Nguyễn trãi

NGUYỄN TRÃI
Cuộc đời và sự nghiệp văn học
I. CUỘC ĐỜI
Năm sinh-mất: 1380-1442
Tên hiệu: Ức Trai
Quê quán: làng Chi Ngại (nay thuộc Hải Dương)
Thân thế: + cha: Nguyễn Phi Khanh (đỗ Thái học sinh), + mẹ: Trần Thị Thái (con quan Tư đồ)
Cuộc đời:
1400: đỗ Thái học sinh, làm quan cho nhà Hồ
1407: Quân Minh xâm lược, cha Nguyễn Trãi bị bắt sang Trung Quốc, căn dặn ông phải “rửa nhục cho nước, trả thù cho cha”  Nguyễn Trãi theo Lê Lợi, dâng Bình Ngô sách, góp công lớn trong khởi nghĩa Lam Sơn.
1429: không được vua tin dùng  1439: cáo quan ở ẩn.
1440: ông lại được mời ra làm quan, nhưng sau biến cố Lệ chi viên 1442, Nguyễn Trãi phải nhận án tru di tam tộc.
Chân dung Nguyễn Trãi
Danh nhân văn hóa thế giới (do UNESCO công nhận năm 1980)
Toàn cảnh khu đền thờ Nguyễn Trãi tại Côn Sơn
Bậc thang dẫn vào đền thờ
Nơi thờ Nguyễn Trãi
II. SỰ NGHIỆP VĂN HỌC
Tác phẩm của Nguyễn Trãi
-Sau khi mất, nhiều tác phẩm của Nguyễn Trãi bị tiêu hủy. 25 năm sau, Lê Thánh Tông cho sưu tầm lại.
-Đầu thế kỉ XIX, tác phẩm của ông mới được tìm lại nhưng chưa đầy đủ.
Về quân sự-chính trị: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Phú núi Chí Linh…
Về lịch sử: Lam Sơn thực lục, Văn bia Vĩnh Lăng…
Về địa lí: Dư địa chí
Về văn học: Ức Trai thi tập (Hán) Quốc âm thi tập (Nôm).
2. Giá trị thơ văn Nguyễn Trãi
Nhà văn chính luận kiệt xuất với tư tưởng nhân nghĩa: yêu nước thương dân, nhìn ra sức mạnh của nhân dân, ước mong một chế độ thái bình thịnh trị.
Nhà thơ trữ tình sâu sắc:
Lí tưởng yêu nước, thương dân mãnh liệt
Chiến đấu chống cường quyền bạo ngược
Giàu triết lí thế sự sâu sắc
Yêu thiên nhiên, con người
II. SỰ NGHIỆP VĂN HỌC
3. Đóng góp của Nguyễn Trãi trong nền văn học dân tộc
-Văn chính luận chữ Hán: Nguyễn Trãi đã “xây đắp nền móng văn hóa tư tưởng cho dân tộc”
-Thơ chữ Hán: “vừa trữ tình trí tuệ, vừa hào hùng lãng mạn”
-Thơ Nôm: Nguyễn Trãi là người đặt nền móng cho thi ca tiếng Việt
+ Quốc âm thi tập: tập thơ Nôm sớm nhất, nhiều bài nhất, hay nhất; nhiều từ thuần Việt, ca dao, tục ngữ, từ láy…; sáng tạo câu lục ngôn.
II. SỰ NGHIỆP VĂN HỌC
- Người anh hùng dân tộc, toàn đức, toàn tài, có cống hiến lớn về nhiều mặt cho văn hóa Việt Nam nhưng lại chịu nỗi oan lớn nhất lịch sử.
- Xứng đáng với sự công nhận và tôn vinh của UNESCO là Danh nhân văn hóa thế giới.
III. TỔNG KẾT
Sử ca Nguyễn Trãi
Lời: Tâm Thơ
Nhạc: Ngô Nguyễn Trần