Sinh lý gia súc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP& SHUD
Nhóm báo cáo: Giáo viên hướng dẫn
nhóm 8 TS.Nguyễn Thị Kim Đông
SINH LÝ SINH SẢN CỪU & DÊ
Ovis Aries
Capra hircus
Cừu nhà (Ovis Aries) và dê nhà (Capra hircus) là hai loài khác biệt trong họ Bovidae. Chúng là những động vật đầu tiên được thuần hóa: Cừu cho lông và thịt, dê cho sữa, thịt, và chất xơ. Dê quan trọng vì nó có thể là một nguồn chính cung cấp đạm động vật trong vùng nhiệt đới. Số lượng của cừu gấp 3 lần so với dê. Mỗi loài sở hữu một đặc điểm riêng.

MÙA SINH SẢN

Con Cái:
Ở vùng ôn đới, cả cừu và dê đều có nhiều thời kì động dục trong năm,để con chúng được sinh ra trong thời gian thuận lợi nhất của năm - mùa xuân. Độ dài của mùa sinh sản thay đổi theo độ dài ngày, giống và chế độ dinh dưỡng.
 Ở vùng nhiệt đới, sự thay đổi chiều dài của ngày ít hơn, nên cừu và dê có xu hướng sinh sản trong suốt năm.
Khi giống vật ôn đới được đem vào vùng nhiệt đới để nuôi, chúng dần dần thay đổi mùa vụ sinh sản theo đặc điểm sinh sản của môi trường mới. Nhiệt độ môi trường cao và thiếu thức ăn có thể hạn chế hoạt động tình dục trong vài tháng của năm, nhưng không lâu sau khi mùa mưa bắt đầu, hoạt động tình dục tăng lên. Kiểu gen cũng ảnh hưởng đến mùa sinh sản.
Merino Dorest
Rambouillet
có nguồn gốc từ những khu vực gần xích đạo, có mùa sinh sản dài hơn so với các giống cừu ở Anh
Southdown
Shropshire
Hampshire
Toggenburg
Saanen
Pháp Alpine
LaMancha
có một mùa sinh sản giới hạn giữa tháng tám và tháng hai trong hầu hết các vùng của Bắc Mỹ
Anglo-Nubian sinh sản nhanh nhất trong mùa thu
Trong mùa hè, buồng trứng của con cái phát triển, khi được kích thích tiết ra estradiol với LH. Hoạt động của nang thay đổi trong suốt năm tùy theo lượng prolactin được tiết ra và độ dài ngày, nhưng dường như biến động prolactin không ảnh hưởng đến mùa vụ sinh sản ở cừu
Con đực
Cừu đực có thể sinh sản suốt năm, nhưng hoạt động tình dục cao nhất vào mùa thu và giảm vào cuối mùa đông, mùa xuân, và hè. Độ dài ngày ngắn thì kích thích việc tiết ra FSH, LH, và testosterone. Độ dài ngày tăng thì ức chế cường độ các hormones. Cường độ của huyết thanh gonadotropin và testoterone của cừu trưởng thành ảnh hưởng đến hoạt động tình dục. Hoạt động tình dục diễn ra mạnh mẽ nhất trong mùa thu và trùng hợp với sự gia tăng mạnh mức testosterone trong huyết tương trong quá trình chăn nuôi.
KỲ DẬY THÌ
Con cái
Tuổi dậy thì, tuổi lúc rụng trứng đầu tiên, xảy ra lúc 5-7 tháng tuổi đối với dê, và 6-9 tháng tuổi đối với cừu.
Sự khởi đầu tuổi dậy thì chịu ảnh hưởng của yếu tố di truyền và môi trường sống như: giống, chế độ dinh dưỡng.
Dậy thì xảy ra ở cừu cái khi đạt từ 30 đến 50kg (50- 70% trọng lượng của cừu trưởng thành).
Cừu sinh ra vào mùa xuân, sự tăng tiết LH có thể đạt được ở tuổi dậy thì ở 20 tuần tuổi. Ngược lại, cừu sinh ra vào mùa thu dậy thì lúc 30 tuần tuổi.
Yêu cầu đối với độ tuổi trưởng thành, dấu hiệu thời gian được sử dụng để khởi đầu của tuổi dậy thì đến mùa giảm dài ngày. Chỉ cừu cái được tiếp xúc với ánh sáng ban ngày, có thể đẩy nhanh sự phát triển tình dục của chúng.
Ở thời kỳ động dục đối với cừu đực và dê đực có sự tăng tiết testosterone, tinh trùng và hành vi giao phối.
Kích thước tinh hoàn tăng lên khi cừu đực đạt 8-10 tuần tuổi ở trọng lượng cơ thể của 16- 20 kg.
Ở cả hai loài, tinh trùng có thể sống được khi giao hợp lúc 4 - 6 tháng tuổi với trọng lượng đạt 40- 60% trọng lượng trưởng thành.
Sự tiếp xúc đầu tiên giữa cừu cái và cừu đực trong mùa thu đến giờ dài của ánh sáng ban ngày, sau đó đến giờ ngắn của ánh sáng ban ngày tăng tốc phát triển tình dục của mình, tùy thuộc vào giống.
Khi tới kỳ động dục của con cái có thể giao phối với những con đực giàu kinh nghiệm.
Sự tăng testosterone của các con dê một tuổi (17 tới 20 tháng) hơn là cừu non (25 tới 28 tháng). Như trong thú nuôi, sự trưởng thành tình dục được tương quan với thể trọng so với tuổi tốt hơn.

SỰ HÌNH THÀNH NANG


Việc siêu âm buồng trứng của những con cừu cái hàng ngày, đã cung cấp thêm thông tin liên quan đến sự hình thành nang.
Các con số, đường kính và vị trí của tất cả các nang > = 2 mm, đường kính trắng và các corpora trong cả hai buồng trứng cừu cái đã được ghi lại.
Một sự gia tăng đáng kể số lượng nang (> 2 mm đường kính) nổi lên vào ngày 2 và 11. Các nang rụng trứng (đường kính 6-7 mm,) được thu thập theo nguồn từ sự nổi lên vào ngày 11 và lớn hơn một khoảng thời gian 14 ngày. Nang không rụng trứng lớn nhất của cùng kỳ đã tăng trưởng ở mức tương tự như nang rụng noãn và regessed trong khoảng 3 ngày.
Trong số những con cừu cái Pais (giống cừu lông nhỏ và dài), trong nang > = 2 mm / buồng trứng vào ngày 1 đến 8 khác nhau với sự tương tác của buồng trứng theo ngày, biến đổi hơn trong buồng trứng không CL. Trong 7 ngày qua, một sự suy giảm tuyến tính trong tổng số nang xảy ra với mức tăng tuyến tính trong số các nang lớn
Thời kì động dục

Chiều dài của Mùa: Độ dài của chu kỳ động dục là 17 ngày cho cừu và 21 ngày đối với dê.
 Thời kì của sự động dục : 24-36 giờ đối với cừu cái và 24-48 giờ đối với hươu cái. Giống, tuổi, mùa, và sự hiện diện của thời gian ảnh hưởng đến việc động dục của con đực.
Dê Angora có thời gian động dục ngắn hơn (22 giờ) so với các giống bò sữa.
Dấu hiệu của sự Động Dục
Dấu hiệu của việc động dục ở nai cái dễ nhận thấy hơn ở những con cừu cái. Một con nai cái đang trong thời kỳ động dục thì không ngừng nghĩ, kêu la inh ỏi, và chúng vẫy đuôi liên tục.
Sự động dục ở cừu cái là sự liên hệ không dễ thấy và không phải là điều hiển nhiên khi không có mặt của cừu đực. Âm hộ có thể bị phù và dịch nhầy được tiết ra từ âm đạo trong cả hai loài.
Ở nai cái đôi khi có thể thể hiện hành vi đồng tính nhưng ở cừu cái thì không.
Con đực có sự ảnh hưởng
đến sự động dục
Sự xuất hiện của cừu đực làm cho cừu cái trong giai đoạn chuyển tiếp từ thời ki động dục đến thời kì sinh sản, kích thích rụng trứng trong vòng 3-6 ngày, và hoạt động giao phối xảy ra 17- 24 ngày sau đó.
 Việc giới thiệu một con nai đực vào một nhóm theo mùa rụng trứng không chỉ có thể đẩy nhanh sự khởi đầu mùa sinh sản của nhiều ngày và cũng có thể đồng bộ hóa chúng một cách có hiệu quả hơn. Hầu hết mùa sinh sản không được phát hiện trong sự rụng trứng vào khoảng 6 ngày sau khi con nai đực tiến hành thụ tinh, và điều này được tiếp theo là rụng trứng và chức năng thể vàng bình thường.
Sự rụng trứng
Thông thường vào thời kì cuối sau khi động dục ở cừu cái bắt dầu rụng trứng (khoảng 24-27 giờ sau khi khởi phát thời kì động dục). Hầu hết các giống dê đều rụng trứng vào thời điểm 24 - 36 giờ sau khi khởi phát sự động dục, nhưng những con dê trưởng thành thì rụng trứng ngay sau đó mà cũng có thể là chu kì động dục lâu hơn trong các giống.
Sự rụng trứng mà không có sự động dục sẽ xảy ra trước khi bắt đầu mùa sinh sản ở những loài dê trưởng thành và các giống dê khác.
Nhịp độ Rụng noãn

Noãn là giai đọan trong thời gian động dục. Nhịp độ rụng noãn là 1.2 cho những giống cừu lông nhỏ và dài 3 cho dòng giống của Finish Landrace breed
 nhịp độ rụng noãn tăng cùng với tuổi và đạt đến cực đại vào 3 tới 6 năm, rồi giảm dần, sự rụng trứng xuất hiện ở buồng trứng phải ( 53.4%) nhiều hơn so với buồng trứng trái ( 46.6%). Nhân tố môi trường ảnh hưởng nhịp độ rụng noãn, mùa và mức độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng.
Nói chung, những nhịp độ rụng noãn cao và sớm nhất vào mùa sinh sản so với sau đó, nhưng những nhân tố như kích thước cơ thể, trọng lượng, điều kiện và thời gian yếu tố di truyền cũng tác động tới sự tăng trong nhịp độ rụng noãn.

Sự Sinh sản và khái niệm của sinh sản

Những con đực, và tỉ lệ thụ tinh thấp, đặc biệt với tinh dịch đông lạnh. Cả dê và cừu xuất tinh một lượng nhỏ tinh dịch nhưng với mật độ rất lớn tinh trùng. Cừu có thể giao phối hai hay ba lần trong vài phút đầu tiên với cừu cái trong sự động dục. Chúng có thể giao phối thường xuyên hơn khi có nhiều cừu cái động dục. Số lượng những lần giao phối mỗi ngày thay đổi với những con đực, khí hậu và thời gian khi những con cừu được đưa vào chăn nuôi. Bình thường, một con cừu trưởng thành được giao cho 30 cừu cái và dê đực lên đến 50 .
Có bằng chứng cho rằng hành vi hiếu chiến của cừu đực hướng vào cừu cái tỉ lệ với lượng LH tiết ra. Cừu cái tiết ra LH nhiều hay ít phụ thuộc vào thời gian giao phối với cừu đực.

Mang thai, sinh đẻ và Kỳ cữ

Sự mang thai
Thời gian mang thai bình thường cho cả hai loài này khoảng 150 có thể thay đổi tuỳ theo giống và từng con.Ở cừu, những giống trưởng thành sớm và những giống có năng suất cao có thời gian mang thai ngắn hơn so với giống cừu trưởng thành chậm. Thời kì mang thai của mỗi con có thể sai lệch nhau 13 ngày. Thời gian mang thai dài cho hầu hết các giống dê được trong vòng 2 ngày kể từ ngày trung bình các loài
Với ngoại lệ của giống Ben-gan Đen, trung bình 144 ngày. Sự Di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định chiều dai mang thai. Các CL vẫn còn suôt trong quá trình mang thai, nhưng hai loài khác nhau về nguồn gốc progesterone để duy trì mang thai, cừu là một loài phụ thuộc vào nhau thai, trong khi con dê là một loài phụ thuộc vào CL.Trong ba tháng đầu tiên, cả hai loài phụ thuộc vào CL. Sau đó, nhau thai sẽ trở thành nguồn chính của progesteron trong cừu, trong khi mà CL tiếp tục là nguồn quan trọng của dê.
Bởi vậy, cắt bỏ buồng trứng trong dê tại bất kỳ giai đoạn nào sự mang thai cũng có thể gây ra sự phá thai. Việc chẩn đoán mang thai được trình bày trong Chương 28. Sự tích dịch dạ con trong tử cung bắt chước sự mang thai. Mức Progesteron được nâng lên. Sự Tích dịch dạ con có thể được chẩn đoán bởi siêu âm và ở dê phổ biến hơn ở cừu.
Sự sinh đẻ
Bào thai đóng vai trò quan trọng trong việc khởi đầu của sự sinh đẻ trong cả hai loài, nhưng các bồn chồn ban đầu là bị mất đi do đau bụng. Đa số cừu non được sinh ra đầu và chi trước là quan trọng nhất. Khoảng thời gian của sự sinh đẻ thay đổi rất khác nhau, đặc biệt với một cừu non quá khổ hoặc bé , với những cặp sinh đôi bị va chạm trong kênh sinh, hay với một ngôi thai bất thường.
Sinh đôi thông thường nhanh hơn sinh đơn, nhưng khoảng giữa các cặp sinh đôi thay đổi từ vài phút đến một giờ hoặc nhiều hơn.
Dê có thể được sinh ra dễ hơn cừu khi sinh đôi. Con mẹ liếm và ăn màng thai khi dính chặt vào con non ngay sau khi sinh.
Nước thai xuất hiện có vai trò trong việc thu hút con cừu cái không đẻ bởi những chất lỏng và tìm tới những cừu non sơ sinh của những con cừu cái khác, dẫn tới " việc ăn cắp cừu non ".
Có thai
Thời gian mang thai khoảng 150 ngày, kể chiều dài khác nhau giữa các giống và cá nhân. Trong cừu, các giống vật trưởng thành sớm và các giống có năng suất cao, thời gian mang thai ngắn hơn giống lông cừu chậm trưởng thành. Dê mang thai trung bình 144 ngày (ngoại lệ của giống Black Bengal .
Các CL của thai kỳ vẫn còn trong suốt thai kỳ, nhưng hai loài khác nhau về nguồn gốc của progesterone để bảo trì mang thai. cừu là một loài phụ thuộc vào nhau thai, trong khi con dê là một loài phụ thuộc vào CL.
Trong ba tháng đầu tiên, cả hai loài phụ thuộc vào CL. Sau đó, nhau thai sẽ trở thành nguồn chính của progesterone trong cừu, trong khi CL tiếp tục là nguồn quan trọng trong các con dê.

Bầu vú

Hươu cái 2 lần sinh của nó thường lần một yếu hơn lần thứ hai, con con có cơ hội lớn hơn để bú.
”Thời ki quyết định” bắt buộc của con cừu cái tới cừu non ngắn; nếu cừu non được ra ngoài khi sinh ra thì khoảng từ 6 đến 12 giờ sẻ sinh.cừu cái cư xử khác thường phổ biến ở sinh hai, cừu angora rất nghèo tình cảm mẹ con và có thể từ bỏ con của nó. Nếu nó bị sao lãng hoặc kích động sớm sau khi có con.

Kỳ cữ

Việc xuất hiện những thay đỗi trong hệ sinh sản trong Kỳ cữ bao gồm sự rắc rối và hoạt động buồng trứng, trong con cừu, sự rắc rối tử cung được hoàn thành khoảng 27 ngày và thời kỳ động dục đầu tiên không có thông tin gì ở hươu cái và cừu cái, sự động dục và sự rụng trứng đầu tiên rõ ràng được ảnh hưởng bởi mùa sinh sản.
khoảng này có thể ngắn đúng 5-6 tuần trong cả con cừu lẫn dê hay miễn là 10 tuần đối con cừu và 27 tuần trong một số giống dê.
Nếu sự đẻ xuất hiện trong thời gian mùa nhân giống cả cừu cái lẫn những hươu cái buồng trứng sẽ hoạt động và mang thai. sự rắc rối sau khi đẻ đầu tiên trong cừu cái mà cừu non trong mùa đó xuất hiện bên trong 20 ngày và không có liên hệ với sự động dục công khai.

Khả năng sinh sản

Hiệu quả Tái sản xuất: phụ thuộc vào mức độ thụ tinh hay tỉ lệ của cừu cái được kết bạn mà có thai, đẻ nhịp độ hay số lượng cừu con được cừu cái đẻ, và đẻ phần trăm hay số lượng những cừu non được đẻ bởi mỗi 100 con cừu cái. Những nhịp độ này phụ thuộc vào nhịp độ rụng noãn,phần trăm của những con đạt ở cận trên. Tính sinh sản nhiều là số lượng con cái sống được sản xuất tương đối trong một khoảng thời gian thường là một năm.
Mức độ thụ tinh vào khoảng 85% trong con cừu và dê đã trưởng thành trong vùng ôn đới trong mùa sinh sản. Nhịp độ trung bình đẻ là khoảng 150%. Nhịp độ xuất hiện rụng noãn phụ thuộc vào, tuổi, mùa, và chế độ dinh.
Lai chéo dòng giống với một nhịp độ rụng noãn cao (Booroola, Romanov) Có thể tăng số lượng cừu con trong mùa đó từ 250% tới 400% và cũng có thể rút ngắn được một khoảng thời gian.
Dê trong những vùng nhiệt đới thì khả năng sinh sản giữ vững và có tỉ lệ sinh đôi cao.
Trả trước mùa nhân giống

Thời kì thai nghén kéo dài khoảng 150 ngày làm cho con cừu cái và hươu cái chủ động sản xuất nhiều lần trong một năm.
Phương pháp có thể được sử dụng để dẫn đến thời kì mang thai của cừu cái. họ có thể gây ra 1 sự kết hợp của progesrone và ecg, ảnh hưởng cừu đực ,ngày dài thay đổi bởi ánh sang nhân tạo (8 giờ theo sau bởi 16 giờ tối ).
Quy chế nhân tạo của quá trình sinh sản
Thời vụ trong giới hạn tỷ lệ sinh sản quá trình sinh sản cừu cái và con nai cho một sự sanh đẻ/ năm.
Thao tác của quá trình sinh sản bằng sinh lý, di truyền, và các phương pháp môi trường có thể tăng tần suất các giống / năm và xả rác trong kích thước trong các loài.
Trong các giống dê theo mùa thời kỳ đình dục, không đáng kể trước các mùa chăn nuôi. Sinh dê Saanen vào cuối mùa hè là không hiệu quả trong sự khởi đầu của tuổi dậy thì. phát triển tinh hoàn đã bị chậm trễ đáng kể và nồng độ testosterone trong huyết tương đã được sinh ra vào mùa thu thấp hơn, chu kỳ trong tử cung thấp hơn.