Nguồn gốc chung và chiều hướng tiến hóa của sinh giới

GV: Nguyễn Thị Hiền
lỚP 12A1
Tiết 43
Nguồn gốc chung
và
chiều hướng tiến hoá của sinh giới
I. Phân li tính trạng và sự hình thành các nhóm phân loại

1. Phân li tính trạng
H4. Phân li tính trạng trong chi sẻ

Khái niệm: Phân li tính trạng là quá trình từ một dạng ban đầu biến đổi theo nhiều hướng khác nhau và khác xa dạng ban đầu

Các thí dụ về phân li tính trạng
1
Dạng ban đầu
2
Dạng ban đầu
3
CLTN

Nguyên nhân của phân li tính trạng là gì?

Nguyờn nhõn:
Do CLTN đã chọn lọc theo nhiều hướng khác nhau trờn cựng m?t d?i tu?ng tạo ra PLTT.
Kết quả của phân li tính trạng là gì?
K?t qu?:
Tạo nên nhiều loài mới khác nhau.
ĐB + GP
BD BD BD BD BD
Dạng ban đầu

Ý nghĩa của phân li tính trạng:
Giải thích sự hình thành nhiều loài sinh vật mới xuất phát từ một hoặc vài loài tổ tiên.
2. S? hỡnh th�nh cỏc nhúm phõn lo?i
- cỏc loài dưới đây có quan hệ với nhau như thế nào về nguồn gốc?
-Căn cứ vào quan hệ họ hàng gần xa giữa các loài người ta xếp chóng vµo các nhóm phân loại trên loài:chi ,họ ,bộ, lớp...

Chi là gì? Họ là gì? Bộ là gì? Lớp là gì?
 Các loài có chung nguồn gốc hợp thành chi:
 Các chi có chung nguồn gốc hợp thành họ.
Các họ có chung nguồn gốc hợp thành bộ.
 Các bộ có chung nguồn gốc hợp thành lớp.
-Hình thành loài mới là cơ sở hình thành các nhóm các nhóm phân loại trên loài
Từ sơ đồ có thể rút ra kết luận chung như thế nào?
Kết luận chung
Các loài sinh vật đa dạng phong phú ngày nay đều có chung một nguồn gốc từ một hoặc vài dạng tổ tiên nguyên thuỷ.
Tốc độ phân li của các nhánh khác nhau thì khác nhau (nhịp điệu tiến hoá khác nhau)
-Tiến hoá lớn diễn ra theo con đường phân li tính trạngcác nhóm phân loại có chung nguồn gốc
II. Đồng qui tính trạng

Hãy cho biết cá mập thuộc lớp nào?
Môi trường sống?



Cá mập thuộc lớp cá

Sống ở biển



Hãy cho biết cá heo thuộc lớp nào?
Môi trường sống?
Hãy cho biết ngư long thuộc lớp nào?
Môi trường sống?



Cá voi thuộc lớp thú.

Sống ở biển.
Ngư long thuộc lớp bò sát.
Sống ở biển



Em có nhận xét gì về hình dạng của cá mập ngu long v� cỏ heo?
Hình dạng của chúng tương đối giống nhau.
Cá mập, ngu long và cá heo thuộc 3 lớp khác xa nhau nhưng chúng có hình dạng tương đối giống nhau. Hiện tượng này người ta gọi là đồng quy tính trạng. Vậy đồng quy tính trạng là gì?
K/N: Đồng quy tính trạng là hiện tượng một số loài thuộc đơn vị phân loại khác nhau. Chỳng s?ng trong di?u ki?n gi?ng nhau nờn cú d?c di?m tuong t? nhau.
Nguyên nhân của đồng quy tính trạng là gì?
NN: Được chọn lọc tự nhiên tích luỹ các đột biến và biến dị theo cùng một hướng tuong t?.
Kết quả như thế nào?
Kq: Tạo ra những dac di?m tương t? nhau (nh?ng nột d?i cuong v? hỡnh thỏi co th? ho?c hỡnh thỏi c?a m?t s? co quan) .
III. Chiều hướng tiến hoá
Trình bày sự phát triển của động vật và thực vật ở kỉ than đá?
TV: Quyết phát triển,xuất hiện dương xỉ có hạt.
ĐV: Bò sát xuất hiện,sâu bọ bay xuất hiện và phát triển.
Trình bày sự phát triển của động vật và thực vật ở kỉ thứ 4?
TV: Như ngày nay, ổn định hệ thực vật(50vạn loài ).
ĐV: Xuất hiện loài người, ổn định hệ động vật(1,5triệu loài).

1. Ngày càng đa dạng phong phú
Từ một số ít dạng nguyên thuỷ sinh giới tiến hoá theo 2 hướng:
Thực vật: 50 vạn loài
Động vật: 1,5 triệu loài


Giải thích:

Đột biến và giao phối thường xuyên diễn ra tạo vô số biến dị trong những điều kiện sống khác nhau. CLTN đã chọn lọc theo những hướng khác nhau dẫn đến sinh vật đa dạng phong phú
? Hãy cho biết đặc điểm cấu tạo chung của bò sát? (cấu tạo tim, vòng tuần hoàn, nhiệt độ cơ thể)
Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, nhiệt độ cơ thể thay đổi theo môi trường
? Cho biết đặc điểm cấu tạo chung của lớp thú? (cấu tạo tim, vòng tuần hoàn, nhiệt độ cơ thể)
Tim 4 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, nhiệt độ cơ thể không thay đổi theo môi trường.
2. Tổ chức ngày càng cao
Từ dạng chưa có cấu tạo tế bào  đơn bào  đa bào.
Cơ thể đa bào bậc thấp  cơ thể đa bào bậc cao: ngày càng phân hoá về cấu tạo, chuyên hoá về chức năng
Sinh vật xuất hiện sau có tổ chức cơ thể phức tạp và hoàn hảo hơn
Giải thích
Vì đột biến thường xuyên diễn ra, nên từ 1 alen ban đầu phát sinh nhiều alen mới, những biến đổi nhỏ dần dần tập trung thành những biến đổi lớn  tạo ra cấu trúc cơ thể ngày càng hoàn thiện, phức tạp. Nhờ sự kết hợp của 3 quá trình: ĐB, GP, CLTN, trong điều kiện sống ngày càng đa dạng và phức tạp  do đó, tổ chức cơ thể mới thay thế các tổ chức cơ thể cũ không thích nghi với môi trường sống phức tạp.Quá trình tiến hoá lâu dài đã tạo ra các loài có tổ chức cơ thể phức tạp và hoàn hảo như loài người ,tv hạt kín
Sơ đồ cấu tạo của Vi rút.





Theo chiều hướng tiến hoá thứ 2 "tổ chức cơ thể ngày càng cao." nhưng Vi rút có cấu tạo đơn giản mà vẫn là một trong những dạng sống đang tồn tại ?
? Vì chúng thích nghi được với môi trường sống.
Prôtêin

Axit nuclêic
Tạo sao cá heo thuộc lớp thú (hô hấp bằng phổi) nhưng lại sống được ở môi trường nước?
?Vì chúng có những đặc điểm thích nghi được với môi trường.
3. Thích nghi ngày càng hợp lí
Thích nghi là hướng tiến hoá cơ bản nhất, vì vậy trong điều kiện sống xác định có những sinh vật duy trì tổ chức nguyên thuỷ (cá lưỡng tiêm), hoặc đơn giản hoá (sinh vật kí sinh) mà vẫn tồn tại, phát triển.
KẾT LUẬN
Phân li tính trạng và sự hình thành các nhóm phân loại
- Hình thành loài mới là cơ sở của sự hình thành các nhóm phân loại trên loài
- Cấu trúc của sơ đồ và ý nnghĩa của nó
2. Đồng qui tính trạng
-Hiện tượng đồng qui tính trạng
- Nguyên nhân, kết quả
3. Chiều hướng tiến hoá của sinh giới
-Ngày càng đa dạng phong phú
-Tổ chức ngày càng cao
-Thích nghi ngày càng hợp lí
Câu 1: Ngày nay vẫn tồn tại những nhóm có tổ chức thấp bên cạnh những nhóm có tổ chức cao vì:
A/ Nguồn thức ăn của nhóm có tổ chức thấp rất phong phú.
B/ Các nhóm có tổ chức thấp có khả năng kí sinh trên cơ thể của các nhóm có tổ chức cao.
C/ Sinh vật bậc thấp cũng như sinh vật bậc cao luôn có những thay đổi để thích nghi với điều kiện sống.
D/ Cả A , B và C.
Câu 2:Chiều hướng tiến hoá cơ bản nhất của sinh giới là :
A/ Ngày càng đa dạng và phong phú.
B/ Tổ chức cơ thể ngày càng cao.
C/ Thích nghi ngày càng hợp lý.
D/ Cả A, B và C.
Câu 3: Trong việc giải thích nguồn gốc chung của các loài , quá trình nào dưới đây đóng vai trò chủ yếu.
A/ Quá trình đột biến.
B/ Quá trình CLTN.
C/ Quá trình phân ly tính trạng.
D/ Cả A, B và C.
Câu 4 .Phân biệt
phân li tinh trạng với đồng qui tính trạng:
Phân biệt
đồng qui tính trạng với phân li tính trạng:
Phân biệt
đồng qui tính trạng với phân li tính trạng:
Phân biệt
đồng qui tính trạng với phân li tính trạng:
Phân biệt
đồng qui tính trạng với phân li tính trạng:
Câu 5. Sinh vật nổi bật ở 2 đặc tính: Tính đa dạng và tính hợp lí. Em hãy giải thích 2 đặc tính này như thế nào?

Câu 6. Theo một số quan điểm: tất cả các sinh vật đều do thượng đế sáng tạo một lần, mang đặc điểm thích nghi ngay từ đầu và không hề biến đổi. Điều đó đúng hay sai? Tại sao?
bài tập về nhà
học bài theo các câu hỏi trong sgk
làm bài tập chương 3 trang 110 sgk