NGỮ VĂN - ĐỀ HSG THPT 04

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
————————
ĐỀ ĐỀ XUẤT
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 THPT NĂM HỌC 2013-2014
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN
Dành cho học sinh trường THPT Chuyên
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề.
———————————


Câu 1 (3,0 điểm)
Cổ nhân có câu:
“Thiếu niên đăng khoa nhất bất hạnh dã” (Tuổi trẻ mà đỗ đạt cao là điều bất hạnh thứ nhất).
(Dẫn theo SGK Ngữ văn 11 Nâng cao, tập I, NXB Giáo dục Việt Nam, 2013, tr.13)
Là một người trẻ sống trong thời hiện đại, anh chị suy nghĩ như thế nào về lời nói của người xưa?
Câu 2 (7,0 điểm)
Trong Đaghexxtan của tôi, Raxun Gamzatop từng khuyên các nhà văn trẻ:
Đừng nói: Trao cho tôi đề tài
Hãy nói: Trao cho tôi đôi mắt
Anh/chị hiểu lời khuyên đó như thế nào? Bằng hiểu biết về tác phẩm Tự tình II (Hồ Xuân Hương) và Thương vợ (Tú Xương), anh/chị hãy chỉ ra những điểm tương đồng của hai tác phẩm và làm sáng tỏ “đôi mắt” riêng của mỗi nhà thơ.
--------- Hết ---------




















SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC

HƯỚNG DẪN CHẤM CHỌN HSG LỚP 11 THPT
NĂM HỌC 2013-2014
MÔN: NGỮ VĂN
Dành cho học sinh trường THPT Chuyên
———————————


Câu 1 (3,0 điểm)
I. Yêu cầu về kỹ năng
Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội: Bố cục và hệ thống ý sáng rõ. Biết vận dụng và phối hợp nhiều thao tác nghị luận. Hành văn trôi chảy, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng chọn lọc, thuyết phục. Không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp, chính tả.
II. Yêu cầu về kiến thức
Bài viết phải đảm bảo những nội dung cơ bản sau:
1. Giải thích ý kiến
- Đỗ đạt cao: thành công lớn trong thi cử, nói rộng ra là giành được những thắng lợi, vinh quang, có công danh, địa vị trong xã hội.
- Bất hạnh: điều không may mắn, mang lại hiểm nguy, khiến con người phải khổ.
Ý cả câu: là một lời cảnh tỉnh đối với những người trẻ tuổi sớm đỗ đạt thành công, chỉ ra mặt trái và hậu quả khôn lường của những vinh quang đến khi con người ta còn chưa đủ từng trải và chín chắn.
2. Phân tích, lý giải
Cơ sở để người xưa khẳng định tuổi trẻ đỗ đạt cao là điều bất hạnh thứ nhất:
+ Tuổi trẻ thường nôn nóng, nếu thành công sớm tất dễ sinh chủ quan, kiêu căng, tự mãn, đó là mầm mống của sự thất bại lâu dài.
+ Tuổi trẻ là lứa tuổi còn thiếu kinh nghiệm sống, chưa được rèn luyện nhiều trong đời sống thực tiễn. Trong khi đó, đỗ đạt cao thường gắn với những nhiệm vụ và trọng trách được giao. Tài năng còn mỏng, kinh nghiệm còn non, đảm đương chưa nổi, dễ làm hỏng đại sự. Khi đó, họ không chỉ mang lại bất hạnh cho cá nhân mà còn mang lại bất hạnh cho nhiều người.
3. Đánh giá
- Ý kiến trên đúng đắn và sâu sắc bởi nó giúp con người, đặc biệt là những người trẻ tuổi tỉnh táo trước thành công, đồng thời có tác dụng cổ vũ tuổi trẻ dám đón nhận thất bại để trưởng thành.
- Tuy nhiên, sẽ là phiến diện nếu chỉ nhìn thấy mặt trái của thành công đối với tuổi trẻ. Bởi đỗ đạt cao, thành công đến một cách chân chính còn có tác dụng động viên người trẻ tin tưởng và phấn đấu. Mặt khác, bản thân tuổi trẻ cũng có nhiều ưu điểm và thế mạnh, nên cần tránh sự cực đoan chỉ chú trọng đến độ tuổi và kinh nghiệm khi đánh giá con người.
- Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động.
*Thang điểm:
- Cho điểm 3: hiểu đúng nội dung của câu nói và trình bày đầy đủ các ý trên, yêu cầu có lý lẽ, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng.
- Cho điểm 2: đáp ứng được một nửa yêu cầu trên; lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng để làm sáng tỏ ý nghĩa của câu nói.
- Cho điểm 1: bài làm sơ sài, lập luận chưa chặt chẽ, còn một vài sai sót nhỏ về dùng từ, đặt câu…
Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, có thể có những ý kiến riêng, miễn sao phải phù hợp với yêu cầu của đề bài, diễn đạt