Ngoại khoá Hoá Học

Trường THPT HƯỚNG HÓA
Bộ môn: HÓA HỌC

* Mỗi đội bốc thăm lựa chọn phần thi của mình.
* Mỗi phần thi gồm 10 câu hỏi, trả lời nhanh trong vòng 2 phút.
* Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm, nếu trả lời sai 5 câu liên tiếp sẽ ngừng cuộc chơi.
* Nếu trả lời không được đội chơi có quyền bỏ qua câu đó để trả lời câu tiếp theo.

25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110
115
120
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Câu 1: Băng khô là gì? Nó được dùng để làm gì?


Đáp án: Băng khô là CO2 ở dạng rắn. Nó được dùng trong kỹ thuật điện ảnh, dùng tạo sương mù trong phim. Vì khi chuyển từ dạng rắn sang dạng khí, CO2 hấp thụ một lượng nhiệt lớn làm cho nhiệt độ xung quanh hạ xuống và hơi nước có trong môi trường bị ngưng tụ tạo sương khi cần.
Câu 2: Vì sao các bóng đèn dùng lâu lại bị đen?
Vì dây tóc bóng đèn được làm từ sợi wonfram có điện trở rất lớn, có độ cứng và nhiệt độ nóng chảy lớn.
Nhưng khi dùng lâu, một phần wonfram cũng bị nóng chảy và bay hơi khi gặp thành thuỷ tinh lạnh thì wonfram sẽ bị ngưng tụ bám trên bóng điện có màu đen, khi bóng điện càng đen nhiều có nghĩa là nó sắp cháy.
Kênh nước thải vì sao lại có mùi hôi thối?
Ở kênh nước thải thường có mặt các chất hữu cơ. Trong quá trình phân huỷ, các chất hữu cơ này tạo thành một số khí như H2S, NH3,… nên có mùi hôi thối.

Quan sát thí nghiệm mồi đèn. Cho biết hoá chất nào được dùng để tạo ra lửa?
Đáp án:
Đó là KMnO4 và H2SO4 đậm đặc. Khi gặp các chất hữu cơ, hỗn hợp này sẽ phản ứng toả nhiệt mạnh có thể làm chất hữu cơ phát cháy, và chất hữu cơ trong thí nghiệm này là cồn ( C2H5OH)
5C2H5OH + 12KMnO4 + 18H2SO4
 10CO2 + 12MnSO4 + 6K2SO4 + 33H2O + Q
C2H5OH + 7/2O2  2CO2 + 3H2O

Người ta thường chuyên chở dung dịch H2SO4 đậm đặc bằng thùng làm bằng chất liệu gì ? Vì sao?
Dung dịch H2SO4 đậm đặc có tính oxi hoá rất mạnh. Tuy nhiên, một số kim loại như Al, Fe, Cr lại bị thụ động trong dung dịch H2SO4 đậm đặc nguội. Lợi dụng tính chất này người ta dùng các bình bằng thép để chuyên chở H2SO4 đặc vì thành phần chính của thép chính là Fe.
Thí nghiệm 1
Quan sát hiện tượng, cho biết hoa và lá được tẩm hoá chất gì, dung dịch đem đun là gì? Vì sao?
Hiện tượng: Sau khi đun nóng, hoa ban đầu từ màu trắng chuyển sang màu hồng, lá chuyển sang màu xanh.
Giải thích: Giấy hoa ban đầu có tẩm phenolphtalein và lá tẩm dd CuSO4. Trong bình chứa dd NH3. Đun nóng dd, NH3 bay lên tạo môi trường bazơ làm hoa tẩm phenolphtalein hoá hồng, tạo phức với Cu2+ làm lá hoá xanh.
CuSO4 + 4NH3  [Cu(NH3)4]SO4 (xanh đậm)

Thí nghiệm 2
Quan sát và giải thích hiện tượng.
Vì sao con tàu có thể tự bốc cháy ?

Hiện tượng: Con tàu tự bốc cháy, nước chuyển sang màu đỏ.
Giải thích: Con tàu có bỏ 1 miếng Na. Na phản ứng mãnh liệt với nước kèm theo toả nhiệt mạnh làm cho con tàu bốc cháy.
Na + H2O  NaOH + 1/2H2 + Q
Trong nước có mặt phenolphtalein nên nước có màu hồng (đỏ).

Thí nghiệm 3
Quan sát hiện tượng.
Vì sao nước đá có thể cháy được?

Hiện tượng: Nước đá cháy, nếu cho thêm nước đá thì lửa cháy mạnh hơn.
Giải thích: Trong chén có chứa đất đèn CaC2. Khi cho nước vào, axetilen được tạo thành nên ta đốt cháy.
CaC2 + 2H2O  Ca(OH)2 + C2H2 + Q
C2H2 + 5/2O2  2CO2 + H2O + Q
Nếu thêm nước đá vào thì axetilen tạo ra nhiều hơn do đó cháy mạnh hơn.

Thí nghiệm 4
Quan sát hiên tượng, các dung dịch dùng để viết là gì? Vì sao lại gây ra hiện tượng như thế?
Hiện tượng: Xuất hiện chữ màu xanh, đen, vàng sau khi viết bằng các mực không màu.
Giải thích:
* Màu đen:
dung dịch muối Pb2+ + dung dịch muối sunfua
vd: Pb(NO3)2 + Na2S  PbS(đen)  + 2NaNO3
* Màu vàng: dung dịch Cd2+ + dung dịch muối sunfua
vd: Cd(NO3)2 + Na2S  CdS(vàng)  + 2NaNO3

THÍ NGHIỆM 5:
Hóa chất được sử dụng trong ống nghiệm là gì?
Giải thích?
THÍ NGHIỆM 6:
Hóa chất được sử dụng trong thí nghiệm là gì?
Giải thích?
* Hóa chất sử dụng trong thí nghiệm là KMnO4, C2H5OH, H2SO4.
* H2SO4 nặng hơn C2H5OH nên nằm phía dưới và không trộn lẫn vào nhau. Khi ta cho tinh thể KMnO4 vào, tại lớp phân cách pha xảy ra phản ứng:
4KMnO4 + 5C2H5ỌH + 5H2SO4
 5CH3COOH + 2K2SO4 + 4MnSO4 + 10H2O
Phản ứng này tỏa nhiệt mạnh làm lớp rượu phía dưới bốc cháy







Vì sao pháo hoa lại có nhiều màu sắc khác nhau ?

Trong thuốc của pháo hoa có chứa muối của một số kim loại khi đốt cháy ở nhiệt độ cao cho màu rực rỡ.
Ví dụ: Muối natri (màu vàng), Ba (lục), K (tím), Li (tía), Sr (đỏ), …
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11







Kim cương có thể cháy được không?
Vì sao?

Kim cương là một dạng thù hình của cacbon nên có thể cháy được ở nhiệt độ cao, sản phẩm sinh ra là CO2 và không để lại tro.
Ckim cương + O2  CO2
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11







Vì sao sau cơn mưa giông không khí lại trở nên trong lành ?
Có 2 nguyên nhân:
Nước mưa đã rửa hết bụi bẩn trong không khí.
Sấm sét đã biến một lượng nhỏ oxi trong không khí thành ozon. Vì ozon có tính oxi hóa mạnh, có tính diệt khuẩn, gây cho người ta cảm giác sảng khoái, mát mẻ.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11





Hãy giải thích câu ca dao sau:
Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
Khi có tiếng “sấm” thì
N2 + O2  NO
NO + O2  NO2
NO2 + H2O  HNO3.
HNO3 đi kèm với nước mưa rơi xuống đất, kết hợp với các ion trong đất tạo thành các loại phân đạm có tác dụng tốt cho cây trồng.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Tại sao trong hầm chứa rau củ có thể làm ngạt thở chết người?
Ở trong hầm, các loại rau củ thực hiện quá trình hô hấp, tức là hít vào dưỡng khí (O2) và thải ra CO2. Vì vậy, khi hầm quá kín, lượng CO2 sẽ nhiều, người vào hầm tất sẽ bị ngạt thở dẫn đến hôn mê. Người mê tín cho rằng “ở dưới hầm có ma”
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao phải đổ axit sunfuric đậm đặc vào nước mà không được làm ngược lại?
Quá trình hòa tan H2SO4 đậm đặc vào H2O sẽ tỏa nhiệt rất lớn.
Nếu cho nước vào axit: vì nước nhẹ hơn nên nổi lên trên bề mặt axit, khi đó nó sẽ sôi mãnh liệt và bắn lên tung tóe, dính vào người gây bỏng.
Nếu thực hiện ngược lại, axit sẽ chìm vào nước, lượng nhiệt sinh ra sẽ phân tán đều trong thể tích nước lớn nên nước sẽ nóng lên từ từ mà không sôi một cách quá nhanh.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Làm sao để có thể khắc được hoa văn lên thủy tinh.
Quét lên bề mặt thủy tinh một lớp parafin kín và đủ dày.
Dùng các dụng cụ để vẽ, khắc họa các hình vẽ lên lớp parafin.
Nhỏ vào đó 1 lượng axit HF thích hợp, axit flohidric sẽ ăn mòn các chỗ thủy tinh được khắc và hình vẽ sẽ lộ ra.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao clo, thuốc tím lại có khả năng diệt khuẩn?
Khí clo và dung dịch KMnO4 đều có tính oxi hóa mạnh nên có khả năng diệt vi khuẩn.
Ví dụ: người ta dùng nước clo để khử trùng nước,...
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Cho sợi dây đồng cạo sạch vỏ vào lọ cắm hoa thì hoa sẽ tươi lâu hơn, vì sao?
Khi cho sợi dây đồng cạo sạch vỏ vào nước thì nó sẽ tạo thành một ít ion Cu2+ có tác dụng diệt khuẩn, làm cho gốc các cành hoa đỡ bị thối nên các mao quản không bị tắc, các cánh hoa được cung cấp nước nên tươi lâu hơn.


10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11



Để xác định một dung dịch X (không màu) người ta làm như sau: Cho vài giọt dung dịch X lên một lát khoai tây. Lát khoai tây chuyển từ màu trắng sang màu xanh. Tiếp tục nhúng lát khoai tây này vào nước nóng, màu xanh trên lát khoai tây biến mất.
Hãy xác định dung dịch X và giải thích hiện tượng ?

Dung dịch X chính là dung dịch I2.
Khi nhỏ iot lên lát khoai tây, do trong khoai tây có chứa tinh bột chuyển sang màu xanh (hình thành hợp chất bọc). Khi nhúng vào nước nóng, hợp chất bọc bị phá vỡ  lát khoai tây mất màu.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11












Khí đó là khí CO2.
Khi mở nắp áp suất bên ngoài thấp hơn so với áp suất trong chai, nên bóng khí sẽ thoát ra ngoài.





Vì sao khi mở bình nước ngọt có gas lại có nhiều bóng khí thoát ra? Khí đó là khí gì ?
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao người ta dùng phèn chua lại để làm trong nước?
Thành phần chính của phèn là KAl(SO4)2.12H2O.
Khi ta hòa tan phèn vào nước, phèn sẽ thủy phân tạo Al(OH)3 không tan, nó sẽ kết tủa và kéo theo các chất bẩn lắng xuống.
Al3+ + 3H2O  Al(OH)3 + 3 H+

10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao càng đun lâu ngày bằng than, củi, dầu,... lớp nhọ nồi bên ngoài càng dày ?
Đại đa số chất cháy đều là hợp chất hữu cơ ( có chứa cacbon)
Khi cháy có đủ không khí thì cacbon sẽ cháy hết và tạo thành CO2.
Khi không có đủ không khí thì cacbon cháy không hết và tạo thành các hạt bay trong không khí, bám vào nồi nên làm cho nhọ nồi ngày càng dày thêm.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao khi bôi cồn iot lên da thì không bao lâu thì cồn iot lại không cánh mà bay?
Cồn iot chính là iot hòa tan trong cồn (C2H5OH).
Do cồn dễ bay hơi và iot lại dễ thăng hoa cho nên sau khi bôi lên da một thời gian iot sẽ bay hơi cùng cồn hay nói cách là không cánh mà bay.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao vào mùa đông thường xảy ra hiện tượng ngộ độc khí đốt ?
Mùa đông, người ta thường đóng kín cửa và đốt lửa sưởi ấm.
Khi chất đốt cháy trong điều kiện thiếu không khí sẽ sinh ra một ít CO, là một khí độc, không duy trì sự sống nên sẽ làm cho con người cảm thấy khó thở.
Do đó mùa đông không nên đóng quá kín cửa khi đốt lửa sưởi ấm.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao vôi sống mới nung để lâu lại tự động rã ra?
Vôi sống (CaO) tác dụng với hơi nước và CO2 trong không khí tạo thành Ca(OH)2 (vôi tôi) và CaCO3.
CaO + H2O  Ca(OH)2
CaO + CO2  CaCO3.
Quá trình này diễn ra chậm nhưng rất đều đặn, kết quả là vôi sống dần dần tả thành bột trắng.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao khi dùng đồ bằng bạc đựng thức ăn, thức ăn lâu bị ôi ?
Nhiều người cho rằng bạc không hòa tan vào nước nhưng thực ra vẫn có một lượng nhỏ bạc tan vào nước tạo thành ion bạc có tác dụng diệt khuẩn rất mạnh. Vì thế thức ăn lâu bị ôi thiu.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Có thể dùng H2SO4 đặc tác dụng với muối brômua và iôđua để điều chế HBr và HI được không? Vì sao?
Không được vì HBr và HI là những chất khử mạnh, có khả năng tác dụng với H2SO4 đậm đặc là chất oxi hóa mạnh.
2NaBr + H2SO4 (đậm đặc)  Na2SO4 + 2HBr
2HBr + H2SO4  SO2 + Br2 + 2H2O
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao khi nấu canh cá người ta thường dùng các chất chua như lá me, cà chua, thơm,...?
Cá thường có mùi tanh là do trong cá chứa một số amin là các hợp chất có tính bazơ.
Trong các chất chua có mặt một số axit (như axit xitric) có tác dụng trung hòa các amin có trong cá. Do đó mùi tanh sẽ bị mất đi.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11
Vì sao trái đất có khuynh hướng nóng dần lên ?
Có 2 nguyên nhân:
Do hoạt động của mặt trời, nguyên nhân từ vũ trụ, sự biến đổi trên trái đất như hoạt động của núi lửa, các dòng hải lưu nóng và lạnh,…
Do các hoạt động của con người trong công nghiệp cũng như trong đời sống làm cho hàm lượng CO2 trong không khí tăng lên. Và CO2 là màn chắn ngăn cản nhiệt lượng trên mặt đất khuyếch tán ra bên ngoài bầu khí quyển. Kết quả là làm cho khí hậu trên Trái đất ấm lên.
10
9
1
4
8
6
2
3
5
7
15
14
13
12
11