Phan ung trao doi ion trong dung dich chat dien li

Trường ptth phan đình Phùng
Giáo viên giảng dạy :
Hoá học nâng cao 11
Đinh Mỹ Linh
Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li
(2 tiết)



a
B
C
D

+
+
A B + C D
Dự đoán hiện tượng xảy ra trong các trường hợp sau và viết phương trình phản ứng xảy ra (nếu có) khi cho :
a) Dung dịch NaCl vào dung dịch AgNO3

b) Dung dịch NaCl vào dung dịch CuSO4
Quan sát thí nghiệm
a) dd NaCl + dd AgNO3
b) dd NaCl + dd CuSO4

AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3

NaCl + CuSO4
Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch các chất điện li.
II. Phản ứng thuỷ phân của muối.
1. Phản ứng tạo chất kết tủa

I. Điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch các chất điện li.
Phản ứng tạo thành chất kết tủa.
AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3 (1)

Ag+ + NO3- + Na+ + Cl- AgCl + Na+ + NO3-

Ag+ + Cl- AgCl (2)

(2) là phương trình thu gọn của (1)
AgNO3 Ag+ + NO3-
NaCl Na+ + Cl-
NaNO3 Na+ + NO3-
Cách viết phương trình ion thu gọn
Từ phương trình phân tử chuyển các chất vừa dễ tan vừa điện li mạnh thành ion, các chất kết tủa, điện li yếu, chất khí để nguyên dạng phân tử .Phương trình thu được là phương trình ion đầy đủ. VD:
Ag+ + NO3- + Na+ + Cl- AgCl + Na+ + NO3-
Lược bỏ những ion không tham gia phản ứng ta được phương trình ion thu gọn.
VD: Ag+ + Cl- AgCl
Viết phương trình phân tử và phương trình ion thu gọn của phản ứng giữa : Na2SO4 và BaCl2

Na2SO4 + BaCl2 2NaCl + BaSO4 tr¾ng (1)
Na2SO4 2Na+ + SO42-
BaCl2 Ba2+ + 2Cl-
NaCl Na+ + Cl-


Ba2+ + SO42- BaSO4 tr¾ng (2)
(2): Ph¶n øng ion thu gän cña ph¶n øng (1)
Na+ + SO42- + Ba2+ + 2Cl- 2Na+ + Cl- + BaSO4
Câu hỏi :

Có thể điều chế BaSO4 từ dung dịch các chất chứa những ion nào ?
Ba2+ + SO42- BaSO4 trắng
Br - H+
NO3- K +
Ba2+ S2- + Mg 2+ SO42-
I - Fe 2+
OH- NH4+
.. ..
BaSO4 trắng
2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu.
a. Phản ứng tạo thành nước
b. Phản ứng tạo thành axit yếu
2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu.
a. Phản ứng tạo thành nước

Quan sát thí nghiệm và viết phương trình phân tử và phương trình ion thu gọn giải thích thí nghiệm .
2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu.
a. Phản ứng tạo thành nước
VD1:
HCl + NaOH NaCl + H2O
HCl H+ + Cl-
NaOH Na+ + OH-

H+ + Cl- + Na+ + OH- Na+ + Cl- +H2O
Phương trình ion thu gọn :
H+ + OH- H2O
Quan sát thí nghiệm và viết phương trình phân tử và phương trình ion thu gọn giải thích thí nghiệm .

a. Phản ứng tạo thành nước

VD2:
Fe(OH)3 + 3HCl FeCl3 + 3H2O
Fe(OH)3 + 3H+ + 3Cl- Fe3+ + 3Cl- + 3H2O

Phương trình ion thu gọn :

Fe(OH)3 + 3H+ Fe3+ + 3H2O
2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li yÕu.
b. Phản ứng tạo thành axit yếu
VD:
a) HCl + CH3COONa
HCl H+ + Cl-
CH3COONa Na+ + CH3COO-
NaCl Na+ + Cl-
H+ + Cl- + CH3COO - + Na+ CH3COOH + Na+
+ Cl-

CH3COO- + H+ CH3COOH
Phương trình ion thu gọn :
Viết phương trình phân tử và phương trình ion thu
gọn trong các trường hợp sau :
a) HCl + CH3COONa
b) H2SO4 + NaF
CH3COOH + NaCl
H2SO4 + NaF

2H+ + SO42-
Na2SO4 + HF
2
2
2Na+ + 2F-
+
2Na+ + SO42-
+
2HF
H+ + F- HF
Phương trình ion thu gọn :
3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt khÝ
Quan sát thí nghiệm và viết phương trình phân tử và phương trình ion thu gọn giải thích thí nghiệm .


Na2CO3 + 2H2SO4 Na2SO4 + CO2 + H2O

2Na+ + CO32-+ 2H+ + SO42- 2Na+ + SO42- + CO2
+ H2O
Phương trình ion thu gọn :

CO32- + 2H+ CO2 + H2O
3. Phản ứng tạo thành chất khí
3. Phản ứng tạo thành chất khí

CaCO3(r) + 2HCl CO2 + H2O + CaCl2

CaCO3(r) + 2H+ + Cl- CO2 + H2O + Ca2++ Cl-

Ph­¬ng tr×nh ion thu gän :

CaCO3 (r) + 2H+ CO2 + H2O + Ca2+
Kết luận
Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
Phản ứng trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi có ít nhất một trong các điều kiện sau:
Tạo thành chất kết tủa
Tạo thành chất điện li yếu
Tạo thành chất khí
Phản ứng xảy ra
theo chiều làm
giảm số ion trong
dung dịch
Bài tập củng cố
Câu 1 : Phương trình phân tử có phương trình ion rút gọn :
CO32- + 2H+ ? H2O + CO2
là :


A . MgCO3 + 2 HCl ? MgCl2 + H2O + CO2
B . (NH4)2CO3 + H2SO4 ? (NH4)2SO4 + H2O +CO2
C . K2CO3 + 2HCl ? 2 KCl + H2O + CO2
D . Cả B và C
Câu 2 : Các ion nào sau đây không thể cùng tồn tại trong một dung dịch?

A . Na+ , Mg2+ , NO3- , SO42- B . Ba2+ , Al3+ , Cl- , HSO4-
C . Cu2 , Fe3+ , SO42- , Cl- D . K+ , NH4+ , OH- , PO43-
D . K+ , NH4+ , OH- , PO43-

Câu 3 : Cho dung dịch chứa các ion: Na+, Ca2+,
H+, Cl-, Ba2+, Mg2+. Dùng chất nào sau
đây để tách nhiều ion nhất ra khỏi dung
dịch ?

A. Dung dịch Na2CO3 vừa đủ.
B. Dung dịch K2CO3 vừa đủ.
C. Dung dịch NaOH vừa đủ.
D. Dung dịch Na2SO4 vừa đủ.
Bài tập về nhà

Các bài tập 1 ? 8 trang 28, 29 sách giáo khoa và bài tập 1.37 ? 1.41 trang 9 sách bài tập
Chúc các thầy cô dồi dào sức khoẻ , chúc các em học tốt !