Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình trong trường mẫu giáo

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình trong trường mẫu giáo
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1 Lí do chọn đề tài :
Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động vô cùng hấp dẫn đối với trẻ mẫu giáo nó giúp trẻ tìm hiểu thêm và khám phá một cách sinh động những gì mà trẻ nhìn thấy trong thế giới xung quanh, trẻ dễ bị lôi cuốn trước những cảnh vật có nhiều màu sắc, hay một bức tranh sống động.
Hoạt động tạo hình của trẻ trong trường mẫu giáo chính là một phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ, để hình thành ở trẻ những cơ sở ban đầu về hoạt động học tập, trong các hoạt động vẽ, nặn, xé, dán......giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lý, và khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó phát triển tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng và ham muốn tạo ra cái đẹp sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường đối với từng nhóm lớp, khi tổ chức hoạt động tạo hình thì người giáo viên phải làm gì ?. Làm như thế nào?. Để trẻ có thể mạnh dạn tự tin tạo ra những sản phẩm đẹp và mang tính sáng tạo.
Nhận thức được nhiệm vụ và trách nhiệm to lớn ấy của người giáo viên trong giai đoạn phát triển hiện nay tôi đã tìm tòi tích cực học hỏi và vận dụng một số kinh nghiệm " Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình trong trường mẫu giáo"
2. Phạm vi áp dụng :
Để nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi đã thực nghiệm trên trẻ lớp Lá 4 trường Mầm non Hoa Lư
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở thực tiễn
Trường Mầm non Hoa Lư là trường thuộc vùng nông thôn.Trường có lộ giao thông nông thôn, nơi có nhiều phương tiện giao thông qua lại. Đội ngũ giáo viên trẻ đầy nhiệt huyết và có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.
Hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học của trẻ. Chính vì thế là một giáo viên tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân, đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng của trẻ và phát triển toàn diện.
Hoạt động tạo hình giúp trẻ hình thành thói quen học tập có mục đích, có tổ chức, biết lắng nghe lời chỉ bảo của cô. Hoạt động tạo hình là môi trường cho trẻ rèn luyện năng lực, điều khiển hành vi của mình nhờ có hoạt động này mà vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh được tăng lên.
Hoạt động tạo hình là vô cùng quan trọng đối với trẻ, trẻ chưa tự mình xác định được mục đích, cách tiến hành. Trong hoạt động tạo hình thường là do giáo viên gợi mở, hướng dẫn với nhiều biện pháp nhằm kích thích tính tò mò, gây hứng thú bất ngờ
Từ thực tế trên  khi thực hiện đề tài tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
2. Thực trạng
a . Thuận lợi :
Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu tạo điều kiện về cơ sở vật chất và đồ dùng học tập cho các cháu.
Lớp học rộng rãi thoáng mát để cho trẻ hoạt động, 100% giáo viên có trình độ trung cấp trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau và học hỏi kinh nghiệm, nắm vững kỹ năng dạy tạo hình. Bản thân tôi được giao nhiệm vụ là giáo viên chủ nhiệm
Đồng nghiệp thường xuyên cùng nhau trao đổi những kinh nghiệm giảng dạy qua sách báo từ những kinh nghiệm của trường bạn từ đó có những biện pháp giúp trẻ học tốt môn tạo hình hơn
b. khó khăn :
Năm nay tôi được phân công dạy lớp Lá 1 gồm 36 trẻ
Trong đó có43 trẻ đã học qua lớp 4 tuổi đạt tỉ lệ 72,3% còn lại 10 trẻ ở nhà lần đầu tiên mới đến trường đạt, tỉ lệ 27,7% cho nên nhiều cháu còn nhút nhát trong khi thể hiện ý tưởng của mình nhiều trẻ còn yếu về kỹ năng vẽ và tô màu, , nhiều bài vẽ đạt yêu cầu sự sáng tạo và bố cục bức tranh còn yếu, chưa biết phối hợp các mảng màu, khả năng nhận xét tranh của trẻ còn kém .
Nhiều cháu chưa có thói quen nề nếp vào lớp học, chưa tích cực hoạt động tạo hình, các hoạt động tạo hình còn vụng về.
Đa số ở độ tuổi này về tạo hình còn sơ sài một số trẻ còn mải chơi, cảm nhận tác phẩm còn đơn giản, chậm, chưa tập trung chú ý trong giờ vẽ.
Nhiều phụ huynh nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của việc học vẽ , còn cho rằng trẻ đến trường chỉ chơi chứ không học.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Giải pháp thứ nhất: Tạo môi trường kích thích trẻ hứng thú hoạt động tạo hình và tích lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
Hoạt động tạo hình của trẻ là một hoạt động nhận thức đặc biệt thông qua những hình tượng nghệ thuật được tạo nên và cảm nhận thẩm mỹ bằng các phương tiện truyền cảm nhưng mang tính trực quan.
Mặt khác trẻ rất muốn được tiếp xúc sờ mó, được xem xét, khám phá, tìm tòi và nêu ý kiến cuả mình một cách tự nhiên về mọi cái mà trẻ phát hiện ra để rồi bộc lộ cảm xúc của mình đối với những đối tượng đó.
Hoạt động tạo hình tốt thì môi trường lớp học là một trong những yếu tố quan trọng, cho nên lớp tôi thường xuyên vệ sinh nhóm lớp, lau chùi đồ dùng đồ chơi, cô và trẻ cùng nhau trang trí chủ đề sao cho trẻ cảm thấy hứng thú và thích được hoạt động.
Ngoài ra trong giờ hoạt động tạo hình có thể tìm hiểu thế giới xung quanh tìm hiểu thế giới một cách có tổ chức, và tiếp thu các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo theo một chương trình có hệ thống.
Ví dụ: Với chủ điểm “Thế giới động vật”. Tôi trang trí nhiều các hình ảnh các loài động vật sống khắp nơi như côn trùng, sống dưới nước...... mỗi hình ảnh có ghi các từ ghép tương ứng để từ đó trẻ nhớ lâu hơn các loài động vật, và những chữ cái trong các từ.
Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tập chung chú ý, mở rộng hiểu biết và trẻ còn được làm quen với môi trường chữ viết.
Ví dụ: Dưới bức tranh hoa mai, hoa đào có ghi các từ hoa mai, hoa đào.
Qua việc trang trí góc, tôi đã phát hiện ra trẻ rất thích đến xem, mong muốn được thể hiện ý tưởng của mình. Tuy nhiên tôi cũng phải cùng tham gia với trẻ để hướng dẫn gợi ý thêm cho trẻ những đối tượng mà lần đầu tiên trẻ mới được nhìn thấy.
Ví dụ: Với hình ảnh con voi và ... tôi đã cho trẻ gọi tên và tự nêu lên nhận xét về những đặc điểm nổi bật của đối tượng rồi trẻ rất muốn được thể hiện ý tưởng độc đáo của riêng mình.
Bên cạnh việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động tạo hình trong lớp thì môi trường ngoài lớp học cũng rất quan trọng đối với trẻ như dạo chơi ngoài trời tham quan.
Ví dụ: Khi cho trẻ dạo chơi ngoài trời tôi cho trẻ quan sát bông hoa đang nở rực rỡ, những búp chồi non xanh mơn mởn, những giọt sướng long lanh đọng trên lá. Tôi có thể gọi hỏi trẻ nêu đặc điểm, cấu tạo và cảm nhận của mình về vẻ đẹp của thế giới xung quanh.
Mặt khác trong quá trình tham quan sẽ giúp trẻ hiểu biết lĩnh hội và mở rộng nhiều về kiến thức, trẻ sẽ tự cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên.
Nhìn chung sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ diễn ra không phải qua các tiết học của môn riêng lẽ, mà của người dạy hoạt động theo quan niệm tích hợp. Các hoạt động này giúp trẻ lĩnh hội, khám phá những hiểu biết mới về sự tự nhiên xã hội, khả năng vận động để trẻ từng bước hòa nhập vào thế giới xung quanh.
2. Giải pháp thứ 2. Xây dựng các hình thức tổ chức tạo hình theo hướng tích hợp và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Trẻ mẫu giáo “Học mà chơi, chơi mà học” với phương pháp dạy trẻ theo chương trình như hiện nay thì việc day trẻ vẽ, nặn, xé dán, xếp hình... Theo chủ đề, chủ điểm, tích hợp các nội dung nhẹ nhàng, phù hợp với hoạt động gây ấn tượng cho trẻ khi hướng dẫn trẻ thực hiện một số hoạt động có chủ đích. Đòi hỏi người giáo viên cần phải tạo sự hứng thú, thu hút được sự hứng thú của trẻ.
Ví dụ: Đề tài: “ Vẽ phương tiện giao thông ”
Chủ đề :bé và các Phương Tiện Giao thông
Vào bài tôi có thể đọc vài câu thơ cô dạy con để gây sự chú ý thu hút của trẻ: Các con ơi cô có một bài thơ rất hay để tặng cho lớp mình đấy cả lớp chú ý lắng nghe xem đó là bài thơ nói về các phương tiện giao thông nào nhe
Mẹ mẹ ơi cô dạy
Bài phương tiện giao thông
Máy bay bay đường không
Ô tô chạy đường bộ
Tàu tuyền ca nô đó
Chạy đường thủy mẹ ơi
Đố các bé biết đó là xe giao thông nào ?
Cô cho trẻ xem trên màn hình. Qua đoạn video cô cung cấp kiến thức cho trẻ bằng những câu hỏi và giáo dục trẻ khi tham gia giao thông phải đội mũ bảo hiểm và đi học phải đi về phía bên tay phải, muốn sang đường thì phải nhìn hai bên đường, không có xe mới được sang đường. Tiếp theo cô cho trẻ xem một vài bức tranh mà các bạn khác đã vẽ phương tiện giao thông đường bộ .
Sau đó cô hỏi trẻ nêu ỷ tưởng vẽ của mình, giáo viên khuyến khích trẻ nói lên vẻ đẹp của mình về mỗi bức tranh, sau đó hỏi trẻ nêu những ý định của trẻ vẽ gì? rồi cho trẻ thể hiện ý định của mình vào bức tranh vẽ.
Giáo viên khuyến khích trẻ tự lựa chọn các dụng cụ và các chất liệu để thể hiện sản phẩm theo ý của mình, khuyến khích trẻ thể hiện thêm các chi tiết và tô màu trang trí theo ý thích để tạo ra những sản phẩm tạo hình đa dạng .
Sau hoạt động tạo hình là phần nhận xét sản phẩm, lúc này trẻ sẽ nêu những bài vẽ của mình của bạn. Là giáo viên là giáo viên có thủ thuật để tạo cho trẻ sự hứng thú trong mỗi lần tham gia hoạt động tạo hình.
Ngoài hoạt đọng tạo hình được tiến hành mọi lúc, mọi nơi, ở ngoài trời, ở các góc, ở hoạt động chiều. Nhưng với hình thức nào thì giáo viên sẽ luôn luôn là người hướng dẫn cho trẻ sẽ tự tạo nên những sản phẩm nghệ thuật của chính bản thân mình.
Mặt khác hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động bổ trợ cho các hoạt động khác .
Ví dụ: Khi dạy bài thơ “Bó hoa tặng cô” thì sau khi dạy xong cô củng cố giáo dục trẻ tình cảm đối với các thầy cô giáo thì giáo viên gợi ý cho trẻ vẽ bông hoa hoặc bó hoa để tặng các cô.
Nói chung nhờ có các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình theo hướng tích hợp và kết hợp với áp dụng công nghệ thông tin vào các bài giảng đã góp phần tới việc kích thích hứng thú học tập của trẻ, giúp trẻ tạo ra những sản phẩm đẹp và mở rộng sự hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh.
3. Giải pháp thứ 3. Sưu tầm và làm đồ dùng để gây hứng thú cho trẻ hoạt động tạo hình.
Bồi dưỡng hứng thú, tìm kiếm, khám phá, tự tích lũy vốn biểu tưởng, ấn tượng, kinh nghiệm tạo hình, đồng thời sử dụng khả năng tạo hình một cách tích cực tự giác để tìm hiểu về cuộc sống, về thế giới xung quanh.
Trước khi dạy kỹ năng tạo hình cho trẻ đòi hỏi người giáo viên cần phải có sự chuẩn bị về đồ dùng, đảm bảo về yêu cầu chuẩn xác đặc điểm, kiến thức mà còn phải đảm bảo về thẩm mĩ sao cho hấp dẫn, thu hút trẻ nhỏ và phù hợp với nhận thức của trẻ .
Với những bài xé dán giáo viên cần tăng cường phát triển các kỹ năng và rèn luyện sự khéo léo của các kỹ xảo xé, cắt: Trẻ tập xé, cắt theo nhiều phương pháp: cắt, xé các hình học, cắt, xé, dán từ tờ giáy gập đôi, từ tờ giấy gập nhiều lần và xếp nếp, cắt, xé, hình theo đường nét vẽ và cắt xé hình đơn giản không theo nét vẽ và bồi dưỡng cho trẻ khả năng định hướng trong không gian.Và biết tạo bố cục tranh cân đối.
Ngoài ra trẻ còn sử dụng các hột hạt, lá cây khô..... để tạo ra những sản phẩm theo ý thích . Vậy qua sưu tầm những nguyên vật liệu, đồ dùng sáng tạo đã góp phần giúp trẻ phát triển tư duy rí tưởng tượng và óc sáng tạo .
4. Giải pháp thứ 4. Tổ chức nhận xét sản phẩm, dạy trẻ nhận xét tranh.
Qua quá trình nhận xét sản phẩm là rất quan trọng trong hoạt động tạo hình nó sẽ là niềm phấn khởi, hứng thú cho trẻ thực hiện các giờ hoạt động tạo hình tiếp theo.
Trẻ Mẫu giáo thì trẻ rất thích được khen, cho nên khi nhận xét sản phẩm hình thành cho trẻ giáo viên cần phải có nhiều hình thức nhận xét khác nhau để tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động.
Giáo viên nên cho trẻ tự nhận xét cái đẹp trong sản phẩm của mình và bạn cần tôn trọng ý kiến của trẻ. Bên cạnh khi nhận xét sản phẩm tôi có thể giới thiệu thêm những hình ảnh và các chi tiết nổi bật do trẻ sáng tạo ra, mà các trẻ khác chưa phát hiện ra trong sản phẩm của bạn và khuyến khích các cháu hoàn thành nhiệm vụ, động viên những trẻ yếu.
Trong khi nhận xét sản phẩm, cần lưu ý khen động viên trẻ là chính, biết khơi gợi cảm xúc và ý tưởng của trẻ, không nên trách phạt hoặc phê bình trẻ chưa thực hiện được yêu cầu của bài.
Mặt khác tạo niềm phấn khởi cho trẻ, cô cho trẻ tự mang những sản phẩm của mình vào góc nghệ thuật để thỉnh thoảng trẻ ngắm nhìn sản phẩm của mình và của bạn .
Khi sản phẩm của trẻ tạo ra nếu không được nhận xét, động viên khích lệ sôi nổi như vậy trẻ sẽ không hứng thú tham gia vào các hoạt động sau này .
Do vậy là giáo viên Mầm non đòi hỏi cô giáo phải luôn tạo được sự hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt động.
5. Giải pháp thứ 5. Phối hợp với các bậc phụ huynh để tạo cho trẻ hoạt động tao hình.
Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và có sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc hết sức cần thiết vì tôi nhận thấy rằng: “Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên cho trẻ” nên việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là điều không thể thiếu được trong quá trình nuôi dưỡng và giáo dục trẻ trong trường Mẫu giáo.
Vậy để làm tốt được điều này thì giáo viên thường xuyên trao đổi hướng dẫn các bậc phụ huynh hiểu thêm về hoạt động tạo hình và đồng thời thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình... Để trẻ được tạo ra những sản phẩm đẹp theo ý thích, trí tưởng tượng và óc sáng tạo của trẻ.
Mặt khác còn kích thích sự hứng thú học tập của trẻ trong hoạt động tạo hình rất cần các bậc phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, kinh phí cũng như đồ dùng, đồ chơi giảng dạy hoặc mang đến cho cô những nguyên vật liệu phế thải như: len vụn, vải vụn, các vỏ hộp sữa, chai nhựa để các cô đóng góp vào góc nghệ thuật làm vật liệu cho trẻ sử dụng và tạo đồ dùng sáng tạo để lôi cuốn hấp dẫn trẻ mỗi khi cho trẻ tạo hình.
Nhà trường kết hợp với phụ huynh để tham gia phong trào tổ chức các hội thi “Bé khéo tay ”. Đã đạt rất nhiều giải nhất, nhì, ba và giải khuyến khích. Như vậy việc phối kết hợp giữa gia đình và tạo điều kiện cho trẻ phát triển và khám phá thế giới xung quanh và hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi bảo môi trường xung quanh.
VI. KẾT QUẢ
1. Đối với trẻ:
Có góc nghệ thuật phong phú và đa dạng, có nhiều đồ dùng đồ chơi và các các nguyên liệu thiên nhiên, các chất liệu phế thải để trẻ sử dụng rất lôi cuốn và thu hút hấp dẫn trẻ.
2. Đối với giáo viên:
Sử dụng phương pháp, biện pháp linh hoạt sáng tạo và kết hợp cho trẻ tiếp cận công nghệ thông tin .
Tạo môi trường phong phú phù hợp với nội dung của từng chủ điểm
Có kỹ năng tổ chức hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt.
Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cô giáo đỡ vất vả khi mỗi lần thay chủ điểm .
Kích thích trẻ hứng thú hoạt động tạo hình ở mọi lúc mọi nơi.
V. KẾT LUẬN
Qua một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng có kết quả tốt trong các giờ hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4.Trẻ lớp tôi rất hào hứng tham gia vào các hoạt động tạo hình, tất cả những gì áp dụng đối với trẻ đều phù hợp và đạt được kết quả trong hoạt động tạo hình.
VI. Tài liệu tham khảo
Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non- Nhà xuất bản Đại học sư phạm
Một số vấn đề quản lý giáo dục Mầm non – Nhà xuất bản Đại học quốc gia – Hà nội.
Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Mầm non chu kỳ II năm 2004- 2007.
Tạp chí giáo dục Mầm Non
Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới- Nhà xuất bản giáo dục
TÔ NGỌC HÀ