On tap dia li 12

KỸ NĂNG VẼ VÀ NHẬN XÉT BIỂU ĐỒ - BẢNG SỐ LIỆU


( Biểu đồ cơ cấu :
3.1. Biểu đồ hình tròn
* Dấu hiệu nhận biết :
- Đề thi yêu cầu thể hiện cơ cấu hoặc thể hiện quy mô và cơ cấu
- Có 2 năm( 3 năm hoặc 2 đối tượng trong một năm (Tây Nguyên, TDMN Bắc Bộ…)
- Cách vẽ : Khi vẽ thí sinh nên tính ra độ, sử dụng thước đo độ để vẽ (nhanh và chính xác), lấy tia 12 giờ làm mốc, vẽ theo chiều kim đồng hồ, theo thứ tự đối tượng.
- Trường hợp đề ra yêu cầu thể hiện quy mô, thí sinh cần tính bán kính và cách làm như sau (ghi vào bài làm).
- Nếu gọi R1 là bán kính .. ; Rn là bán kính ... ; S1 là tổng ...;S2 là tổng ...
Áp dụng công thức :



Nếu R1 = …cm. Thay số vào ta có : Rn = …cm (tiếp theo ghi tên và vẽ biểu đồ)
Ví dụ : Cho bảng số liệu sau :
Tổng sản phẩm của một số tỉnh, thành phố khu vực phía Nam (GDP) theo giá thực tế.
(Đơn vị : Tỷ đồng)
Năm
2006
2010

Bình Thuận
 10.176
 24.404

TP.Hồ Chí Minh
190.561
414.068

Bình Phước
 7969
 17.182

Đồng Nai
 36.558
 75.899

Bình Dương
 18.337
 48.761

Bà Rịa – Vũng Tàu
127.967
150.966

Tây Ninh
 12.402
 32.563

Cả nước
974.266
1.980.914

Câu a. Vẽ biểu đồ thể hiện quy mô và cơ cấu tổng sản phẩm của các tỉnh thành trong cả nước năm 2006 và năm 2010.
Câu b. Giải thích vì sao tổng sản phẩm của các tỉnh thành nói trên lại có sự phân hóa về quy mô và tỉ trọng.
Trường hợp bài tập này, học sinh có thể vẽ hình tròn năm 2010 lớn hơn hình tròn năm 2006. Nếu học sinh muốn thể hiện quy mô chính xác có thể áp dụng công thức sau để tính bán kính năm 2010 so với năm 2006.


(1)
(Trong đó R1 là bán kính của năm 2006, R2 là bán kính 2010, S1 và S2 là tổng số của năm 2006 và năm 2010, R1 được phép chọn quy ước).
Nếu chọn R2006 = 2,2 cm ( R2010 = 3,1 cm. Học sinh dựa vào kết quả tính để vẽ hai biểu đồ có bán kính khác nhau.
3.2. Biểu đồ bán nguyệt đồng tâm. Dạng biểu đồ này giúp chúng ta so sánh được quy mô và cơ cấu của các đối tượng (ít gặp trong thi, tham khảo)
* Dấu hiệu nhận biết
- Bảng số liệu một năm có 2 tổng số, hoặc hai năm thì có 4 tổng số.
- Yêu cầu vẽ biểu đồ thể hiện quy mô và cơ cấu.
Ví dụ : Cho bảng số liệu về trị giá xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá phân theo khối nước.
(Đơn vị : Triệu đô la Mỹ)
Năm
1995
2010

Xuất khẩu
Tổng
ASEAN
APEC
EU
OPEC

5791,0
996,9
3998,2
664,2
131,7

72.421,5
10.364,7
49.354,6
11.385,5
1.316,7

Nhập khẩu
Tổng
ASEAN
APEC
EU
OPEC

9687,8
2270,1
6493,6
710,4
213,7

94.133,8
16.407,5
69.924,6
6361,7
1440,0

Vẽ biểu đồ thể hiện quy mô và cơ cấu trị giá xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá phân theo khối nước năm 1995 và năm 2010.
* Các bước tiến hành :
Xử lí số liệu (%) :
Năm
1995
2010

Xuất khẩu
Tổng
ASEAN
APEC
EU
OPEC

100,0
17,2
69,0
11,5
2,3


100,0
14,3
68,1
15,7
1,9

Nhập khẩu
Tổng
ASEAN
APEC
EU
OPEC

100,0
23,4
67,0
7,3
2,3

100,0
17,4
74,3
6,8