Sáng kiến kinh nghiệm sử 7

Sáng kiến
Phương pháp dùng dụng cụ trực quan trong dạy học môn lịch sử lớp 7

I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

1/ Ý nghĩa khoa học:
Như chúng ta được biết, con đường nhận thức ngắn nhất sẽ là con đường “ Đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng”, do đó phương tiện hết sức cần thiết để đi được trên “ Con đường” nhận thức này chính là các “ Dụng cụ trực quan ”.
Đặc biệt trong phương hướng dạy học mới hiện nay, “ Hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh”, yêu cầu người giáo viên phải biết tạo điều kiện cho học sinh tự tìm tòi, tư duy khai thác kiến thức, biết điều khiển hoạt động nhận thức của mình bằng các “ Dụng cụ trực quan ”, chính vì thế mà “ Dụng cụ trực quan ” đã trở thành một nhân tố khá quan trọng trong hoạt động dạy học, vì nó vừa là phương tiện giúp học sinh khai thác kiến thức, vừa là nguồn tri thức đa dạng, và phong phú.
2/ Ý nghĩa thực tiễn:
Xuất phát từ tình hình thực tế đất nước, đặc biệt là trước công cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển như vũ bão, việc chỉnh lý chương trình giáo dục và thay đổi nội dung sách giáo khoa là một vấn đề rất cấp thiết và vô cùng quan trọng. Chính vì thế mà cả nước ta đã ra sức thực hiện việc thay đổi chương trình giáo dục nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong giáo dục, bỡi lẽ:
“ Giáo dục là quốc sách hàng đầu”.
Nhằm để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục và chương trình giáo dục đổi mới hiện nay, người giáo viên cần phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với hướng dạy học “ Lấy học sinh làm trung tâm”. Là một trong những phương pháp đặc trưng đối với bộ môn Lịch sử, đó là phương pháp “ Sử dụng dụng cụ trực quan ” trong giảng dạy.
Từ thực tế cho thấy chuẩn bị “ Dụng cụ trực quan ” làm dụng cụ trực quan là một công tác rất khó khăn, và rất công phu như:
+ Sử dụng “Dụng cụ trực quan” như thế nào để đảm bảo tính trực quan, tính khoa học.
+ Sử dụng “ Dụng cụ trực quan ” như thế nào để đạt hiệu quả cao trong giảng dạy Lịch sử lại là một vấn đề càng khó khăn hơn. Đó cũng chính là vấn đề của mỗi người giáo viên Lịch sử đã và đang quan tâm hiện nay, với hy vọng nghiên cứu kỹ “ Phương pháp sử dụng dụng cụ trực quan trong giảng dạy Lịch sử 7” sẽ giúp cho việc dạy học theo phương pháp mới, và việc thực hiện chương trình giáo dục mới sẽ đạt hiệu quả cao hơn như mong muốn.

II. BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH:
1/ Tình hình sử dụng các dụng cụ trực quan đối với việc dạy học trước đây:
- Trước đây, đa số các trường đều thiếu thốn về cơ sở vật chất, nghèo nàn về các thiết bị dạy học đối với bộ môn Lịch sử, chỉ có một số loại đơn giản: Lược đồ, sơ đồ, bản đồ, ...v.v.
- Theo quan niệm giáo dục lạc hậu trước đây cho rằng dụng cụ trực quan là phương tiện cần thiết để giáo viên truyền thụ kiến thức mới, dụng cụ minh hoạ cho các kiến thức đã truyền đạt, còn đối với học sinh chỉ có tác dụng chấp nhận và ghi nhớ.
- Theo phương pháp sử dụng này thì dụng cụ trực quan chưa phát huy hết vai trò của mình, đôi khi chưa thể hiện được tính trực quan và tính khoa học của nó, giờ dạy Lịch sử sẽ rơi vào những hạn chế sau:
+ Giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh trong việc lĩnh hội kiến thức.
+ Các kiến thức Lịch sử do giáo viên cung cấp học sinh sẽ không hiểu sâu, nhớ kỹ bằng chính các em tự nhận thức.
+ Các nguồn trí thức từ dụng cụ trực quan chưa thực sự hấp dẫn đối với các em. Do đó không gây hứng thú học tập, không có khả năng phát triển tư duy.
+ Chưa tạo cho học sinh các kỹ năng Lịch sử quan trọng như: Đọc, chỉ, bản đồ, phân tích các sự kiện ...

III. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
Để cải tiến phương pháp giảng dạy phù hợp với chương trình giáo dục mới ở bộ môn Lịch sử, thiết bị các trường học đã trang bị khá đầy đủ các loại dụng cụ trực quan, chủ yếu là các loại sau:
- Hình vẽ, tranh, ảnh.
- Mô hình.
- Bản đồ, biểu đồ.
Đối với các loại phương tiện này thì người giáo viên giảng dạy môn Lịch Sử cần có phương pháp sử dụng như thế nào.
1/ Đối với hình vẽ, tranh, ảnh:
a) Đối với hình