ôn tập văn học dân gian

L?p 10T1

Kính chào cô
và các bẠn
Tiết 33:
ÔN TẬP
VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM
II. Thể loại văn học dân gian:

Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười, truyện thơ
-Tuïc ngöõ
- Caâu ñoá
Ca dao
Veø
chèo
Sử thi
“ Đăm Săn rung khiên múa. Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.”

Trích “ Chiến thắng Mtao- Mxây”
“ Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, vang lên tiếng đĩa khiên đồng. Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. Khi chàng chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung”
( Trích “ Chiến thắng Mtao- Mxây”)
“ Bắp chân chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sang, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc: Đăm Săn vốn đã ngang tàng từ trong bụng mẹ.”
( Trích “ Chiến thắng Mtao- Mxây”)
Nghệ thuật sử thi:
So sánh, phóng đại, trùng điệp
-> vẻ đẹp người anh hùng sử thi kì vĩ vaø hoøanh tráng.
2. Truyền thuyết:
Cái lõi sự thật lịch sử

Bi kịch được hư cấu
Những chi tiết hoang đường, kì ảo

Kết cục của bi kịch
Bài học rút ra
Cuộc xung đột An Dương Vương - Triệu Đà thời kì Âu Lạc ở nước ta.
Bi kịch tình yêu kèm với bi kịch gia đình, quốc gia.

Thần kim Quy; lẫy nỏ thần; Rùa vàng rẽ nước dẫn An Dương Vương.
Mất tình yêu, gia đình, mất nước

Cảnh giác giữ nước, không chủ quan nhu An Dương Vương, không nhẹ dạ, cả tin như Mị Châu.
3. Truyện cổ tích: Tấm Cám
Tấm Mẹ con Cám

- Hoùa thaân:
+ vaøng anh
+ Xoan ñaøo
+ Khung cöûi:
+ quaû thò



+ làm thịt
+ chặt
+ Đốt

Sức sống mãnh liệt, cái thiện chiến thắng cái ác

Yếu tố thần kì
4. Truyện cười:
Tam ñaïi con gaø
Mất tiền còn bị đánh
Mày phải nhưng nó phải bằng hai mày"
Giaáu doát
Gặp
chữ kê
“Duû dì laø con duø dì,…”
Thầy lí và Cải
Thầy đồ
Hối lộ và ăn hối lộ
Nhưng nó phải bằng hai mày
Truyện cười:



- Ngắn, tình huống bất ngờ, kết thúc đột ngột, gây cười -> giải trí và phê phán
5. Ca dao: Than thân, yêu thương tình nghĩa, hài hước.
Ca dao than thân: số phận bất hạnh cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi phong kieán.
Ca dao yêu thương tình nghĩa: yêu thương, thủy chung, phẩm chất tốt đẹp của người lao động
Ca dao hài hước: lạc quan, yêu đời, đề cao tình nghĩa.
Nghệ thuật: so sánh, ẩn dụ, đối lập
1. “ Thaân em nhö taám luïa ñaøo
Phaát phô giöõa chôï bieát vaøo tay ai”
2. “ Thaân em nhö cuû aáu gai
Ruoäng trong thì traéng voû ngoaøi thì ñen
Ai ôi neám thöû maø xem
Neám ra môùi bieát raèng em ngoït buøi”
1. “ Khaên thöông nhôù ai
Khaên rôi xuoáng ñaát
Khaên thöông nhôù ai
Khaên vaét leân vai
.................................”
2. “ Öôùc gì soâng roäng moät gang
Baéc caàu daûi yeám cho chaøng sang chôi”
3. “ Muoái ba naêm muoái haõy coøn maën
Göøng chín thaùng göøng haõy coøn cay
Ñoâi ta nghóa naëng tình daøy
Coù xa nhau ñi nöõa thì ba vaïn saùu nghìn ngaøy môùi xa”

1. “ Cöôùi naøng anh toan daãn voi
Anh sôï quoác caám neân voi khoâng baøn
Daãn traâu sôï hoï maùu haøn
Daãn boø, sôï hoï nhaø naøng co gaân
…………………………………………………………..”
2. “ Laøm trai cho ñaùng neân trai
Khom löng choáng goái gaùnh hai haït vöøng”
3. “ Loã muõi möôøi taùm gaùnh loâng
Choàng thöông choàng baûo raâu roàng trôøi cho
……………………………………………………………………”
+ Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
+ Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân”
+ Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ, ruột đau chín chiều”
Nghệ thuật:
Motip mở đầu, so sánh, ẩn dụ
-> tăng sức gợi cảm, dễ cảm nhận.
-> diễn tả thế giới nội tâm của con người
III. Tổng kết và luyện tập

Câu 1: Dòng nào sau đây không phải là đặc trưng của văn học dân gian:

Tính truyền miệng

Tính tập thể

Gắn bó với sinh hoạt cộng đồng.

Được sáng tác chủ yếu bởi tầng lớp tri thức.
Câu 2: Giống nhau giữa các anh hùng sử thi ( Đăm Săn, Rama, Uylitxơ):
A. Nhân ái, cao thượng, vị tha
B. Căm thù kẻ thù, khát vọng chinh phục thiên nhiên.
C. Sức mạnh phi thường, trọng danh dự và đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình.
D. Giàu tình nghĩa, yêu lao động và biết chăm sóc người khác.