Sang kien kinh nghiem

Suy nghĩ về phương pháp dạy học thực hành ngữ pháp
trong môn Ngữ văn bậc Trung học cơ sở



Đặt vấn đề

Dạy học ngữ pháp ở Trung học cơ sở có vị trí quan trọng trong chương trình Ngữ văn bậc Trung học nói chung và Trung học cơ sở nói riêng . Dạy học ngữ pháp có khả năng phát triển tư duy cho học sinh. Kiến thức ngữ pháp nhằm trang bị cho học sinh một cách hệ thống những đơn vị kiến thức cơ bản, tối thiểu về cú pháp, ngữ pháp văn bản, giúp học sinhvận dụng những kiến thức đó một cách chủ động sáng tạo vào việc nói, viết. Mặt khác, các em được làm quen với ngữ pháp văn bản để nắm được cách tổ chức các văn bản, các đoạn văn cũng như sự liên kết các câu trong một văn bản.
Nhiệm vụ của dạy học ngữ pháp ở THCS là cung cấp một cách có hệ thống những kiến thức cơ bản về từ loại, cú pháp, ngữ pháp văn bản, giúp học sinh biết cách vận dụng những đơn vị kiến thức một cách chủ động, sáng tạo vào nghe, đọc , nói, viết.
Yêu cầu của dạy học ngữ pháp là làm cho học sinh nắm được bản chất từ loại và hệ thống các quy tắc ngữ pháp của Tiếng Việt. Vì vậy phải coi ngữ pháp ở THCS là ngữ pháp thực hành, vận dụng các nguyên tắc ngữ pháp vào tiếp nhận và sản sinh văn bản ( Đặc biệt là 6 loại văn bản được đưa vào chương trình). Dạy học ngữ pháp phải gắn với thực hành.Trong dạy học ngữ pháp phải chú trọng tới các hoạt động tạo lập, phân tích lỗi và sửa chữa lỗi.
Qua thực tế dự giờ của đồng nghiệp, tôi thấy một vấn đề bất cập là: Giáo viên coi nhẹ tính thực hành hoặc rất lúng túng về phương pháp dạy thực hành ngữ pháp. ở các tiết dạy ngữ pháp, giáo viên mới chỉ chú trọng phương pháp dạy tri thức lý thuyết. Trong phạm vi thời gian 45 phút của một tiết dạy học ngữ pháp, giáo viên chỉ dành 10 phút ( có khi chỉ 7- 8) phút để học sinh thực hành. Hơn thế nữa, nội dung thực hành đơn điệu, cách làm hời hợt hoặc có khi chỉ đơn thuần là việc giáo viên đưa ra một chuỗi cácđịa chỉ bài tập, hoặc hàng loạt các đáp án.
Theo tôi nghĩ thì cách dạy học thực hành ngữ pháp như vậy chưa hiệu quả. Trong bài viết này tôi mạnh dạn đưa ra: Những suy nghĩ về phương pháp dạy thực hành ngữ pháp trong môn Ngữ văn ở bậcTrung học cơ sở.
Giải quyết vấn đề
I/ Mục đích của dạy học thực hành
- Dạy học ngữ pháp là một bộ phận của dạy học Tiếng Việt nên không thể tách rời khỏi thực hành giao tiếp.
- Dạy học thực hành nhằm làm sáng tỏ và củng cố cho các khái niệm , các qui tắc lý thuyết, đồng thời giúp cho học sinh trực tiếp vận dụng những điều đã học vào trong hoạt động giao tiếp, nâng cao năng lực sử dụng Tiếng Việt cho học