SKKN

Đa số người Nga không thích ông nhưng với phương Tây, ông là một anh hùng. Cùng với cuộc cải tổ đầy tranh cãi được ông đưa ra 20 năm trước, cựu Tổng bí thư Đảng cộng sản Liên Xô Goóc-ba-chốp một mặt được ca ngợi là đã thổi một nàn gió mới vào nước Nga, xua tan chiến tranh lạnh nhưng mặt khác cũng được trì trích là “góp phần” làm tan vỡ liên bang Xô viết và đẩy hàng triệu người Nga vào cảnh nghèo khổ.
Năm 1985, Goóc-ba-chốp lên cầm quyền và phá tan bầu không khí chính trị tĩnh nặng ở Liên bang Xô viết. Trong những quán trà, xung quanh nhà thờ, tại các khu buôn bán, người dân dự đoán một “điềm lạ” đến với nước Nga bởi Goóc-ba-chốp được chúa trời định cho một cái bớt trên trán. Quả thật, con người nổi tiếng với những hành động cấp tiến này đã mang đến cho đất nước Xô viết một cơn lốc thay đổi và cả những bí ẩn bởi cho đến giờ người ta vẫn còn tiếp tục tranh cãi con nốc đó là sấu hay tốt.
Ưu tiên chính trong cuộc cải tổ (tái cơ cấu) của ông Goóc-ba-chốp là giảm vai trò tập trung quyền lực nhà nước. ông muốn biến nền kinh tế kế hoạch thành nền kinh tế thị trường. Các doanh nghiệp được tự do làm ăn, không được nhận trợ cấp từ nhà nước nữa nên sẽ phải tự tìm cách làm ăn có lãi. Cùng với việc tự do hoá nền kinh tế là tự do hoá hệ thống chính trị, tự do tôn giáo, tổ chức bầu cử tự do và xoá bỏ những quy định kiểm soát ngặt nghèo.
Đây là những thay đổi quá lớn ở một đất nước trước nay vẫn vận hành theo một cơ chế bao cấp của nhà nước. Tất nhiên, những bước đi này đầy táo bạo và là một đòi hỏi thiết yếu đối với đất nước Xô viết. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, vấn đề là ở chỗ ông đã tiến hành những bước thay đổi quá cấp tiến, quá vội vàng trong khi cả đất nước Xô viết vốn trì trệ, vẫn chưa được chuẩn bị gì cho những thay đổi đó. Nghịch lý trong đường lối cải cách của Goóc-ba-chốp là ở chỗ ông tiến quá nhanh và những kế hoạch đó tham vọng tới mức nó đe doạ tới cuộc sống, miếng cơm manh áo của tất cả mọi người dân. Người công nhân phải làm việc cật lực nhưng có thể mất việc bất cứ lúc nào, các ông chủ cũng có thể bị bỏ phiếu bất tín nhiệm mà mất việc, các văn phòng Bộ, ngành có thể bị đóng cửa bất cứ lúc nào. Để làm được cuộc cải cách đó, người dân thường Xô viết sẽ phải trả những cái giá rất lớn mà họ không thể nhìn thấy lợi ích nào trước mắt. Nói đúng hơn, ông Goóc-ba-chốp cũng không có đủ thời gian để gặt hái được những thành quả từ những cải cách của mình. Bởi vậy mà công cuộc cải tổ của ông đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi đã không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân Liên Xô trong khi bất cứ một cuộc cách mạng nào cũng cần đến quần chúng.
Xã hội xô viết bước vào cơn lốc thay đổi, đột nhiên những người dân lâu nay sống dựa vào vòng tay nâng đỡ của nhà nước được nền kinh tế tụt dốc, hàng triệu người Xô viết mất việc làm, trở nên nghèo khổ và cùng với tự do về chính trị, điều đó báo tước sự sụp đổ của Liên bang xô viết. Khi Goóc-ba-chốp còn đương quyền, tham nhũng vẫn tồn tại nhưng sau khi Goóc-ba-chốp ra đi năm 1991, tham nhũng lại bùng phát với sức sống mớ. Nghèo là chuyện bình thường với thời Goóc-ba-chốp nhưng sau khi ông mất chức, nó lên tới mức đói. Dưới thời Goóc-ba-chốp, hệ thống bao cấp đã chói buộc cuộc sống của nhiều người dân nhưng cùng với sự “nghỉ hưu” của Goóc-ba-chốp, hàng triệu người mất tài sản, mất mái nhà che thân, phải đi lang bạt và trở lên giận giữ. Mặt khác, chính sách này lại làm giàu cho một số nhân vật, khiến của cải của nước Nga đổ hết vào tay một vài chùm tài phiệt.
Hậu quả của chính sách này vẫn còn đến tận ngày nay, khi mà một cuộc điều tra mới đây về cải tổ cho thấy, 56% người Nga cho rằng cải tổ của ông Goóc-ba-chốp chủ yếu là mang lại kết quả tiêu cực, trong khi chỉ có 22% ủng hộ. Cũng cuộc điều tra này cho thấy 48% người Nga muốn đất nước tốt hơn là giữ lại hệ thống trước năm 1985 và 36% nghĩ rằng đất nước vẫn lên duy trì là một cường quốc Xô viết mà không cần phải thay đổi gì hết.
Tuy nhiên, những người ủng hộ ông Goóc-ba-chốp cho