Nuôi cây mô thực vật

A.ĐẶT VẤN ĐỀ:
Phân hoá tế bào
Tế bào
phôi sinh
Tế bào dãn
Tế bào
chuyên hoá
Phản phân hoá tế bào
CƠ SỞ KHOA HỌC
Tính toàn năng :
- Tế bào bất kì của cơ thể simh vật nào cũng mang toàn bộ lượng thông tin di truyền cần thiết và đủ của sinh vật đó,khi gặp điều kiện thích hợp mỗi tế bào đều có thể phát triển thành cá thể hoàn chỉnh
Tùy từng tế bào, từng loại mô, từng thời kì sinh trưởng, phát triển mà các gen phù hợp hoạt động; các gen không cùng hoạt động như nhau trong các giai đoạn phát triển của cơ thể (do cơ chế điều hòa hoạt động của gen).
Sự trẻ hoá
- Khả năng ra chồi,rễ ở các thành phần khác nhau là rất khác nhau
- Trong nuôi cấy invitro các bộ phận non trẻ sẽ ra chồi,rễ tốt hơn các bộ phận trưởng thành
Chọn vật liệu nuôi cấy
Tạo chồi
Khử trùng
Tạo rễ
Cấy cây vào môi trường thích ứng
Sơ đồ : quy trình nhân giống bằng nuôi cấy mô TB
1. Quy trình
Trồng cây trong vườn ươm
Bước 1
Bước 2
Bước 3
Bước 4
Bước 6
Bước 5
Quy trình tổng quát công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật in-vitro
- Đỉnh chồi, đỉnh rễ : là bộ phận non, dễ tham gia vào quá trình phân hoá và phản phân hoá tạo nên cơ thể mới.Thường ít nhiễm bệnh.
Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy
Bước 2 : Khử trùng

Buồng khử trùng
Bước 2 : Khử trùng
- Mẫu và dụng cụ được tẩy rửa khử trùng.
- Cắt đỉnh sinh trưởng thành phần tử nhỏ, tẩy rửa, khử trùng ở buồng vô trùng.
- Vật liệu nuôi cấy tiến khử trùng với HgCl 0,1% và nước cất.
- Que cấy, ống nghiệm và giá thể.được khử trùng trong nồi hấp.
Bước 3 : Tạo chồi
Khối callus chuẩn bị tạo cây con
Cây con mới đang hình thành
Bước 3 : Tạo chồi
- Để cây có thể phát triển thân cành
- Cắm vật liệu nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng có bổ sung thêm xytokinin hoạt hoá tạo chồi.
Bước 4 : Tạo rễ
- Khi cây đạt tiêu chuẩn về chiều cao, số lá thì chuyển sang MT tạo rễ. Đó là MT dinh dưỡng thích hợp bổ sung chất KT auxin, IBA.

Tạo rễ
Bước 5 :Cấy cây vào môi trường thích ứng

- Chuyển cây sang MT thích ứng gần giống với MT tự nhiên về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng...

- Không thể bỏ qua bước này được vì cây mới tạo ra rất yếu. Nếu trồng trực tiếp vào MT tự nhiên cây sẽ dễ nhiễm bệnh và chết.
Bước 5 :Cấy cây vào môi trường thích ứng
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm
- Cho cây thích ứng với MTSX.
- Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm nhân nhanh SX.
Quy trình nhân giống Lan bằng nuôi cấy mô in-vitro
Ý nghĩa khoa học
- Tạo ra 1 quần thể cây con đồng đều giữ nguyên đặc tính của cây mẹ
- Hệ số nhân nhanh cao
- Rút ngắn thời gian đưa giống vào sản xuất và phát huy được hiệu quả kinh tế
- Nhân được số lượng cây lớn trong 1 diện tích nhỏ
- Đảm bảo các cây giống sạch bệnh
- Cây con được tạo ra nuôi cấy mô được trẻ hoá cao độ
- Thuận tiện và hạ giá thành vận chuyển
- Bảo quản cây giống thuận lợi
Ứng dụng trong thực tiễn
Nhân cây giống,tạo cây giống
Sản xuất chất thứ cấp
+ Chất thứ cấp ứng dụng trong công nghiệp
thực phẩm: chất tạo mùi,màu,chất ngọt
+ Chất thứ cấp ứng dụng trong dược phẩm:
ankanoid,steroid,các chất riêng lẻ khác ( ubiquinon,saponin ),các protein tái tổ hợp
Một số ứng dụng trong thực tiễn
Làm sạch virut qua nuôi cấy mô phân sinh đỉnh
*Nguyên lý:
- Nồng độ virut giảm dần ở bộ phận gần đỉnh sinh trưởng do:
+ virut không vận chuyển được trong mô phân sinh đỉnh
+ Các tế bào mô phân sinh đỉnh không cho phép sự sao chép thông tin di truyền cua virut
+ Hệ thống vô hiệu hoá virut ở mô phân sinh đỉnh mạnh hơn các vùng khác
+ Nồng độ auxin cao ngăn cản quá trình sao chép của virut
*Các kĩ thuật làm sạch virut in vitro
+ Nuôi cấy mô phân sinh đỉnh : Bao gồm các phương pháp:
- Nuôi cấy mô phân sỉnh đỉnh kết hợp với xử lí ở nhiệt độ cao
- Nuôi cấy mô phân sỉnh đỉnh kết hợp với xử lí hoá chất
- Kĩ thuật vi ghép
KẾT LUẬN
Nuôi cấy mô là một ngành khoa học có sự gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản và sản xuất .
Để phát huy tối đa hiệu quả của công nghệ sinh học cần có sự đầu tư thích đáng cho nghiên cứu cơ bản và quan trọng hơn là phải gắn kết chặt chẽ giữa việc nghiên cứu phát triển và chuyển giao công nghệ sinh học.
Chân Thành Cảm Ơn