NHÂN VẬT THA HÓA TRONG TIỂU THUYẾT VŨ TRỌNG PHỤNG

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
- Vũ Trọng Phụng không chỉ là “ông vua phóng sự của đất Bắc” mà còn là một tiểu thuyết gia nổi tiếng. Nhiều tiểu thuyết của ông như Giông tố, Vỡ đê, Số đỏ được xếp vào hàng kiệt tác của nền văn học Việt Nam hiện đại. Từ những năm cuối thế kỷ XX đến nay, nhiều tác phẩm (hoặc trích đoạn tác phẩm) của ông đã được được vào sách giáo khoa phổ thông, giáo trình Đại học-Cao đẳng ở Việt Nam.
- Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng vô cùng phong phú, đa đạng nhưng loại nhân vật “tha hóa” là một trong những đóng góp nổi bật của ông cho dòng văn học hiện thực phê phán Việt Nam thời kỳ 1930-1945 nói riêng và nền văn học Việt Nam hiện đại nói chung.
- Tìm hiểu nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng không những góp thêm tiếng nói xác định những giá trị, những đóng góp to lớn của nhà văn cho nền văn học nước nhà mà còn giúp bản thân hiểu thêm về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác văn học của Vũ Trọng Phụng.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: Nhân vật tha hóa trong tiểu thuyết “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng.
2. Lịch sử vấn đề
Từ trước tới nay, có khá nhiều công trình nghiên cứu về nhân vật “tha hóa” nói riêng và nhân vật tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng nói chung. Những công trình và bải viết mà chúng tôi bao quát, tập hợp được là:
- Vũ Trọng Phụng, sức mạnh tưởng tượng tổng hợp và tiếng cười châm biếm của GS Nguyễn Đăng Mạnh (in trong Chân dung phong cách-Nxb Văn học, 2001) đã khẳng định tác phẩm Vũ Trọng Phụng “có khả năng chiếm lĩnh cuộc sống ở một tầm khái quát tổng hợp”. Đặc điểm nổi bật của ngỏi bút Vũ Trọng Phụng là nghệ thuật trào phúng. Tài nghệ ấy “đã tạo nên một loạt chân dung những Nghị Hách, Vạn Tóc Mai, Phó Đoan, cậu Phước, Xuân, cụ cố Hồng…”. Bài viết tuy đề cập đến hiện thực rộng lớn và thế giới nhân vật đông đảo nhưng chưa đi sâu vào khai thác nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng.
- Vũ Trọng Phụng tác phẩm và lời bình (Nxb Văn học, 2014), tập hợp nhiều bài viết về cuộc đời và sáng tác của Vũ Trọng Phụng. Đáng chú ý nhất là các bài viết: Sự thể hiện con người “tha hóa” trong các tiểu thuyết hiện thực của Vũ Trọng Phụng (Đinh Trí Dũng), Tiểu thuyết “Số đỏ” và tài nghệ của Vũ Trọng Phụng, Đọc lại “Giông tố”của Vũ Trọng Phụng (Nguyễn Đăng Mạnh), Nhân vật Xuân Tóc Đỏ trong “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng (Hà Minh Đức). Những bài viết này đi sâu phân tích một số nhân vật trong “Số đỏ”, “Giông tố” và đề cập đến một số nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng.Trong bài Sự thể hiện con người “tha hóa” trong các tiểu thuyết hiện thực của Vũ Trọng Phụng, Đinh Trí Dũng đã chia nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng làm hai loại là nhân vật “tự tha hóa” và nhân vật “bị tha hóa”, “nạn nhân tha hóa”. Đây là bài viết khá sâu sắc về nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng nhưng do khuôn khổ của một bài báo nên tác giả chỉ dừng ở những nhận định khái quát chứ chưa đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện về thế giới nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng.
- Chuyên luận Nhân vật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng của Đinh Trí Dũng, Nxb Đông Tây, 2005, là một công trình khoa học nghiên cứu về nhân vật tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng. Thực chất đây là Luận án P.Tiến sĩ của Đinh Trí Dũng đã được viết lại, in thành sách. Trong Chuyên luận này, Đinh Trí Dũng sau khi tổng hợp (có phân tích, đánh giá) những bài viết và công trình nghiên cứu trước đây về nhân vật trong tiểu thuyết của Vũ trọng Phụng đã phân loại, đánh giá từng loại nhân vật. Tuy nhiên, loại nhân vật “tha hóa” chỉ được nhà nghiên cứu đề cập đến trong một mục nhỏ, mang tính khái quát chứ chưa đi sâu tìm hiểu, khai thác.
Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu nhân vật “tha hóa” trong tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng phụng một cách đầy đủ, có hệ thống nhưng những bài báo, chuyên luận trên là những tài liệu quý báu giúp chúng tôi hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nhiệm vụ chính của Khóa luận là nghiên cứu loại nhân vật “tha hóa” trong tiểu