Skkn

PHẦN MỞ ĐẦU
1 - Lý do chọn đề tài :
Toán học không những là một môn khoa học có mặt hầu hết trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội mà nó còn góp phần quan trọng trong phát triển chủ thể xã hội đó là con người .
Chính vì vậy môn toán không thể thiếu : “Toán học là môn thể thao của trí tuệ giúp chúng ta nhiều trong việc rèn luyện pháp suy nghĩ, pháp suy luận, pháp học tập, pháp giải quyết vấn đề và giúp chúng ta rèn luyện trí thông minh sáng tạo” .
Là một giáo viên dạy toán 7 nhiều năm cả chương trình đổi mới và trình đã đổi mới thay sách . Tôi nhận thấy đa phần học sinh lớp 7 (Kể cả học sinh có năng lực) từ việc tiếp thu kiến thức về lý thuyết định nghĩa, tính chất của tỷ lệ thức,tính chất dãy tỷ số bằng nhau. Để vận dụng kiến thức đã học vào việc giải bài tập về tỷ lệ thức học sinh còn lúng túng rất nhiều. Từ việc tìm ra giải đến việc thực hiện các giải, kể cả những bài tương đối bình đến những bài toán khó .
Hơn nữa bản thân tôi nhận thấy kiến thức về tỷ lệ thức, tính chất dãy tỷ số bằng nhau khá quan trọng trong việc tìm độ dài đoạn thẳng, cạnh của một tam giác, trong các tam giác đồng dạng (ở lớp 8,9) ..vv
Chính vì vậy sau khi học xong kiến thức về tỷ lệ thức, tính chất dãy tỷ số bằng nhau, tôi đã trực tiếp khảo sát học sinh toàn lớp 7C THCS Quỳnh Liên (lớp tôi trực tiếp giảng dạy) ra đề bài một số dạng toán về kiến thức liên quan đến tỷ lệ thức, tính chất dãy tỷ số bằng nhau và thấy kết quả như sau:
Lớp
Số HS được
khảo sát
Số HS giải được
Số HS biết hướng
nhưng không giải được
Số HS không thể giải được



SL
%
SL
%
SL
%

7C
38
2
7.4
7
25.9
19
66.7

Đây là một kết quả mà tôi không thể không suy nghĩ, trăn trở, băn khoăn. Chính vì thế nên tôi đã đi sâu vào nghiên cứu đè tài này nhằm tìm ra một số phương pháp giải để giúp học sinh biết vận dụng lý thuyết vào việc thực hành giải bài tập về tỷ lệ thức .
2 - Giới hạn đề tài:
Đề tài bao gồm các dạng toán liên quan đến tỷ lệ thức, tính chất của dãy tỷ số bằng nhau trong chương trình toán học ở lớp 7 THCS.
Vì điều kiện về thời gian cũng như trình độ kiến thức còn hạn chế nên tôi chỉ đi vào một số vấn đề sau:
2.1: Lý thuyết:
+ Định nghĩa về tỷ lệ thức.
+ Tính chất của tỷ lệ thức.
+ Tính chất của dãy tỷ số bằng nhau.
+ Các kiến thức liên quan.
2.2: Các dạng toán:
a, Liệt kê các tỷ lệ thức từ các phân tử (Nếu có thể) .
b, Cho một tỷ lệ thức, hãy suy ra các tỷ lệ thức khác .
c, Tìm các số cha biết khi cho biết tỷ lệ thức hoặc các đẳng thức .
d, Các bài toán thực tế trong đời sống con ngời liên quan đến tỷ lệ thức .
3 Phương pháp nghiên cứu:
- Đọc các tài liệu tham khảo .
- Học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp .
4 - Thời gian nghiên cứu:
Từ tháng 8 năm 2010 đến hết tháng 02 năm 2011.
B . NỘI DUNG.
1. Lý thuyết:
1.1: Định nghĩa về tỷ lệ thức:
Tỷ lệ thức là một đẳng thức của hai tỷ số


Trong đó các số: a,b,c,d được gọi là các số hạng của tỷ lệ thức. Các số a và d gọi là ngoại tỷ; b và c gọi là trung tỷ .
1.2: Tính chất của tỷ lệ thức.
+ Tính chất 1: Trong một tỷ lệ thức, tích 2 trung tỷ thì bằng tích 2 ngoại tỷ.


+ Tính chất 2: Nếu tích của 2 thừa số khác 0 bằng một tích của 2 thừa số khác 0 thì ta có thể lập được 4 tỷ lệ thức:
Nếu có: a. d = b. c ( a, c, d ≠ 0 ) thì có:


1.3: Tính chất của dãy tỷ số bằng nhau.
a,

b,

1.4: Các kiến thức có liên quan.
a, Tính chất cơ bản của phân số:
Nếu ta nhân cả tử số và mẫu số với cùng một số khác 0 thì ta được một phân số mới bằng phân số đã cho .