Phân loại lớp hành 01

PHÂN LOẠI THỰC VẬT
II. PHÂN LỚP HÀNH - LILIIDAE
Gồm những dạng cây thân cỏ, trong đó một số lớn có thân hành, 1 số ít có dạng thân gỗ đặc biệt. Hoa cấu thạo thích nghi với thụ phấn nhờ sâu bọ và gió.
Sau đây xét một số bộ chính.
1. Bộ Hành hay bộ Huệ tây - Liliales
Phần lớn cây thân cỏ, có thân rễ hay thân giò (thân hành), sống lâu năm, trên cạn, đôi khi ở nước
Hoa thường lưỡng tính, đều hoặc không đều, mẫu 3.
Sau đây chỉ xét một số họ.
a. Họ Hành – Alliaceae
Thân cỏ, sống nhiều năm, có giò đơn hoặc kép, thường có chất dự trữ do bẹ lá phồng lên tạo thành. Lá hình bản dẹp, hay hình ống. Cụm hoa nằm trên 1 cán dài ở ngọn, hình đầu hay hình tán. Bao hoa dạng vảy. Quả mở.
Công thức hoa: * P3+3A3+3G(3)
Đại diện:
Hành tây (Allium cepa)
Hành ta (Allium fistulosum)
Tỏi tây (Allium porrum)
Tỏi ta (Allium sativum)
Hẹ (Allium tuberosum)
Kiệu (Allium chinense)
b. Họ Huệ tây hay họ Loa kèn – Liliaceae
Thân cỏ hoặc thân rễ, thường có vảy. Lá hình mác hay hình vạch. Hoa lớn, có khi mọc đơn độc, lưỡng tính, mẫu 3. Bao hoa 6 mảnh, dạng tràng, rời nhau hay dính ở gốc. Nhị 6, xếp 2 vòng, đối diện với mảnh bao hoa và đính ở gốc. Bộ nhuỵ gồm 3 lá noãn dính nhau thành bầu 3 ô, đính noãn trụ giữa. Quả mở. Hạt có nội nhũ.
Công thức hoa: * P3+3A3+3G(3)
(3+3)
c. Họ Thùa hay họ Dứa mỹ – Agavaceae
Thân ngắn. Lá mọc thành hoa thị sát gốc, lá dầy, mọng nước. Hoa nhỏ, nằm trên 1 cuống dài phân nhánh ở ngọn. Cây chỉ ra hoa 1 lần trong đời.
Công thức hoa: * P3+3A3+3 G (3)
d. Họ Thuỷ tiên – Amaryllidaceae
Thân hành hình củ, lá mọc từ gốc, mỏng hay mọng nước, gân lá song song. Bao hoa dạng cánh, đôi khi có phần phụ ở vòng trong. Quả mở.
Công thức hoa: * P(3+3)A3+3 G (3)
e. Họ Huyết giác – Dracaeraceae
Đặc trưng bởi có thân gỗ đứng thẳng, thường ít phân nhánh. Lá mọc cách, tập trung ở ngọn, gân song song. Cụm hoa ở ngọn, hình bông hay chụm. Quả mọng.
f. Họ Ladơn – Iridaceae
Thân rễ dạng củ hay hành. Lá hình gươm, mọc từ gốc, mép lá chồng lên nhau chéo 2 hàng. Hoa không đều, thường đối xứng 2 bên. Bao hoa dạng cánh.Chỉ còn nhị vòng ngoài gồm 3 nhị. Quả mở.
Công thức hoa: * P(3+3)A3 G (3)
2. Bộ Dứa - Bromeliales
Chỉ gồm 1 họ Dứa
Họ Dứa – Bromeliaceae
Cây thân cỏ, phần lớn bì sinh trên các cây to, một số ít sống trên đất. Thân ngắn, mang những lá hình dải xếp thành hoa thị ở gốc. Hoa tập hợp thành bông, chùm hay chuỳ. Nhiều loài có lá bắc màu sặc sỡ. Hoa mẫu 3. Quả mở. Hạt bé, nội nhũ bột.
Công thức hoa: *K3C3A3+3 G (3)
Dứa là loại cây ăn quả nhiệt đới nổi tiếng. Hoa tập hợp quanh một trục lớn thành bông ngắn, mỗi hoa mọc ở kẽ 1 lá bắc màu tím, bầu dưới, quả mọng. Quả dứa là một quả phức, phần ăn được gồm trục hoa và các lá bắc mọng nước, còn quả thật nằm trong các mắt dứa
.