), ta ñaõ coù ngay 1 coâng thöùc toaùn theo yù muoán ôû trong vaên baûn cuûa ta.
Baây giôø, vaán ñeà maáu choát cuûa chuùng ta laø laøm theá naøo ñeå ñôn giaûn hoùa vieäc nhaäp coâng thöùc Toaùn hoïc? Nhö tröôùc, chuùng ta cuõng ñaõ thaáy chæ goõ moät coâng thöùc ñôn giaûn maø caàn phaûi laøm moät loaït thao taùc thaät phieàn phöùc. Vaäy thì, caùch toát nhaát trong tröôøng hôïp naøy laø chuùng ta haõy söû duïng phím taét, coâng vieäc soaïn thaûo seõ ñôn giaûn hôn nhieàu (taát nhieân baèng caùch naøy thì chuùng ta laïi maát coâng nhôù caû moät heä thoáng phím taét cuûa MathType). Naøo, chuùng ta haõy nhaán Alt + n ñeå vaøo cöûa soå MathType vaø baét ñaàu nghieân cöùu phím taét. Thaày coâ haõy choïn PreferencesCustomize Keyboard…, ôû ñoù MathType ñaõ ñònh nghóa caû moät heä thoáng phím taét, neáu khoâng thích vaø thaáy khoù nhôù thì chuùng ta coù theå ñònh nghóa laïi heä thoáng phím taét rieâng cho chuùng ta. Neáu chuùng ta thaáy phieàn khi nhöõng thieát laäp cuûa ta bò ngöôøi khaùc thay ñoåi thì ta coù theå löu nhöõng thieát laäp naøy baèng caùch choïn PreferencesEquation PreferencesSave to File… vaø nhaäp teân taäp tin caàn löu. Sau naøy neáu coù söï thay ñoåi caùc thieát laäp ngoaøi yù muoán thì ta coù theå taûi taäp tin ñaõ löu tröõ ñoù ñeå söû duïng.
MathType coù raát nhieàu nuùt leänh ñeå soaïn thaûo coâng thöùc Toaùn hoïc, ñi keøm vôùi noù laø caû moät heä thoáng phím taét raát nhieàu, do ñoù, thaät khoù ñeå nhôù heát caùc phím taét. ÔÛ ñaây, toâi xin lieät keâ moät soá phím taét thöôøng ñöôïc söû duïng trong soaïn thaûo Toaùn THPT, hy voïng thaày coâ coù theå tham khaûo theâm cho vieäc soaïn thaûo cuûa mình (trong caùch trình baøy, toâi coù ñöa ra theâm moät soá ñoái soá ñeå laøm noåi baät coâng thöùc):

DANH SAÙCH CAÙC PHÍM TAÉT THÖÔØNG DUØNG TRONG MATHTYPE 5.0

Coâng cuï
Phím taét
Coâng cuï
Phím taét



Ctrl + F


Ctrl + /



Ctrl + R


Ctrl + T, N



Ctrl