Những vấn đề cơ bản của LLDH

Những vấn đề cơ bản
của lý luận dạy học
Chuyên đề 1

Dạy
Quá trình dạy học
1. Quá trình dạy học?
học
HS
GV
tương tác
biện chứng
tương tác
chủ đạo
tổ chức
điều khiển
tự giác,
tích cực, chủ động
tự tổ chức
tự điều khiển
Nhiệm vụ DH

Quá trình dạy học
2. Các nhiệm vụ dạy học
2.1 Cơ sở xác định các nhiệm vụ dạy học
Mục tiêu đào tạo của các cấp học, bậc học
Những thành tựu của khoa học và công nghệ
Đặc điểm tâm - sinh lý của người học
Điều kiện thực tiễn (KT-CT-XH)
Đặc điểm và kinh nghiệm DH của nhà trường

Quá trình dạy học
2. Các nhiệm vụ dạy học
2.2 Các nhiệm vụ dạy học
Nhiệm vụ 1
giúp HS
nắm vững
hệ thống
tri thức
khoa học
phổ thông cơ bản
hiện đại
phù hợp với thực tiễn
sự kiện KH, tri thức
về thực hành, về PP
quan trọng, chủ yếu,
cần thiết nhất

Quá trình dạy học
2. Các nhiệm vụ dạy học
Nhiệm vụ 1
nắm vững
hệ thống
tri thức
luyện tập
hình thành
KN, KX
nghe, nói,
đọc, viết
làm toán
làm bài
lý thuyết
thực hành,
thí nghiệm...
tự học, TD độc
lập, sáng tạo...

Quá trình dạy học
2. Các nhiệm vụ dạy học
Nhiệm vụ 2
phát triển
năng lực HĐ trí tuệ,
năng lực TD sáng tạo
Nhiệm vụ 3
phẩm chất
trí tuệ,
hình thành
TGQKH, NSQ và các
phẩm chất đạo đức
thái độ tích cực
đối với cuộc sống

Quá trình dạy học
2. Các nhiệm vụ dạy học
2.3 Mối quan hệ giữa các nhiệm vụ dạy học
Nhiệm vụ 1
Nhiệm vụ 2
Nhiệm vụ 3
điều kiện
kết quả
cơ sở
MĐ, kết quả
cơ sở
MĐ, kết quả

Quá trình dạy học
3. Bản chất của quá trình dạy học
quá trình nhận thức độc đáo của học sinh
trong
những điều
kiện sư phạm
theo
các khâu
của QTDH
tri thức loài
người đã biết,
đã tìm tòi, NC
dưới
vai trò chủ
đạo của GV
quá trình nhận thức độc đáo của học sinh
dưới vai trò chủ đạo của giáo viên

Quá trình dạy học
4. Cấu trúc, qui luật của QTDH
4.1 Cấu trúc của QTDH
Mục đích DH
Nội dung DH
HTTC DH
Pp-PT DH
Giáo viên
Kết quả DH
ĐK: tự nhiên, KT,CT-XH,...
ĐK: cơ sở vật chất, vệ sinh,...
Học sinh
KT- ĐG
Tự KT - ĐG
kiến thức CM
kỹ năng DH
kỹ năng GD
thái độ,...
kiến thức cũ
T.độ, động cơ
KN thích ứng
NL tư duy,...

Quá trình dạy học
4. Cấu trúc, qui luật của QTDH
4.2 Qui luật của QTDH
QL về tính qui định của XH (KT-CT, KH-KT,...)
đối với quá trình dạy học
QL thống nhất biện chứng giữa dạy và học
QL thống nhất biện chứng giữa dạy học và
phát triển trí tuệ
QL thống nhất biện chứng giữa MĐ, ND, PP và
hình thức tổ chức dạy học

Quá trình dạy học
4. Cấu trúc, qui luật của QTDH
4.3 Qui luật cơ bản của QTDH
QL thống nhất biện chứng giữa dạy và học
phản ánh mối quan hệ tất yếu giữa
hai nhân tố trung tâm của QTDH
(dạy)
(học)
Giáo viên
Học sinh

Quá trình dạy học
5. Động lực, logic của QTDH
5.1 Động lực của quá trình DH
Mâu thuẫn của QTDH
mâu thuẫn bên ngoài
mâu thuẫn bên trong
các yếu tố của QTDH với
tiến bộ của KT-XH, KH KT
NDDH lạc hậu >< MT KH KT,...
giữa các thành tố, giữa các yếu
tố trong từng thành tố của QTDH
NDDH >< PPDH,...
QTDH phát triển

Quá trình dạy học
5.1 Động lực của quá trình dạy học
Mâu thuẫn cơ bản bên trong của QTDH
Mâu thuẫn giữa yêu cầu nhân thức được nâng cao
so với trình độ nhân thức hiện có của học sinh
tồn tại suốt từ
đầu đến cuối
QTDH
liên quan đến
việc giải quyết
các >< khác
v� ngược lại
liên quan đến
sự vận động và
phát triển của
nhân tố HS
với HĐ học

Quá trình dạy học
5.1 Động lực của quá trình dạy học
điều kiện để mâu thuẫn
trở thành động lực
nảy sinh trong
quá trình DH
được học sinh
ý thức đầy đủ
vừa sức
đối với học sinh

Quá trình dạy học
5.2 Logic của quá trình dạy học
Logic của QTDH ?
trình tự (logic)
môn học
trình tự (logic)
nhận thức
tri thức, KN, KX
năng lực trí tuệ
bắt đầu
môn học
tri thức, KN, KX
năng lực trí tuệ
kết thúc
môn học
a
A
trình tự vận động hợp qui luật

Quá trình dạy học
5.2 Logic của quá trình dạy học
Các khâu cơ bản của QTDH (= logic của QTDH)
gây hứng thú, tạo chú
ý, tích cực tham gia
kích thích thái độ
học tập tích cực của HS
HS hình thành các khái niệm
KH trên cơ sở tài liệu cảm tính
tổ chức, điều khiển HS
nắm tri thức mới
HS khắc sâu, nhớ lâu các
tri thức đã học
tổ chức, hướng dẫn HS
củng cố, hệ thống tri thức
1
2
1
3

Quá trình dạy học
5.2 Logic của quá trình dạy học
Các khâu cơ bản của QTDH (= logic của QTDH)
HS hình thành khả năng
vận dụng tri thức vào thực tiễn
tổ chức, điều khiển HS
rèn luyện KN, KX
GV thu được tín hiệu
ngược để điều chỉnh
hoạt động dạy và học
kiểm tra, đánh giá
tri thức, KN, KX của HS &
tổ chức HS tự KT, tự ĐG
phát hiện ưu, nhược điểm
nguyên nhân để tìm biện pháp
phân tích kết quả
từng bước của QTDH
4
5
6