Ngu van 10

NHÂN VẬT NGƯỜI ANH HÙNG UYLITXƠ VÀ LÝ TƯỞNG CỦA NGƯỜI HY LẠP VỀ NGƯỜI ANH HÙNG CỔ ĐẠI


1. Tác giả







Hômerơ kể chuyện thành Bang
- Hômerơ là một thi sĩ mù,là nhà thơ nổi tiếng thời Hy Lạp cổ đại, sống vào khoảng thế kỷ IX – VIII TCN bên sông Mêlet.
- Xuất thân trong một gia đình nghèo ở ven bờ Tiểu Á.
- Ông đi đây đó nhiều, hiểu rộng, biết nhiều.
- Là một nghệ sĩ dân gian thiên tài, một nghệ nhân mù đi lang thang khắp thành Bang để làm thơ và hát rong, ông nổi tiếng với 2 bản anh hùng ca: Iliat và “Ôđixê”.
2. Tác phẩm
2.1 Chủ đề:
Sử thi “Ôđixê” ca ngợi trí tuệ dũng khí và nghị lực của con người với khát vọng chinh phục thế giới xung quanh và niềm mơ ước về một cuộc sống hòa bình yên vui, hạnh phúc. Nó còn ca ngợi tình yêu quê hương, tình vợ chồng, tình cha con, tình bạn cao cả, thủy chung.
“Ôđixê” là sự tiếp nối sử thi Iliat, gồm 12110 câu thơ chia thành 24 khúc ca kể về cuộc hành trình về quê hương của Uylitxơ sau chiến thắng chiếm thành Tơroa (một hành trình kéo dài đến 10 năm).
2.2 Tóm tắt tác phẩm: Sử thi “Ôđixê”









Cuộc chiến thành Tơroa

“Ôđixê” là sự nối tiếp của sử thi Iliat được kể từ thời điểm Uylitxơ sau 10 năm rời Tơroa, vẫn chưa thể đặt chân lên mảnh đất quê hương và đang bị nữ thần Ca-líp-xô cầm giữ. Các thần cầu xin Dớt cho Uylitxơ được xum họp với gia đình Dớt đồng ý. Trong khi đó, tại quên nhà, Pê-Nê-Lốp, vợ của Uylitxơ phải đối mặt với 108 kẻ quyền quý trong vùng đến cầu hôn. Tê-Lê-Mác, con trai của chàng, đương đầu với bọn chúng để bảo vệ gia đình. Tuân lệnh Dớt, nữ thần Ca-Líp-Xô buộc phải để Uylitxơ rời đảo. Sau vài ngày, gặp bão lớn, chiếc bè bị đánh tan tác, Uylitxơ may mắn dạt vào xứ sở của vua An-Ki-Nô-Ốt.
Tại đây, Uylitxơ đã kể lại hành trình phưu lưu mạo hiểm trong suốt 10 năm qua các miền đất lạ cho nhà vua(khúc ca I – XII). Được An-Ki-Nô-Ốt giúp đỡ, Uylitxơ đã trở về quê hương sau 20 năm ròng rã xa cách (gồm 10 năm đánh thành Tơroa và 10 năm trôi dạt lênh đênh) nơi Uylitxơ phải đối mặt với một hiểm nguy mới. Đó là bọn cầu hôn xảo quyệt, hung hãn đang rắp tâm chiếm đoạt tài sản gia đình. Uylitxơ cùng con trai và gia nhân trung thành lập mưu trừng trị bọn chúng. Nữ thần A-Tê-Na xuống trần báo tin Uylitxơ được Dớt cho phép đoàn tụ và được trừng trị những kẻ phá hoại gia đình mình. Cuộc sống mới đầu trên xứ sở I-tác, quê hương yêu dấu của Uylitxơ (khúc ca XIII-XXIV).
 
4.Vẻ đẹp trí tuệ tuyệt vời và nghị lực lớn lao của người Hy Lạp
4.1 Uylitxơ là người anh hùng với “trí tuệ sánh ngang với thần linh”
Con ngựa gỗ
Uylitxơ đã dùng mưu trí của mình để vượt qua
những thử thách về với quê hương

+ Uylitxơ bằng tài năng trí tuệ đã chiến thắng tên khổng
lồ một mắt Pôliphem (Pôliphem đã nhốt những người bạn
của Uylitxo trong hang và “chén” dần. nhờ mưu chí của chàng đã giúp chàng và bạn chàng thoát được. Qua đoạn này Hômerơ đã chứng minh cái “trí tuệ tựa thần linh” của Uylitxơ một cách tài tình. Chàng tiến hành một cách từ từ chu đáo…tất cả các mắt xích của tình tiết thể hiện “trí tuệ”, việc chàng không xưng danh “không ai cả” nghĩ ra một cách sử dụng đàn cừu của Pôliphem dụ hắn ngủ đẻ chọc thủng mắt hắn. ca khúc IX)

+ Trong chiến trận của người Hy Lạp với thành
Tơroa Uylitxơ đã làm con ngựa gỗ và đã đem lại
chiến thắng cho người Hy Lạp.
+ Uylitxơ đã chinh phục được nữ phù thủy XiếcXê cứu các bạn đồng hành khỏi bị biến thành lợn không những thế mà còn xuống âm phủ gặp mẹ và các chiến hữu đã qua đời, chàng còn gặp ông già tiên tri đoán được hậu vận (ca khúc XI) => điều đó thể hiện khát vọng chinh phục biển của người Hy Lạp mà còn là biểu tượng khát vọng làm chủ số mệnh, làm chủ tự nhiên của họ. Muốn thực hiện được điều đó điều kiện đầu tiên là phải có “trí tuệ”.
+ Uylitxơ đã chinh phục được nữ phù thủy XiếcXê cứu các bạn đồng hành khỏi bị biến thành lợn không những thế mà còn xuống âm phủ gặp mẹ và các chiến hữu đã qua đời, chàng còn gặp ông già tiên tri đoán được hậu vận (ca khúc XI) => điều đó thể hiện khát vọng chinh phục biển của người Hy Lạp mà còn là biểu tượng khát vọng làm chủ số mệnh, làm chủ tự nhiên của họ. Muốn thực hiện được điều đó điều kiện đầu tiên là phải có “trí tuệ”.

Con thuyền vượt qua 2 con ác quỷ Karip-Xila



+ Uylitxơ tính toán được tổn thất ít nhất khi con thuyền của chàng phải đi qua miệng của 2 con ác quỷ Karip-Xila.

Uylitxơ giương cung giết chết bọn cầu hôn và gia nhân phản bội



+ Đặc biệt trong cảnh khi Uylitxơ trở về sau bao năm xa cách quê nhà, chàng giả dạng người hành khất nên vợ chàng Pê-Nê-Lốp đã không nhận ra, chàng đã giương cung bắn xuyên tên qua 12 cái vòng rừu theo lời yêu cầu của Pê-Nê-Lốp. Sau đó chàng giết chết bọn cầu hôn cùng những gia nhân phản bội.
=>Uylitxơ đại diện cho trí tuệ của người Hy Lạp cổ đại
 


4.2 Uylitxơ biểu tượng về nghị lực lớn lao của người anh hùng

- Uylitxơ là một người anh hùng dũng tướng, nhờ sức mạnh siêu nhiên ấy mà Uylitxơ đã lênh đênh trên sóng cả gió to, dầm mình trong sóng biển mặn chát không biết bao ngày. Đôi khi một con sóng lớn ào đến cuốn Uylitxơ và ném chàng vào vách núi dựng đứng. Và khi ngọn sóng vừa ném chàng lên cao thì chàng bật nhảy lên bám vào vách núi đá. Nếu không kịp thời đối phó thì Uylitxơ đã thịt nát xương tan. Bám vào vách đã vẫn chưa yên. Ngọn sóng lớn quật vào núi bật dội trở ra và cuốn theo Uylitxơ vứt chàng ra ngoài biển. Chàng lại từ nước sâu ngoi lên. Bằng nghị lực phi thường Uylitxơ đã vượt lên tất cả và đi đến miền đất Phêaxi hiếu khách, chống chọi giữa những con bão tố trên biển. Sau khi rời khỏi hòn đảo của thần gió và mặt trời => Uylitxơ đã chiến thằng biển cả, sự giận dữ của thần biển PôzêIđông dành cho chàng, vì chàng đã chọc mù mắt đứa con của thần tên khổng lồ Pôliphem (bão táp – khúc ca I).













- Uylitxơ đã đặt chân tới vùng người khổng lồ Xiclớp hung dữ, đã thay người Hy Lạp trừng trị => phẩm chất, niềm khát vọng mãnh liệt muốn tìm hiểu thế giới, khám phá những bí ấn tự nhiên.
- Uylitxơ đã đánh bại 108 tên cầu hôn bằng chi tiết nhấc chiếc cung mà không ai nhấc nổi và khi đứng trước vợ, đối diện với sự lạnh lùng hờ hững của vợ mình.

Pê-Nê-Lốp

=> Uylitxơ không hề nóng vội hấp tấp chàng nén tình cảm sục sôi để có thái độ bình tĩnh vì chàng luôn tin tưởng vào vợ mình.
=> Uylitxo d?i di?n cho ngh? l?c phi thu?ng c?a ngu?i Hy L?p c? d?i.
Toựm l?i: "O�ủixeõ" ca ng?i ngh? l?c trớ tu? tuy?t v?i c?a con ngu?i trong qua trỡnh chinh ph?c bi?n c?, t? nhieõn th? hi?n khaựt v?ng chinh ph?c th? gi?i th?i d?i Home. Trớ thoõng minh saựng su?t, tỡnh c?m th?m thi?t, s?c son giuựp Uylitxo chi?n thaộng trong cu?c d?u tranh v?i b?n c?u hoõn, do�n t?, gia dỡnh h?nh phuực, khoõi phuùc quy?n th?.
5. Biểu tượng của những tình cảm cao quý đẹp đẽ của người Hy Lạp cổ đại
Qua câu chuyện lênh đênh, lưu lạc trong 10 năm đằng đẵng của Uylitxơ, Hômerơ muốn ca ngợi ý chí nghị lực của con người trước thiên nhiên hùng vĩ, đồng thời biểu dương tình cảm đẹp đẽ như tình yêu quê hương, tình yêu gia đình…
Theo Pie Đơrăm Bero nhân vật Uylitxơ gắn bó với quê hương, gia đình =>điều đó thể hiện chủ nghĩa Hy Lạp. Đặc điểm nổi bật của Uylitxơ là: “tính nhân bản sâu sắc”.

5.1 Tình yêu quê hương

Sau bao nhiêu năm chinh chiến giành thắng lợi Uylitxơ liền tìm đường trở về quê hương.


+ Uylitxơ đã đến mảnh đất của người Lôtôphagiơ, họ đã cầm chân người khách lạ bằng những loại thức ăn kỳ quái, ai ăn vào thì quên hết quê hương “thuốc lú” Uylitxơ đã nhất quyết đã không ăn thứ thức ăn tai hại và cố ngăn giữ các bạn đồng hành để bảo vệ tình cảm quên hương trong trái tim họ.


+ Khi chàng đến hòn đảo thần tiên của nữ thần Calitxô và cuộc sống bất tử mà cả loài người thèm muốn cũng không ngăn được chàng nhớ tới quê hương “cuộc đời êm dịu của Người mòn mỏi trôi qua trong nỗi buồn không trở lại được”. “chỉ có nơi quê nhà là đẹp hơn cả”.


+ Khi trở về quê nhà vừa đặt chân tói Uylitxơ đã cúi xuống hôn mảnh đất quê hương


=> Thể hiện tinh thần cao cả, cụ thể hóa tình yêu quê hương.

 
5.2 Tình yêu vợ chồng thiêng liêng


- Khi trở về quê hương việc đầu tiên Uylitxơ làm là trở về gặp gia đình. Uylitxơ từ chối cuộc sống bất tử mà nữ thần Calitxô trẻ đẹp ban cho nhưng chàng một mực từ chối “người ra ngồi trên những phiến đá ở bờ biển, lòng tan thành nước mắt và lời than vãn đau thương. Người đăm đăm nhìn ra biển khơi luôn luôn chuyển động mà khóc dầm dề”


=> Điều đó thể hiện lòng nhớ nhung của chàng về nàng Pê-Nê-Lốp.



Đến với xứ sở giàu có của nhà vua Ankinôôt có công chúa Nicôlai xinh đẹp yêu chàng nhưng mọi cám giỗ đều bị chàng từ chối.




Vợ chồng Uylitxơ đoàn tụ


=> Với tấm lòng, tình yêu son sắc của vợ chồng Uylitxơ đã chiến thắng tất cả mọi sự cám dỗ của xã hội, địa vị quyền thế.

- Vợ Uylitxơ là người chung thủy chờ chàng 20 năm, trải qua khó khăn, dùng kế lừa bọn cầu hôn trong 4 năm. Khi đã hạ bọn cầu hôn nàng dùng chi tiết chiếc giường để thử Uylitxơ, hai vợ chồng nhận ra nhau, những giọt nước mắt hạnh phúc của 2 trái tim yêu đương, Uylitxơ cảm thông và chân trọng với người vợ đáng thương của mình: “Uylitxơ càng thêm muốn khóc. Chàng ôm lấy người vợ siết bao yêu thương, người bạn đời chung thủy của mình”. Chàng đã trở về với người vợ thân yêu với đứa con Têlêmát để gia đình đoàn tụ sau bao nhiêu năm xa cách.
Tóm lại
Qua đây người Hy Lạp muốn gửi gắm chỉ có tình yêu quê hương, tình yêu gia đình là nhân tố để con người vượt qua mọi thử thách chiến thắng mọi cám dỗ tìm lại hạnh phúc cho bản thân mình và cho mọi người. Đó là lý tưởng thẩm mĩ của con người thời đại mang những tư tưởng tình cảm tốt đẹp tràn đầy ước mơ và khát vọng cao cả.
Asin
Là người đại diện cho hình ảnh tiêu biểu của sức mạnh thể chất,sức mạnh cơ bắp của người HyLạp.
- Asin con của nữ thần Thêtix với nhà vua Pêlê mang sức mạnh thần linh mình đồng da sắt.
Uylitxơ
- Là sức mạnh của trí tuệ, là phẩm chất trí tuệ của người Hy Lạp.

- Vẻ đẹp hình tượng Uylitxơ bộc lộ qua “Trí tuệ tựa thần linh”.
6. So sánh Asin và Uylitxơ
Asin có người mẹ là một nữ thần ở chàng có cái gì đó siêu hình thì Uylitxơ hoàn toàn là người trần tục được Hôme xây dựng như một con người lý tưởng của một thời đại.

=>Asin là hình ảnh tiêu biểu của sức mạnh thể xác
còn Uylitxơ là sức mạnh trí tuệ,là phẩm chất trí tuệ
Hy Lạp. Cả hai tạo ra chỉnh thể sức mạnh Hy Lạp,
trở thành biểu tượng con người Hy Lạp.

7. Lý tưởng người anh hùng Hy Lạp

Lý tưởng thẩm mĩ là khát vọng hướng tới cái cao đẹp nhất,hoàn thiện,đáng mong muốn cái trở thành mẫu mực.Lý tưởng thẩm mĩ,gắn bó với hình tượng con người đẹp nhất.Có 3 mẫu người được coi là lý tưởng mà người Hy Lạp cổ đại mong muốn.
7.1 Người công dân anh hùng

Xã hội Hy Lạp cổ đại là xã hội công dân cho nên người anh hùng có khả năng bảo vệ thành bang,có
tinh thần thượng võ,là mẫu người được thanh niên Hy Lạp yêu mến noi theo
Sức mạnh phi thường,tài trí hơn người,lập nhiều
chiến công hiểm hách,căm ghết kẻ hung ác,bệnh vực
kẻ yếu đuối,biết hy sinh,bảo vệ hạnh phúc cho cộng đồng.
- Trong nghệ thuật có các tác phẩm: Nữ thần chiến thắng,Những chiến binh anh hung. Trong văn học có hiện tượng Asin,Hecto cùng các anh hùng khác,những người bảo vệ thành Tơ-roa và cả những người đánh chiếm thành Tơ-roa.
7.2 Nhà hiền triết có tài

Người Hy Lạp cổ đại không chỉ tôn trọng sức mạnh của võ nghệ,họ còn phát hiện ra sức mạnh trí tuệ của con người. Bên ngoài lòng dũng cảm còn có sự thông minh,tỉnh táo mưu chước,khôn ngoan. Hình tượng “Ôđixê” chính là lý tưởng hóa sức mạnh trí tuệ của người Hy Lạp. Vì thế họ vẽ hình tạc tượng các nhà hiền triết như Phalaton, Aristote, Đêmocrit… đặc biệt tạo ra những nhân vật mưu trí như Uylitxơ.

7.3 Mặt khác
““Ôđixê” ra đời khi người Hy Lạp sắp bước vào ngưỡng cửa của chế độ chiếm hữu nô lệ. Từ đây con người giã từ chế độ công xã thị tộc với lối sống thành từng cộng động để thay vào đó tổ chức gia đình. Hôn nhân một vợ một chồng xuất hiện nó đòi hỏi tình cảm quê hương, gia đình gắn bó, thủy chung giữa vợ chồng và ước mơ một cuộc sống bình yên
=> Kết luận

“Thiên tài nghệ thuật của Hômerơ là một cái lò nung, qua đó nhữn tảng quặng thô sơ ở truyền thuyết dân gian và thơ ca được nấu chảy thành những thỏi vàng nguyên chất” VG Bielinxki. Hômerơ đã tạo ra được một nhân vật, lý tưởng về sức mạnh, trí tuệ và tài
năng nhưng cũng rất trần tục, khát khao và mơ ước một cuộc sống đời thường, bình yên.
Thành Tơroa
cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe