Phan lop mao luong

TRƯỜNG: ĐH SÀI GÒN
KHOA: SPKHTN
LỚP: DSI 1081
TỔ: 3
BÀI THUYẾT TRÌNH

PHÂN LOẠI THỰC VẬT HỌC

PHÂN LỚP MAO LƯƠNG ( RANUNCULIADAE )
* Đặc điểm :
Phân lớp gần gũi với phân lớp Ngọc Lan về cấu tạo hoa , đi ra từ phân lớp Ngọc Lan và tiến hóa ở những đặc điểm :
+ Các cây phần lớn thuộc dạng thân cỏ
+ Màng hạt phấn 3 rãnh
+ Lá thường ít khi nguyên , các tiết mạch có bản ngăn đơn
+ Không có tế bào tiết trong lá và thân .
Phân lớp gồm 7 bộ , ở VN 2 bộ .
+ Bộ Mao Lương ( Ranunculidae )
+ Bộ á phiện ( Papaverales )
I / Bộ Mao Lương ( Ranunculidae ) :
* Đặc điểm :
- Đa số là thân cỏ , lá đơn hoặc kép

Hoa lưỡng tính hay đơn tính , kiểu xoắn vòng .
- Quan hệ với bộ hồi trong phân lớp Ngọc Lan
* Gồm 7 họ , trong đó có 5 họ ở VN . 2 họ phổ biến là :
+ Họ Mao Lương ( Ranunculaceae )
+ Họ Tiết Dê ( Menispermaceae )
Họ Mao Lương ( Ranunculaceae ) :

* Đặc điểm :
- Cây thân cỏ đứng hay leo , có thể là dây leo gỗ hay cỏ.
- Lá đơn hay xẻ thùy , mọc cách hoặc đối
- Hoa lưỡng tính , xếp xoắn vòng
- Nhị và nhụy thường nhiều , rời xếp xoắn
- Quả kép gồm nhiều quả đóng
- Hạt có phôi nhỏ và nội nhủ lớn
* Công thức hoa : K4-5C5A∞G∞

* Mao Lương gồm 45 chi , 2000 lòai phân bố chủ yếu ở ôn dới và hàn đới . VN có 18 chi với khỏang 40 lòai . Các lòai thường gặp ở họ Mao Lương :
+ Hòang Liên ( Coptis sinensis Franch ) : đây là loại thuốc quí bị khai thác nhiều
+ Phi Yến ( Delphinium consolida ): làm thuốc, cảnh
+ Mao Lương ( Ranunculus sceleratus ) : cỏ dại, độc cho gia súc
Giá trị : làm thuốc, làm cảnh
Hòang Liên
* Đặc điểm :
- Cỏ thân rễ ngầm , lá mọc từ thân rễ
- Hoa màu trắng
* Phân bố :
- Cây mọc ở Lào Cai , Hà Giang , dưới tán rừng ẩm thường xanh
* Công dụng :
- Là cây thuốc quý : chữa đau mắt , ỉa chảy , kiết lị …
b . Phi Yến:

* Đặc điểm :

Hoa không đều , màu tím , hồng hay trắng , trông giống hình con chim yến bay
* Công dụng :
Cây được nhập nội , trồng làm cảnh vì có hoa đẹp , thường nở vào dịp Tết Nguyên Đán
c. Mao lương
* Đặc điểm :
Hoa nhỏ , màu vàng
* Phân bố :
Cỏ mọc dại ở bờ ao , bờ ruộng
* Tác hại :
Mao Lương là lòai cỏ dại độc cho gia súc
Họ Tiết Dê ( Menispermaceae ) :

* Đặc điểm :
Dây leo , lá đơn , thường có chân vịt . Rất đặc trưng bởi thân gỗ cắt ngang có tia hình bánh xe

* Phân bố :
Chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới
* Công dụng : Làm thuốc
Họ Tiết Dê có 70 chi , 450 loài . VN có 18 chi khoảng 40 loài
Giá trị: làm thuốc
Các đại diện thường gặp :
- Bình vôi ( Stephania rotunda ) : làm thuốc

- Dây kí ninh ( Tinospora crispa ) : rất dắng như thuốc kí ninh , dùng chữa bệnh sốt rét
- Vàng đắng ( Coscinium fenestratum ) : làm thuốc

II / Bộ Á Phiện ( Papaverales ) :
Chỉ có 1 họ Á phiện (Papaveraceae )
* Đặc điểm :
- Cây thân cỏ , lá đơn mọc cách. Rất đặc trưng bởi có nhựa mũ màu vàng
- Hoa to , mọc đơn độc, lưỡng tính , đều
+ Đài 2-3 mảnh , sớm rụng
+ Tràng 4-6 cánh hoa , xếp 2 vòng , có màu rất đẹp , thường nhàu nát trong nụ

+ Nhị nhiều , rời nhau, xếp xoắn, xếp thành vòng
+ lá noãn 2 ( có khi nhiều hơn ), hợp thành bầu trên

- Quả mở bằng lỗ ở đỉnh
+ Hạt có phôi nhỏ , nội nhũ đầu
Công thức hoa : *K2C2+2A∞G(2)
* Phân bố :
Họ này có 26 chi với 450 loài phân bố ở Bắc bàn cầu , nhất là vùng ôn đói và cận nhiệt đới . Ở VN có 3 chi , 3-4 loài
Công dụng : làm thuốc
* Đại diện :

+ Gai cua ( Argemone mexicana )


+ cây thuốc phiện ( Papaver somniferum )


Phân biệt các họ mau lương, tiết dê, a phiện trong phân lớp mau lương về đặc điểm dạng sống( thân cỏ và dây leo ), đặc điểm có quả
- Cây thuốc phiện ( Papaver somniferum ) :
* Đặc điểm :
- Cây cao 1,5 – 2 m , lá đơn mọc cách
- Hoa lớn , đẹp có 4 cánh mỏng , màu trắng hồng , hay vàng

- Quả mở có nhựa mủ chứa nhiều alcoloit như moocphin, codein, naccotin v.v..
* Phân bố :
Thường được trồng ở vùng núi cao : Hà Giang , Tuyên Quang , Lào Cai .
* Công dụng và tác hại :
- Công dụng : Chữa đau bụng , gây ngủ nhẹ, làm giảm đau nếu dùng đúng cách
- Tác hại : là loại chất gây nghiện rất nguy hiểm