Nguyễn Du

Trường Đại học Sư phạm TP.HCM
Khoa Ngữ văn
Giáo án Văn học sử
Giáo viên hướng dẫn: Coâ Trần Thị Kim Oanh
Sinh viên thực hiện: Bùi Trần Quỳnh Ngọc
Lớp: Văn 3A
NGUYEÃN DU
Yêu cầu cần đạt:
Giúp học sinh hiểu:
- Những nét chính trong cuộc đời, sự nghiệp sáng tác Nguyễn Du.
- Giới thiệu bao quát Truyện Kiều: nguồn gốc, các giá trị nội dung, nghệ thuật và sự sáng tạo của Nguyễn Du.
- Đánh giá sâu sắc hơn về đại thi hào dân tộc cùng tác phẩm Truyện Kiều bất hủ, khơi gợi lòng yêu văn chương nước nhà.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Phân tích nỗi cô đơn của nhân vật trữ tình trong bài Tự tình.
I/ CU?C D?I V� S? NGHI?P S�NG T�C
1) Cuộc đời
- Nguyễn Du (1765 –1820), tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê làng Tiên Điền, Hà Tĩnh.
- Xuất thân trong gia đình đại quí tộc, nhiều đời làm quan, có truyền thống sáng tác văn học
 Môi trường thuận lợi hình thành nên thiên tài Nguyễn Du.

Trình bày sơ lượ�c những nét chính về cuộc đời Nguyễn Du ?
Mộ Nguyễn Du
Núi Hồng Lĩnh
Sông Lam
- Sớm mồ côi cha mẹ, sống nhờ người anh cùng cha khác mẹ  sớm đối mặt với những bất hạnh cuộc đời.
- 1783 thi đậu Tam trường, nhận chức quan võ ở Thái Nguyên.

- 1789: nhà Lê sụp đổ  Nguyễn Du trốn tránh tại quê vợ ở Thái Bình. Sau đó về Hà Tĩnh, sống long đong, vất vả  nếm trải, chứng kiến những cay đắng cuộc đời.
- 1803: làm quan triều Nguyễn với tâm trạng bất đắc chí, nhiều lần đi sứ sang Trung Quốc  mở rộng tầm hiểu biết  làm giàu vốn sống, đề tài để sáng tác.
- 1820: mất đột ngột sau một trận dịch lớn.
 Là người tài hoa, cuộc sống nhiều thăng trầm, là nhân chứng một thời kì lịch sử đầy biến động.
Ông có trái tim nhân hậu và tấm lòng nhân đạo sâu sắc.
Là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
2) Sự nghiệp sáng tác
a/ Tác phẩm
*/ Chữ Hán
- Thanh Hiên thi tập: sáng tác khi sống lẩn lút, vất vả.
- Nam trung tạp ngâm: sáng tác khi làm quan triều Nguyễn.
- Bắc hành tạp lục: sáng tác khi đi sứ Trung Quốc.

Em hãy kể tên những tác phẩm chính của Nguyễn Du.
*/ Chữ Nôm
- Truyện Kiều
- Văn chiêu hồn
b/ Giá trị thơ văn

*/ Giá trị hiện thực: tố cáo xã hội phong kiến thối nát và những thủ đoạn tàn bạo, bất công của bọn thống trị đã vùi dập những người lương thiện.

*/ Giá trị nhân đạo: lòng xót thương vô hạn đối với những người lao động nghèo khổ, những kiếp người bất hạnh, đặc biệt là thân phận người phụ nữ.

Dựa vào sách giáo khoa, em hãy cho biết những giá trị chính trong sáng tác Nguyễn Du.
*/ Giá trị nghệ thuật:
- Nâng ngôn ngữ văn học dân tộc và thể thơ lục bát lên đỉnh cao chói lọi.
- Thể hiện điêu luyện nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.

III/ TRUYỆN KIỀU
1) Nguồn gốc
- Còn có tên “Đoạn trường tân thanh”, là truyện thơ dài 3254 câu, viết theo thể lục bát.
- Dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân.
- Được Nguyễn Du bổ sung sáng tạo.
 Tác phẩm có sức sống mãnh liệt và chiều sâu trí tuệ hơn.


Em hiểu biết gì về nguồn gốc Truyện Kiều ?
Thúy Kiều là người tài sắc vẹn toàn. Trong lần đi tảo mộ, Thúy Kiều gặp Kim Trọng. Hai người yêu thương đính ước thề nguyền với nhau.
Kim Trọng phải về quê thọ tang chú. Gia đình Kiều bị thằng bán tơ vu oan. Kiều phải bán mình chuộc cha và em. Cuộc đời Kiều trải qua 15 năm lưa lạc đầy gian truân khổ nhục.
Sau cái chết của Từ Hải, Kiều trầm mình tự vẫn tại sông Tiền Đường, được sư Giác Duyên cứu sống. Sau đó đoàn tụ với gia đình.
3) Cảm hứng nhân văn
- Ca ngợi những giá trị, phẩm chất đẹp đẽ của con người: vẻ đẹp hình thức + vẻ đẹp tinh thần.
- Thể hiện khát vọng giải phóng con người, khát vọng về tình yêu tự do, công bằng, dân chủ.

Theo em, giá trị nhân đạo của Truyện Kiều thể hiện ở những yếu tố nào?
- Là tiếng nói xót thương, đồng cảm cho những con người tài hoa bạc mệnh, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội cũ.
- Lên án những thế lực bạo tàn chà đạp quyền sống của con người (bọn quan lại phong kiến, đồng tiền và bạo lực).


4) Thành tựu nghệ thuật
Theo em, Nguyễn Du đã có những thành công nghệ thuật nào khi sáng tác Truyện Kiều ?
- Ngh? thu?t d?n truy?n và ngh? thu?t miêu t?:
+ Miêu t? thiên nhiên, c?nh v?t
+ Miêu t? nhân v?t (ngo?i hình, n?i tâm)
- S? d?ng ngôn ng? tài hoa: k?t h?p nhu?n nhuy?n gi?a ngôn ngữ bác h?c và bình dân.
- S? d?ng di?n tích, di?n c? sáng t?o.
- Th? tho l?c bát d?m đà b?n s?c dân t?c.
III/ KẾT LUẬN
- Cuộc đời nhiều sóng gió c?a Nguy?n Du đã góp phần hình thành những trang thơ rất thực, đầy nước mắt, chan chứa tinh thần nhân đạo.
- Với ngòi bút miêu tả thiên nhiên, nhân vật bậc thầy, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bình dân và bác học, việc sử dụng thể thơ lục bát điêu luyện, Nguyễn Du đã đưa những sáng tác của mình, đỉnh cao là Truyện Kiều vào cõi bất tử trong làng văn Việt Nam.

Củng cố dặn dò
Em hãy nêu những nét chính trong cuộc đời, sự nghiệp sáng tác Nguyễn Du.
Cho biết giá trị nhân văn và thành tựu nghệ thuật trong Truyện Kiều?
Tìm hiểu vị trí, đại ý đoạn trích "Trao duyên".
Phân tích tâm trạng Kiều trong đoạn trích ?