Một số vấn đề về đổi mới chương trình SGK Toán tiểu học theo định hướng phát triển năng lực

Một số vấn đề về đổi mới chương trình SGK Toán tiểu học theo định hướng phát triển năng lực
PGS.TS Đỗ Tiến Đạt - TS. Trần Thúy Ngà
Những nội dung chính được đề cập:
1. Một số quan điểm định hướng
2. Mục tiêu dạy học môn toán
3.Các mạch nội dung môn Toán cấp tiểu học trong CT Giáo dục phổ thông mới

2
I. Một số quan điểm định hướng
CT&SGK môn Toán góp phần hình thành và phát triển:
1.- Những NL chung chủ yếu : Tự học; GQVĐ và sáng tạo; Thẩm mỹ; Thể chất; Giao tiếp; Hợp tác; Tính toán; CNTT&TT.
- Các NL đặc thù: Tư duy toán học; Suy luận toán học; MHH toán học; GQVĐ; Giao tiếp toán học; Sử dụng các công cụ, PT học toán (bao gồm các PT thông thường, đặc biệt là PT sử dụng CNTT).
KT, KN toán học là nền tảng. Tuy nhiên, phát triển NL người học qua dạy học môn toán cần thông qua việc chọn lựa và sử dụng PPDH, qua cách thức ĐGKQ học tập.






3
2. Tính phổ thông, cơ bản, hành dụng phải là những tiêu chí chủ yếu khi xác định nội dung toán học phổ thông. Ngoài ra, cần quán triệt tinh thần “toán học cho mỗi người” nghĩa là ai cũng cần học toán nhưng mỗi người có thể học toán theo những cách khác nhau, tùy theo sở thích và năng lực cá nhân .
3.Bảo đảm tính hệ thống, chỉnh thể thống nhất từ TH đến hết THPT (liên thông với GDMN và có tính đến yêu cầu định hướng nghề nghiệp)
4.Quán triệt tinh thần dạy học trên cơ sở tổ chức các HĐ học tập tự học, tìm tòi, khám phá phát hiện GQVĐ với sự giúp đỡ hợp lí của người GV.

4
5. Kế thừa các ưu điểm, khắc phục những hạn chế của CT môn toán hiện hành, chú ý xu thế “hội nhập quốc tế” trong xây dựng chương trình môn toán ở Việt Nam.
6. Phối hợp cả cấu trúc tuyến tính với cấu trúc “xoáy trôn ốc" (đồng tâm, mở rộng và nâng cao dần), xoay quanh và tích hợp ba mạch kiến thức: Số và Đại số; Hình học và Đo lường; Thống kê và Xác suất.


5
6
7.Các mạch nội dung và các nhánh năng lực liên kết chặt chẽ với nhau tương tự mô hình mô tả cấu trúc phân tử ADN, trong đó phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch xoắn vào nhau với các liên kết ngang.
CÁC NHÁNH NĂNG LỰC
(đường phát triển năng lực)
CÁC ĐƯỜNG LIÊN KẾT NGANG
7
8.Mỗi đơn vị kiến thức cần được tham chiếu bởi:
-Đáp ứng mục tiêu dạy học phát triển NL người học
-Ở vị trí nào trong bức tranh chung của khoa học Toán học
-Vị trí, vai trò trong mối quan hệ tích hợp và liên môn. Do đó còn phụ thuộc vào bức tranh chung của CT GDPT và bị bức tranh chung đó định vị.
9. Dành thời gian thích đáng để tiến hành các hoạt động TNST. Chú ý cách tiếp cận dựa trên vốn “kinh nghiệm”, tôn trọng logic nhận thức của HS. Gắn kết giữa NDDH với đời sống thực tiễn của HS, của cộng đồng.


II. Mục tiêu chung của môn toán.
Hoạt động dạy và học toán ở trường phổ thông Việt Nam nhằm giúp cho HS:
Có những kiến thức và kĩ năng toán học cơ bản, phổ thông, làm nền tảng cho việc phát triển các năng lực chung cũng như năng lực đặc thù (đối với môn toán).
- Hình thành và phát triển năng lực tư duy (tư duy logic, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, khả năng suy diễn, lập luận toán học); năng lực giải quyết vấn đề; năng lực mô hình hóa toán học.... Phát triển trí tưởng tượng không gian, trực giác toán học





8


- Sử dụng được các KT đã học để tiếp tục học toán, để hỗ trợ việc học tập các bộ môn khác, đồng thời giải thích, giải quyết một số hiện tượng, tình huống xảy ra trong thực tiễn (phù hợp với trình độ).
- Phát triển vốn ngôn ngữ (ngôn ngữ toán và ngôn ngữ thông thường trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau) trong giao tiếp và giao tiếp có hiệu quả.
9


-Góp phần cùng với các bộ môn khác hình thành thế giới quan khoa học, hiểu được nguồn gốc thực tiễn và khả năng ứng dụng rộng rãi của toán học trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Biết cách làm việc có kế hoạch, cẩn thận, chính xác, có thói quen tò mò, thích tìm hiểu, khám phá; biết cách học độc lập với phương pháp thích hợp cùng những kĩ năng cần thiết trong sự hợp tác có hiệu quả với người khác.
10
THẢO LUẬN

Thảo luận với đồng nghiệp các vấn đề liên quan đến môn Toán tiểu học trong chương trình Giáo dục Phổ thông mới
-Các nhóm thảo luận 10 phút
-Tổng hợp ý kiến, các câu hỏi, các băn khoăn thắc mắc cần giải đáp
- Báo cáo kết quả
11
Trao đổi xem trích đoạn băng hình
YK1: Cách dạy của GV làm mẫu cho HS, GV thao tác đến đâu HS làm đến đó, cầm tay chỉ việc
-Cách hình thành số : Hình thành từng số, từng số một
YK2:
-Đây là cách làm truyền thống, tiết học nhàm chán, GV áp đặt GV tự làm HS làm theo.
YK3:
Hình thành số , viết số, phân tích số: GV làm nhiều HS chưa tích cực
YK4: Dạy các số có hai chữ số, đây là bài thứ hai, HS đã học đến 50. HS phải biết 54 gồm mấy chục, mấy đơn vị. HS chưa được thực hành đơn vị KT này
Nếu cứ thêm 1 vào HS có thể tự làm được, từ một ví dụ HS có thể lập được cả dãy số. Cô chỉ gT đến 59 ko cần GT 60 vì HS đã học 60 rồi
Hỏi:
CT VNEN : số 25 đang ghi là số chục, và số đơn vị thì đó là số chỉ chục , số chỉ đơn vị
YK5:
PP: Làm mẫu quá nhiều. Khi đưa ra KT mới dùng đồ dùng trực quan, sau đó để HS tự tìm tòi thoát ly đồ dùng trực quan. Đoạn băng vừa rồi HS chưa được làm nhiều. GV chưa có sự giao lưu tình cảm với HS, GV chủ yếu trên bục giảng, ko đi xuống HS
YK6:
Đây là tiết 2 của các số có hai chữ số, nếu làm như băng hình, giống như dạy mèo huýt sáo, GV chưa biết HS có làm được ko. Cách dạy đó giúp HS nhớ được số liền trước liền sau