NMLT_C18_DuLieuKieuCauTruc

NHẬP MÔN LẬP TRÌNH
DỮ LIỆU KIỂU CẤU TRÚC
Nội dung
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Đặt vấn đề
Thông tin 1 SV
MSSV : kiểu chuỗi
Tên SV : kiểu chuỗi
NTNS : kiểu chuỗi
Phái : kiểu ký tự
Điểm Toán, Lý, Hóa : kiểu số thực
Yêu cầu
Lưu thông tin n SV?
Truyền thông tin n SV vào hàm?
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Đặt vấn đề
Khai báo các biến để lưu trữ 1 SV
char mssv[7]; // “0012078”
char hoten[30]; // “Nguyen Van A”
char ntns[8]; // “29/12/82”
char phai; // ‘n’
float toan, ly, hoa; // 8.5 9.0 10.0
Truyền thông tin 1 SV cho hàm
void xuat(char *mssv, char *hoten,
char *ntns, char phai, float toan, float ly, float hoa);
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Đặt vấn đề
Nhận xét
Đặt tên biến khó khăn và khó quản lý
Truyền tham số cho hàm quá nhiều
Tìm kiếm, sắp xếp, sao chép,… khó khăn
Tốn nhiều bộ nhớ
…
Ý tưởng
Gom những thông tin của cùng 1 SV thành một kiểu dữ liệu mới => Kiểu struct
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Khai báo kiểu cấu trúc
Cú pháp




Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct
{
;
…
;
};
struct DIEM
{
int x;
int y;
};
Khai báo biến cấu trúc
Cú pháp tường minh




Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct
{
;
…
;
} , ;
struct DIEM
{
int x;
int y;
} diem1, diem2;
Khai báo biến cấu trúc
Cú pháp không tường minh




Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct
{
;
…
;
};
struct ;
struct DIEM
{
int x;
int y;
};
struct DIEM diem1, diem2;// C++ có thể bỏ struct
Sử dụng typedef
Cú pháp




Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
typedef struct
{
;
…
;
} ;
;
typedef struct
{
int x;
int y;
} DIEM;
struct DIEM diem1, diem2;
Khởi tạo cho biến cấu trúc
Cú pháp tường minh




Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct
{
;
…
;
} = {,…,};
struct DIEM
{
int x;
int y;
} diem1 = {2912, 1706}, diem2;
Truy xuất dữ liệu kiểu cấu trúc
Đặc điểm
Không thể truy xuất trực tiếp
Thông qua toán tử thành phần cấu trúc . hay còn gọi là toán tử chấm (dot operation)

Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
.
struct DIEM
{
int x;
int y;
} diem1;
printf(“x = %d, y = %d”, diem1.x, diem1.y);
Gán dữ liệu kiểu cấu trúc
Có 2 cách


Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
= ;

. = ;
struct DIEM
{
int x, y;
} diem1 = {2912, 1706}, diem2;
…
diem2 = diem1;
diem2.x = diem1.x;
diem2.y = diem1.y * 2;
Cấu trúc phức tạp
Thành phần của cấu trúc là cấu trúc khác
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct DIEM
{
int x;
int y;
};

struct HINHCHUNHAT
{
struct DIEM traitren;
struct DIEM phaiduoi;
} hcn1;
…
hcn1.traitren.x = 2912;
hcn1.traitren.y = 1706;
Cấu trúc phức tạp
Thành phần của cấu trúc là mảng
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct SINHVIEN
{
char hoten[30];
float toan, ly, hoa;
} sv1;
…
strcpy(sv1.hoten, “Nguyen Van A”);
sv1.toan = 10;
sv1.ly = 6.5;
sv1.hoa = 9;
Cấu trúc phức tạp
Cấu trúc đệ quy (tự trỏ)
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct PERSON
{
char hoten[30];
struct PERSON *father, *mother;
};

struct NODE
{
int value;
struct NODE *pNext;
};
Cấu trúc phức tạp
Thành phần của cấu trúc có kích thước theo bit
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct bit_fields
{
int bit_0 : 1;
int bit_1_to_4 : 4;
int bit_5 : 1;
int bit_6_to_15 : 10;
};
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Kích thước của struct
Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct A
{
int a;
double b;
};
sizeof(A) = ???
struct B1
{
int a;
int b;
double c;
};
sizeof(B1) = ???
struct B2
{
int a;
double c;
int b;
};
sizeof(B2) = ???
Chỉ thị #pragma pack
Chỉ thị #pragma pack (n)
n = 1, 2, 4, 8, 16 (byte)
Biên lớn nhất của các thành phần trong struct
BC n mặc định là 1
VC++ n mặc định là 8
Project settings  Compile Option C/C++  Code Generation  Structure Alignment
Canh biên cho 1 cấu trúc
Dữ liệu kiểu cấu trúc
#pragma pack(push, 1)
struct MYSTRUCT { … };
#pragma pack(pop)
#pragma pack
Ví dụ: không có #pragma pack (1)
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct A {
double a;
int b;
int c;
};
struct B {
int b;
double a;
int c;
};
struct C {
int b;
int c;
double a;
};
a
a
a
a
a
a
a
a
b
b
b
b
c
c
c
c
b
b
b
b
đệm 4B
a
a
a
a
a
a
a
a
c
c
c
c
đệm 4B
b
b
b
b
c
c
c
c
a
a
a
a
a
a
a
a
Các lưu ý về cấu trúc
Lưu ý
Kiểu cấu trúc được định nghĩa để làm khuôn dạng còn biến cấu trúc được khai báo để sử dụng khuôn dạng đã định nghĩa.
Trong C++, có thể bỏ từ khóa struct khi khai báo biến (hoặc sử dụng typedef)
Khi nhập các biến kiểu số thực trong cấu trúc phải nhập thông qua một biến trung gian.
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct DIEM { float x, y;} d1;
float temp; scanf(“%f”, &temp); d1.x = temp;
Mảng cấu trúc
Mảng cấu trúc
Tương tự như mảng với kiểu dữ liệu cơ sở (char, int, float, …)
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct DIEM
{
int x;
int y;
};

DIEM mang1[20];
DIEM mang2[10] = {{3, 2}, {4, 4}, {2, 7}};
Truyền cấu trúc cho hàm
Truyền cấu trúc cho hàm
Giống như truyền kiểu dữ liệu cơ sở
Tham trị (không thay đổi sau khi kết thúc hàm)
Tham chiếu
Con trỏ
Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct DIEM { int x, y; };

void xuat1(int x, int y) { … };
void xuat2(DIEM diem) { … };
void xuat3(DIEM &diem) { … };
void xuat4(DIEM *diem) { … };
Hợp nhất – union
Khái niệm
Được khai báo và sử dụng như cấu trúc
Các thành phần của union có chung địa chỉ đầu (nằm chồng lên nhau trong bộ nhớ)
Khai báo
Dữ liệu kiểu cấu trúc
union
{
;
…
;
};
…
…
0
1
2
3
4
…
…
So sánh struct và union
Ví dụ
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct MYSTRUCT
{
char c;
int n;
} s;

s.c = 1; s.n = 2;
union MYUNION
{
char c;
int n;
} u;

u.c = 1; u.n = 2;
01
02
00
00
00
c
n
…
c
n
…
…
0
1
2
3
…
…
…
01
02
00
00
00
Ví dụ
struct trong union
Dữ liệu kiểu cấu trúc
union date_tag
{
char full_date[9];
struct
{
char month[2];
char break_value1;
char day[2];
char break_value2;
char year[2];
} part_date_tag;
} date = {“29/12/82”};
Ví dụ
union trong struct
Dữ liệu kiểu cấu trúc
struct generic_tag
{
char type;
union
{
char c;
int i;
float f;
} share_tag;
};
Bài tập
Phân số
Khai báo kiểu dữ liệu phân số (PHANSO)
Nhập/Xuất phân số
Rút gọn phân số
Tính tổng, hiệu, tích, thương hai phân số
Kiểm tra phân số tối giản
Quy đồng hai phân số
Kiểm tra phân số âm hay dương
So sánh hai phân số
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Đơn thức
Khai báo kiểu dữ liệu đơn thức (DONTHUC)
Nhập/Xuất đơn thức
Tính tích, thương hai đơn thức
Tính đạo hàm cấp 1 của đơn thức
Tính đạo hàm cấp k của đơn thức
Tính giá trị đơn thức tại x = x0
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Đa thức
Khai báo kiểu dữ liệu đa thức (DATHUC)
Nhập/Xuất đa thức
Tính tổng, hiệu, tích hai đa thức
Tính đạo hàm cấp 1 của đa thức
Tính đạo hàm cấp k của đa thức
Tính giá trị đơn thức tại x = x0
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Điểm trong mặt phẳng Oxy
Khai báo kiểu dữ liệu điểm (DIEM)
Nhập/Xuất tọa độ điểm
Tính khoảng cách giữa hai điểm
Tìm điểm đối xứng qua gốc toạ độ/trục Ox/Oy
Kiểm tra điểm thuộc phần tư nào?
Tam giác
Khai báo kiểu dữ lịêu tam giác (TAMGIAC)
Nhập/Xuất tam giác
Tính chu vi, diện tích tam giác
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Ngày
Khai báo kiểu dữ liệu ngày (NGAY)
Nhập/Xuất ngày (ngày, tháng, năm)
Kiểm tra năm nhuận
Tính số thứ tự ngày trong năm
Tính số thứ tự ngày kể từ ngày 1/1/1
Tìm ngày trước đó, sau đó k ngày
Tính khoảng cách giữa hai ngày
So sánh hai ngày
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Mảng phân số
Nhập/Xuất n phân số
Rút gọn mọi phân số
Đếm số lượng phân số âm/dương trong mảng
Tìm phân số dương đầu tiên trong mảng
Tìm phân số nhỏ nhất/lớn nhất trong mảng
Sắp xếp mảng tăng dần/giảm dần
Dữ liệu kiểu cấu trúc
Bài tập
Mảng điểm
Nhập/Xuất n điểm
Đếm số lượng điểm có hoành độ dương
Đếm số lượng điểm không trùng với các điểm khác trong mảng
Tìm điểm có hoành độ lớn nhất/nhỏ nhất
Tìm điểm gần gốc tọa độ nhất
Dữ liệu kiểu cấu trúc