SINH LÝ SINH SẢN BÒ CÁI

Sinh lý sinh sản của bò cái
HUỲNH THỊ LUYẾN
LỚP NÔNG HỌC –K29
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
Chu kỳ động dục và các hoocmon
khi bò cái tơ bắt đầu hoạt đông sinh dục buồng trứng bắt đầu hoạt động chức năng theo chu kỳ .
Chu kỳ này bao gồm các sự kiện chuẩn bị cho phối ,thụ thai và mang thai
Chu kỳ động dục có độ dài trung bình là 21 ngày ,dao động khoảng 18-24 ngày
2.1 Các giai đoạn của chu kỳ động dục
2.1.2 giai đoạn sau động dục
2.1.1 giai đoạn động dục
2.1.3 giai đoạn yên tĩnh
2.1.4 giai đoạn tiền động dục
2.2.1 giai đoạn động dục
Đây là thời kỳ hoạt động sinh dục khi con cái chấp nhận phối giống-thời gian trung bình như sau :
Bò tơ 12 giờ
Bò sinh sản 18 giờ
Dao động : 6-30 giờ

2.1.2 giai đoạn sau động dục
Từ ngày 1-5 của chu kỳ
Giai đoạn này con cái không chấp nhận cho con khác nhảy lên . Khoảng 90% bò cái và bò tơ bị chảy máu.Sau động dục rụng trứng xảy ra tronng thời gian này và thể vàng bắt đầu phát triển
2.1.3 giai đoạn yên tĩnh
Từ ngày thứ 5- 19 của chu kỳ
Con cái không có sự thèm muốn sinh dục .Nếu có thai bỏ qua giai đoạn này và đi vào giai đoạn không động dục (không có chu kỳ )
2.1.4 giai đoạn tiền động dục
Hocmon FSH (follicle Stimulating Hocmon ) được tiết từ thùy trước tuyến yên sau khi nhận được các tín hiệu chính xác từ não
FSH tác động lên biểu mô mầm của buồng trứng để hình thành nên noãn bao có trứng chứa tế bào
2.2 Hiện tượng không động dục
Đây là hiện tượng thiếu vắng chu kỳ hoạt động sinh dục nó xảy ra do bò mang thai bị ức chế do tiết sữa hoặc do tình trạng dinh dưỡng nghèo nàn
Toàn bộ các giai đoạn của chu kỳ sinh dục được điều hòa bởi các hoocmon
Hocmon là các tín hiệu hóa học được tiết từ các tuyến nội tiết không có ống dẫn .Chúng được vận chuyển qua đường máu để có hiệu lực với cơ quan ở xa
2.3 Điều hòa chu kỳ động dục
2.4 Hocmon liên quan đến chu kỳ sinh sản
2.4.1 Giai đoạn tiền động dục
2.4.2 Giai đoạn động dục

2.4.3 Giai đoạn sau động dục
2.4.4 Giai đoạn yên tĩnh
2.4.1 giai đoạn tiền động dục
Hocmon FSH (follicle Stimulating Hocmon ) được tiết từ thùy trước tuyến yên sau khi nhận được các tín hiệu chính xác từ não
FSH tác động lên biểu mô mầm của buồng trứng để hình thành nên noãn bao có chứa tế bào trứng
2.4.2 Giai đoạn động dục
Dịch trong noãn bao chứa rất nhiều ostrogen .Ostrogen được sản xuất ra liên tục với số lượng như ở phần vỏ của buồng trứng .Nó tạo ra những đặc tính phát triển đặc trưng của con cái với lượng lớn được sản sinh bởi các bao noãn ostrogen tác động lên não của bò ức chế sản xuất FSH và gây ra hiện tượng “động dục”
Đồng thời ostrogen còn tác động đến bộ máy sinh sản .Máu được cung cấp nhiều hơn cơ quan sinh sản sẵn sàng phối giống .Âm hộ sưng ,trong lúc đó cổ tử cung và tử cung sản sinh rất nhiều niêm dịch chảy thành dây trong suốt
2.4.3 giai đoạn sau động dục
Hocmon LH (Luteinising Hocmon) được tiết ra từ thùy trước tuyến yên sau khi động dục ,đạt đỉnh cao khoảng 10-12h sau khi kết thúc chịu đực .LH gây rụng trứng và phát triển thể vàng tại vị trí trứng rụng
2.4.4 giai đoạn yên tĩnh
Thể vàng phát triển sau đó từ 3-5 ngày sản sinh ra progesteron
Progesteron tác động lên não ức chế tiết LH và hoạt động sinh dục .Progesteron còn chuẩn bị cơ quan sinh sản cho thời kỳ mang thai và kích thích sự phát triển của tuyến vú.Sự mang thai được duy trì bởi progesteron
2.4.5 giai đoạn tiền động dục
Nếu vào ngày thứ 19 của thai kỳ mà bò không có thai thì tử cung tiết ra các hợp chất giống hocmon được gọi là prostaglandin
-prostaglandin khi có mặt trong tinh dịch đóng vai trò trong cơ chế vận động của tinh trùngtrong tử và ống dẫn trứng
prostaglandin tham gia vào các gia đoạn đầu tiên trong quá trình đẻ
Prostaglandin F2α và E2α tự nhiên tìm thấy tronng mô tử cung và cótacs dụng gây tiêu biến thể vàng .Đó là nguyên nhân gây ngừng sản xuất progesteron và loại bỏ được sự kiềm hãm hoạt động sinh dục .Điều này cho phép chu kỳ bắt đầu trở lại

2.4.5 Không động dục do có thai
Sự có mặt của thai (đang phát triển thành bê )vào ngày thứ 19 sẽ ức chế sự tiết prostaglandin từ thành tử cung.Vì vậy thế vàng vẫn tồn tại và tiết progesteron giúp duy trì sự mang thai
2.5 các hocmon khác
Prolactin (Luteotrophin hocmon) được tiết ra từ thùy trước tuyến yên .Nó có hoạt động nhằm duy trì thể vàng,khởi động và duy trì sự tiết sữa .Nó cũng chi phối đến hành vi làm mẹ
Oxytocin (hocmon thải sữa )được sản sinh từ thùy sau của tuyến yên .Oxytocin gây sự thải sữa .Nó còn gây co bóp tử cung .Tác động này còn bao gồm sự vận động của tinh trùng để thụ tinh ,giúp đẩy bê khi đẻ và đẩy nhau ra sau khi đẻ
Tác động của oxytocin bị kìm hãm bởi tác động adrenalin tiết ra khi con vật sợ hãi
Relaxin được sinh bởi thể vàng trong giai đoạn gần đẻ .Nó làm giãn dây chằng xung quanh xương chậu ,có tác dụng làm mở rộng đường sinh dục khi đẻ .Nó gây đặc tínhco giãn trong giai đoạn chửa cuối