NGUYÊN LÝ

1
GV: Hoàng Phương Lan
Bài 2
NHỮNG NGUYÊN LÝ VÀ QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

2
Nội dung bài học


I. HAI NGUYÊN LÝ CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
III. THẾ GIỚI VẬN ĐỘNG THEO QUY LUẬT
IV. NHỮNG QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

1. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập

2. Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại
3

* Vai trò của quy luật là vạch ra cách thức sự vận động và phát triển của sự vật.


a) Những nội dung cơ bản
b) Những hình thức của bước nhảy vọt
c) Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
1. Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại


4
Thảo luận (3 phút)

Theo quan điểm DVBC, em hiểu thế nào là chất của sự vật?
Hãy xác định:
- Chất của nước (H2O) ?
- Chất của sinh viên ?
1. Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại

Những nội dung cơ bản
5


H2O
SV
6
Khái niệm

- CHẤT: chất của sự vật là tổng hợp những thuộc tính khách quan vốn có của nó, nói lên nó là cái gì để phân biệt nó với cái khác

+ Chất của SV, HT mang tính khách quan…
+ Chất biểu hiện trạng thái tương đối ổn định…
a. Những nội dung cơ bản
7
a. Những nội dung cơ bản
LƯỢNG

Em hãy xác định: - Lượng của nước ?
- Lượng của Sinh viên?

Lượng của nước: đối với một phân tử nước, lượng là số nguyên tử tạo thành nó, tức là 2 nguyên tử Hidrô (2H) và một Ôxi (O)

- Lượng của sinh viên: Số lượng môn học mà SV phải học, thời gian một khoá học, điểm số mà SV đạt được…
8
a. Những nội dung cơ bản
- Lượng của sự vật không nói lên sự vật đó là gì mà chỉ nói lên con số của những thuộc tính cấu thành nó như về: độ lớn (to-nhỏ); quy mô (lớn-bé); trình độ (cao-thấp); tốc độ (nhanh-chậm); màu sắc (đậm-nhạt hay sáng-tối)…

+ Lượng là cái khách quan vốn có của SV. Có khi nó là yếu tố quy định bên trong cấu thành sự vật, nhưng trong quan hệ khác lượng dường như chỉ biểu thị bên ngoài SV.

+ Sự vật càng phức tạp thì những thông số về lượng cũng phức tạp
9
Nhìn vào sơ đồ sự tồn tại các trạng thái khác nhau của nước, em hãy dùng ngôn ngữ triết học để phân tích mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng? Hãy xác định đâu là độ, đâu là điểm nút, đâu là bước nhảy vọt?
Những nội dung cơ bản

* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng


10






Những nội dung cơ bản

* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng

0 100
Rắn Lỏng Khí
ĐỘ
Bước nhảy
Bước nhảy
Điểm nút
Điểm nút
11

Những nội dung cơ bản
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng

- Lượng đổi trong giới hạn nhất định dẫn đến chất đổi, giới hạn đó gọi là độ.

+ Độ: là giới hạn trong đó có sự thống nhất giữa lượng và chất

+ Nhảy vọt: là bước ngoặt của sự thay đổi về lượng đưa đến sự thay đổi về chất.

+ Điểm nút: Là tột đỉnh của giới hạn, tại đó diễn ra sự nhảy vọt
12
Những nội dung cơ bản

Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng

- Chất đổi - lượng đổi: chất mới ra đời thay thế chất cũ đòi hỏi phải có một lượng mới tương ứng với nó. Đây chính là chiều ngược lại của quy luật
13



Hãy so sánh hình ảnh Lạng Sơn xưa và nay để giải
thích quá trình chất đổi dẫn đến lượng đổi ?


Thị xã Lạng Sơn năm 1979
Thành phố Lạng Sơn ngày nay
14
Tóm lại: Quy luật thể hiện quan hệ biện chứng giữa hai mặt lượng và chất trong sự vật. Chất là mặt tương đối ổn định, lượng thường xuyên biến đổi… quá trình biện chứng giữa chúng tạo nên cách thức vận động phát triển của sự vật, thể hiện sự thiống nhất tính liên tục và tính dứt đoạn trong sự vận động phát triển của sự vật.
15

Nhìn vào sơ đồ và hình ảnh dưới đây em hãy sử dụng ngôn ngữ triết học theo quy kuật này để giải thích và chỉ ra các hình thức bước nhảy phù hợp với từng hình ảnh và sơ đồ ?
b) Những hình thức của bước nhảy vọt
16
Quá trình tiến hoá từ vượn thành người
17
Biểu đồ tăng trưởng dân số trên thế giới
Sự gia tăng dân số trên thế giới
18


Sau cách mạng tháng 8 - Nước ta làm Lễ tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội
Em hãy nhận xét cuộc cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã tạo ra bước nhảy gì?

19
b) Những hình thức của bước nhảy vọt
- Xét về nhịp điệu:
+ Bước nhảy dần dần
+ Bước nhảy vọt đột biến

- Xét về quy mô, hình thức:
+ Bước nhảy toàn bộ
+ Bước nhảy cục bộ


20
c) Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật

- Lượng đổi dẫn đến chất đổi và ngược lại nên trong nhận thức và hoạt động thực tiễn cần phải chống cả hai khuynh hướng tả khuynh và hữu khuynh.
21

Em hãy cho biết, nếu theo khuynh hướng tả khuynh là người có tính cách như thế nào?
hữu khuynh là người có tính cách như thế nào?
22
c) Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
Thực hiện bước nhảy trong đời sống cần chú ý đến cả điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan, xác định rõ quy mô, nhịp điệu của bước nhảy một cách khoa học, tránh máy móc, giáo điều, khi có thời cơ thì kiên quyết thực hiện bước nhảy để giành thắng lợi quyết định
23
Xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô cùng các bạn!