Sinh lý gia súc

Bài báo cáo
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CHÓ-MÈO (Physiology of dogs and cats)
Phần dành cho đơn vị
Giảng viên hướng dẫn:
Nguyễn Thị Kim Đông
Nhóm: 3
Danh sách nhóm thực hiện:
Đinh Văn Hầu
Nguyễn Quốc Liêm
Huỳnh Trung Thành
Lê Thị Ngọc Yến
Chau Hên
Lê Thị Thúy An
Lâm Hoang Nhân
Nguyễn Thanh Duy
MSSV:
3092612
3092621
3092638
3092650
3096878
3092599
3092582
3092657
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC
Gồm có: tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh, các tuyến sinh dục phụ và dương vật.
A-CẤU TẠO CƠ QUAN SINH DỤC ĐỰC
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
1-Tinh hoàn:
Là tuyến sinh dục chính của con đực.
Ở chó,bao tinh hoàn nằm giữa vùng háng và hậu môn,tinh hoàn tương đối nhỏ và có hình hơi tròn-bầu dục.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
Chức năng của tinh hoàn:
Ngoại tiết: sản sinh ra tế bà sinh dục đực
Nội tiết: sản xuất ra kích tố sinh dục đực (androgen)
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
2. Mào tinh:
- Nằm sát tinh hoàn có các ống sinh tinh uốn lại quanh co. Ở mào tinh, tinh trùng phải di chuyển một quảng đường dài.
Chức năng: Là kho chứa tinh trùng
Là nơi mà tinh trùng thành thục và hoàn thiện màng bán thấm lipoprotein.
3.ống dẫn tinh:
Phần kéo dài của mào tinh, qua ống bẹn vào xoang bụng tới bầu tinh.
Chức năng:pha loãng các chất tiết của đường sinh dục với tinh trùng trước khi được phóng ra ngoài từ bầu tinh.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
4.Các tuyến sinh dục phụ :
Gồm: tinh nang, tuyến tiền liệt, tuyến Cowper’s
Chức năng:chất tiết của chúng gọi là tinh thanh
-Kích thích và gây hưng phấn sinh dục
-Các dịch tiết của tuyến sinh dục rửa đường niệu đạo sinh dục và nuôi sống các tế bào sinh dục đực khi ra ngoài cơ thể.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
a.Tinh nang (chó không có tinh nang)
-Là hai tuyến nằm ở vùng cổ bóng đái
-Chức năng:-Tiết ra chất keo và dịch
pha loãng tinh dịch
-Chất tiết có Y globulin có
tác dụng chống vi khuẩn xâm nhập.
-Có các thành phần khác
như:frutoza, lipit,…cung cấp năng lượng cho tinh trùng.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
b.Tuyến tiền liệt:
-Nằm ở phía trên cổ bóng đái.
-Chức năng: - Pha loãng tinh dịch, làm tăng hoạt lực của tinh trùng.
-Trung hòa khí CO2 do tinh trùng tiết ra.
-Tiết Prostaglandin F2a có tác dụng làm co bóp cơ trơn để thực hiện phản xạ phóng tinh.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
c. Tuyến cowper’s:
-Chất tiết của nó có tác dụng rửa ống thoát tiểu để tinh trùng đi qua dễ dàng.
Chó không có tuyến Cowper’s, có hiện diện ở mèo.

SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
5. Dương vật:
Đây là bộ phận giao hợp của con đực. Gồm: rễ dương vật, thân dương vật, đoạn cuối là quy đầu
a.cấu tạo:
Dương vật có 3 khối hình trụ đàn hồi: 2 thể hang dương vật và một thể hang ống thoát tiểu
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
b.Các cơ dương vật:
Gồm có:cơ ngồi – háng, cơ kéo dương vật.
Ở chó trong phần trước có xương gọi là xương dương vật (khoảng 10 cm)
- Chức năng: bài tiết nước tiểu, phương tiện giao phối và phóng tinh dịch ra ngoài.

SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
SINH LÝ SINH DỤC CỦA CON ĐỰC
Dịch hoàn có chức năng sinh lý ngoại tiết là sinh ra tinh trùng và chức năng nội tiết là sinh ra hormone sinh dục đực (testosteron)
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
a.Sự tạo thành tinh trùng:
So với trứng, tinh trùng nhỏ hơn nhiều. Nhà khoa học Kelliker (1817-1905) đã chứng minh tinh trùng cũng là một tế bào.
-Thành ống sinh tinh có chứa 1 số tế bào biểu mô mầm được gọi là các tinh nguyên bào.
-Khi ĐV đến tuổi thành thục về tính thì các tinh nguyên bào tiến hành giảm phân để tạo thành tinh trùng.

SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
Sơ đồ sinh ra tinh trùng
Cấu tạo của tinh trùng:
-Tinh trùng là tế bào sinh dục đực
-Gồm các bộ phận: - Đầu tinh trùng
-Thân
-Đuôi
Tốc độ vận động của tinh trùng: - Chó 2mm/phút
- Mèo
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
b. Sự điều hòa quá trình sinh lý sinh sản của con đực:
FSH kích thích việc sinh tinh trùng nhưng với điều kiện phải có sự hỗ trợ của kích thích tố sinh dục đực là Androgen.
LH kích thích tế bào sinh dục đực tiết ra kích tố Testosteron.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)


GnRH





LH FSH







ABP
Testosteron Iuhibrin

Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Tế bào
Leydig
ống sinh tinh
Tế bào Sertoli
Máu
(-)
(-)
(-)
(-)
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON ĐỰC(tt)
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI
Gồm có: buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung, âm đạo, tuyến tiền đình và âm hộ.
Buồng trứng: của chó cái nằm trong xoang bụng thời kỳ đình dục, buồng trứng của chó cái mới sinh có thể có đến 700 nghìn trứng.Con số này sẽ giảm dần theo tuổi.
Kích thướt của trứng có thể đến 90-100µm
Ống dẫn trứng có hình hoa kèn và quấn quanh buồng trứng trước khi tới dạ con.Tử ung của chó dài và phản ứng cao với estrogen và progesterone.
Âm đạo chó cái là một ống nhỏ và gấp nếp.Âm đạo của chó cái có nếp gấp sau tử cung tạo thành một dạng giả tử cung.
Tử cung là nơi thai phát triển, nằm trong xoang chậu.Thực tế thì cổ tử cung của chó cái rất khó quan sát.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
Tiền đình âm đạo: là phần phía sau âm đạo và phía trước âm hộ.
Âm hộ là cửa sau của cơ quan sinh dục cái, nằm dưới hậu môn.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
1.Sự thành thục sinh sản: là giai đoạn mà cơ quan sinh dục bắt đầu hoạt động
Chó: 6-8 tháng tuổi.
Mèo 5-9 tháng tuổi.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
2.Sự rụng trứng và thành lập hoàng thể
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
a.Sự rụng trứng
Ở chó, mèo thành thục nang noãn phát triển dưới tác dụng của kích thích tố FSH.
LH là kích thích nang noãn trưởng thành và tiết estrogen.LH
LH kích thích hiện tượng rụng trứng.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
b.sự thành lập hoàng thể
Khi rụng trứng kích thích tố LH sẽ kích thích tế bào mô bì ngay vị trí noãn hoàn trên buồng trứng phát triển và thành lập hoàng thể.
Hoàng thể sẽ được duy trì suốt thời gian mang thai dưới tác dụng của LTH.
Hoàng thể sẽ thoái hóa vài tuần sau đó, để lại một vết sẹo gọi là bạch thể nếu noãn không được thụ tinh.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
3.Chu kỳ động dục - thời gian động dục
Giữa 2 mùa động dục cách nhau 6 tháng.
Thời động dục gian từ 5-19 ngày.
Thời gian rụng trứng tự nhiên trong 3 đến 4 ngày đầu của thời kỳ động dục.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
a.Thời kỳ trước động dục
Nang noãn phát triển và thành thục dưới tác dụng của FSH và LH
Estrogen kích thích sự phát triển các đường sinh dục của con cái
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
b.Thời kỳ động dục
Estrogen trong máu đạt nồng độ cao nhất.
LH tăng, FSH giảm gây ra hiện tượng rụng trứng và thành lập hoàng thể.
Biểu hiện bên ngoài: âm hộ xung huyết và phù to, có dịch nhờn từ âm đạo tiết ra
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
c. Thời kỳ sau động dục
Hoàng thể tiết Progesterone kích thích sự phát triển đường sinh dục cái mà trước đó đã cảm ứng với Estrogen  tạo điều kiện để nuôi phôi.
Hoàng thể còn tiết ra Relaxin góp phần vào quá trình đẻ sau này.
Progesterone ức chế sự hoạt động của FSH và LH ức chế chu kỳ động dục mới.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
d. Thời kỳ nghĩ ngơi
Progesterone được tiết nhiều để chuẩn bị cho thời kỳ mang thai.
Hoàng thể thoái biến và lượng Progesterone giảm khi thời kỳ này chấm dứt.
SINH LÝ SINH SẢN CỦA CON CÁI(tt)
SỰ CÓ MANG VÀ ĐẺ Ở CHÓ, MÈO
1.Sự có mang: là tình trạng cơ thể mẹ có bào thai đang phát triển trong tử cung.

a. Sự thụ tinh

b.Sự định vị
Sau khi noãn thụ tinh noãn di chuyển và bám vào thành tử cung.
Màng nhầy của tử cung được cung cấp nhiều máu.
c.Sự thành lập nhau
Những lớp màng ngoài của phôi sẽ phát triển để thành lập nhau.
SỰ CÓ MANG VÀ ĐẺ Ở CHÓ, MÈO
2.Sự sinh đẻ:
Là quá trình sinh lý của cá thể mẹ để đưa bào thai thành thục ra khỏi cơ thể, chấm dứt thời gian có mang, gồm 3 giai đoạn:
Giai đoạn chuẩn bị.
Giai đoạn bào thai ra ngoài.
Giai đoạn trục xuất nhau.

SỰ CÓ MANG VÀ ĐẺ Ở CHÓ, MÈO
SINH LÝ TIẾT SỮA
Cấu tạo và chức năng của nhũ tuyến
Nhũ tuyến là một tuyến ngoại tiết sản xuất sữa để nuôi con.
ở chó, mèo có 2 hàng vú song song với 5 đôi vú là thường nhất.

Kiểm soát của kích thích tố lên sự phát triển của nhũ tuyến, khơi màu và duy trì sự tiết sữa
Các hormone ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa
Oxytocin kích thích sự co bóp tế bào nhũ mô của nhũ tuyến và kích thích sự tiết sữa.
Kích thích tố prolactin (LTH) kích thích nhũ tuyến tiết sữa và duy trì sự tiết sữa.
Estrogen làm cho các ống dẫn sữa phân nhánh thành một hệ thống ống phức tạp.
SINH LÝ TIẾT SỮA(tt)
Cám ơn sự theo dõi của cô và các bạn!