Phân tích bài Lưu biệt khi xuất dương

Phan Châu – Một nhà văn , một nhà cách mạng lớn.Ông đã để lại một kho tàng văn học lớn , với những tác phẩm thơ văn đầy nhiệt huyết , sôi sục .Với các tác phẩm chính như :ngục trung thư , hải ngoại huyết thư …Tiêu biểu cho nộii dung đầi lãng mạn , hào hùng của người chiến sĩ Cách Mạng Phan Bội Châu là tác phẩm :” Lưu Biệt Khi Xuất Dương “.
Trong thơ của Nguyễn Công Trứ đã khẳng định ‘chí làm trai’ :
‘Làm trai nam, bắc, tây ,đông
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể ‘
Chí trai của Nguyễn Công Trứ là chí tung hoành ngang dọc , muốn đem tài sức của mình để giúp đời , giúp nước . Còn đối với Phan Bộii Châu không phải để ‘phỉ sức vẫy vùng’ mà chí làm trai của ông phải lạ ở trên đời

‘ Làm trai phải lạ ở trên đời’
Chí làm trai của Phan Bội Châu rất lớn lao , khác thường. Ông muốn xoay trời chuyển đất m, lấp bể , vá trời . Đối với ông , ông muốn đứng lên để thay đổi thời thế ‘Há lại để càng khôn tự chuyển dời’. Trong hoàn cảnh đất nước bị đảo lộn , bị thực dân pháp thôn tín thì tinh thầm mạnh mẽ , tư thế hiên ngang của một đấng nam nhi càng sôi sục , nó bùng lên như một ngọn lửa không thể dập tắt . Không chịu cam sống một cách nhục nhã , khom lưng , chống gối , phụ thuộc vào bọn thực dân
‘Tài trai sống ở trên đời , đã không làm được việc phơi gan bẻ gãy chấn song ,giữ vững cương thường .Lại ngồi nhìn bọn cầm quyền sói lang hoành hành ‘ (cao bá quát).
Bằng câu thơ khẳng định :
‘ Trong khoảng trăm năm cần có tớ
Sau này muôn thuở há không ai ?’

Đây là một câu thơ mà vừa đọc xong, ta có cảm giác rất kiêu ngạo , mang đậm ý thức muốn khẳng định bản thân mình .
Câu thơ khẳng định cái toi của tác giả nhưng đây không phải là cái tôi cá nhân chỉ biết lợi ích của bản thân mà trốn tránh trách nhiệm .Mà chính là cái tôi trách nhiệm gắn liền với hành động gánh vác việc cứu đời, cứu nước .Với không gian và thời gian rộng lớn , mang chiều sâu , Phan Bội Châu đã vượt qua mọi danh lợi tầm thường , vô nghĩa, nhưng lại có ý muốn ghi danh muôn thuở , nhưng dây cũng là một mong muốn chính đáng .Trên mảnh đất rải rác cái thứ được coi là danh lợi , tiền bạc ấy, thì Phan Bội Châu chính là hiện thân của lí tưởng cao đẹp , và ý thức được trong trách nặng nề của mình đối với đất nước .
‘Non sông đã chết sống thêm nhục
Hiền thánh còn đâu họ cũng hoài ‘
Non sông , đất nước , đối với Phan Bội Châu mà nói , đó chính là sinh mệnh .Non sông bị hủy hoại cũng đồng nghĩa sự sống đối với Phan Bội Châu là vô nghĩa ‘Chết vinh còn hơn sống nhục’ . Với thái độ dứt khoát , kiên quyết hàm chứa sự phẫn uất , ông không hcịu sống nhục sống mà chứng kiến bọn thực dân Pháp hoành hành , dày xéo nên đất nước của mình .Tinh thần yêu nước cháy bỏng như đang thúc giục ông .
Trong thời cuộc ấy ,ông ý thức được rằng hiền thánh không còn phù hợp nữa. Dù đối với một nhà nho như ông , hiền thánh đã ăn sâu vào trong trí óc của ông . Ông dứt khoát , khẳng khái xóa bỏ những gì cũ kĩ , không còn phù hợp với lịch sử và không thề gánh trọng trách to lớn của đất nước .
‘Muốn vượt biển Đông theo cánh gió
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi ‘
Đứng torng hời thế chuyển vần như vậy , Phan Bội Châu không thể đứng yên .Ông quyết định đi tìm một chân trời mới , chân trời của ánh sáng lí tưởng , khát vọng ước mới . Hành trang của ông không phải là một mình mà dõi theo ông đó là những cánh chim bằng và biển rộng thênh thang. Tâm trạng của ông như vỡ tung ra , giống như trút bỏ được xiềng xíc , thỏa sức cho những khát vọng ,ước mơ . Ông như hóa thân vào những cánh chim bay vút lên giữa bầu trời cao rộng , để đi tìm một chân trời mới , một chân trời soi sáng vận mệnh của đất nước . Tư thế và tầm vóc của Phan Bội Châu thật lớn lao mang tầm vóc vũ trụ .
Bài thơ bằng giọng văn sâu lắng , hào hùng , mãnh mẽ và thấm đượm cùng hình ảnh thơ rất đẹp , rất lãng mạn ,mang đậm chất sử thi . Đã tạo ra một bước ngoạt mới , đầy bức phá mà chỉ có ở nàh thơ-nhà Cách Mạng Phan Bội Châu .
Qua tác phẩm ‘Lưu biệt khi xuất dương ‘ càng cho ta thấy rõ hơn về lí tưởng Cách Mạng cao