Một số bệnh trên lúa

BỆNH DO VIRUS
Bệnh tiêu biểu: vàng lùn và lùn xoắn lá với tác nhân lan truyền là rầy nâu
BỆNH LÙN XOẮN LÁ GÂY RA BỞI
“RICE RAGGED STUNT VIRUS”
BỆNH LÙN XOẮN LÁ
Bệnh do virus và rầy nâu (Nilapavatar Lugen) là tác nhân lây truyền
Bệnh hại quan trọng hiện nay trên lúa.
Bùng phát thành dịch sau thời gian dài thâm canh và lạm dụng thuốc BVTV.
Gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất
TRIỆU CHỨNG và CHỮA TRỊ
Cây bệnh lùn, lá và ngọn bị xoắn
Cây không thể ra bông và tàn lụi sớm
Bệnh không thể trị, chỉ có thể phòng tránh
Phòng tránh bằng biện pháp “né rầy” và sử dụng giống kháng, kết hợp dùng thuốc BVTV đúng cách trước khi nhiễm bệnh
Luân canh cũng là một biện pháp hữu hiệu
BỆNH VÀNG LÙN
Phát hiện lần đầu tại Indonesia và Malaysia vào năm 1977, sau đó lây lan ra toàn vùng Đông Nam Á Trung Quốc,Nhật
Bệnh làm cây bị lùn và vàng lá
Cây bệnh đâm chồi rất nhiều và yếu ớt
Cây không chết nhưng không cho trổ bông
Đôi khi nhầm lẫn với bệnh Tungro do biểu hiện khá giống nhau
Bệnh không thể chữa trị, chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng trừ giống như đối với bệnh Lùn Xoắn Lá
BỆNH VÀNG LÙN GÂY RA BỞI “RICE GRASSY STUNT VIRUS”
BỆNH TUNGRO
RẦY LƯNG XANH
Nephotettix. sp
RẦY NÂU
Nilapavatar Lugen
BỆNH DO VI KHUẨN

Bệnh tiêu biểu là bệnh “bạc lá” gây ra bởi vi khuẩn Xanthomonas Oryzae
BỆNH BẠC LÁ LÚA GÂY RA BỞI
Xanthomonas orizae
BỆNH BẠC LÁ LÚA
Gây ra bởi vi khuẩn Xanthomonas Oryzae
Là bệnh hại quan trọng trên các ruộng lúa thâm canh
Làm suy giảm năng suất lúa nghiêm trọng do vi khuẩn tấn công lá và các bộ phận khác, làm cây không thể quang hợp và phát triển bình thường
Tấn công trên tất cả giai đoạn sinh trưởng
TRIỆU CHỨNG
Gây hại trên lá, bông và cổ lá
Vết bệnh thường lan từ mép lá lan vào, tạo thành các vệt lớn sau đó làm bạc cả lá
Có thể gây gãy bông và lép hạt
Bùng phát vào mùa mưa tại những ruộng có mật độ dày và bón thừa phân Đạm
BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ
Xử lý hạt giống trước khi gieo nhằm kích kháng và cắt nguồn bệnh
Giảm mật độ cây lúa trên ruộng, không nên vượt quá 150kg giống/ha
Sử dụng các giống kháng (Bắc thơm số 7 và Bắc ưu 253-Có gene Xa21 )
Bón phân cân đối và áp dụng thuốc BVTV hợp lý
BỆNH DO NẤM
Bệnh tiêu biểu là bệnh “Đạo ôn”, gây ra bởi nấm Pyricularia oryzae
BỆNH ĐẠO ÔN
Bệnh do nấm Pyricularia oryzae gây ra
Tấn công lá và bông lúa
Làm suy yếu cây và chất lượng cũng như năng suất
Bệnh có khả năng lưu tồn và lây nhiễm qua hạt
Bệnh phổ biến và quan trọng ở ĐBSCL
TRIỆU CHỨNG
Vết bệnh điển hình có hình con mắt, xung quanh có màu nâu sậm
Các vết bệnh có thể xuất hiện ở các đốt thân hoặc bông làm thối đốt
Cây và cổ bông dễ gãy
Gây lép hạt nghiêm trọng
Bệnh bùng phát khi mật độ sạ dày, sương mù và bón thừa Đạm
Vết bệnh hình mắt
CÁCH PHÒNG TRỪ
Sạ thưa
Kích kháng hạt trước khi gieo (BIOSAR-ĐHCT)
Bón đạm cân đối
Trồng giống kháng (MTL547) và kết hợp sử dụng thuốc BVTV hợp lý
BỆNH DO TUYẾN TRÙNG
Tuyến trùng ký sinh trong rễ, lá và cả bông lúa, gây ra bệnh “sưng rễ”, “khô đầu lá” và gãy bông
Gây giảm sức sống và năng suất lúa
Lưu tồn trong đất và hạt
TUYẾN TRÙNG GÂY HẠI TRÊN RỄ LÚA
(Meloidogyne graminicola (Golden & Birchfield) )
Tuyến trùng ký sinh trong rễ, lá và cả bông lúa, gây ra bệnh “sưng rễ”, “khô đầu lá” và gãy bông
Gây giảm sức sống và năng suất lúa
Lưu tồn trong đất và hạt
TUYẾN TRÙNG GÂY HẠI TRÊN RỄ LÚA
(Meloidogyne graminicola (Golden & Birchfield) )
CÁCH PHÒNG TRỪ
Luân canh với cây cúc vạn thọ hoặc trồng cúc vạn thọ xung quanh ruộng
Sử dụng các giống kháng tuyến trùng
Sử dụng thuốc diệt tuyến trùng trong xử lý hạt và canh tác (Carbofuran, Furadan…)
Xữ lý, phơi sấy hạt kỹ trước khi bảo quản
Ngâm hạt trong nước lạnh 3 giờ sau đó ngâm nước nóng 550C trong 15p (IRRI)
Vệ sinh đồng ruộng, dọn dẹp tàn dư thực vật
CÔN TRÙNG GÂY HẠI
Loài tiêu biểu: Sâu đục thân
Sâu đục thân 2 chấm là loài gây hại tiêu biểu trong 4 loài tại Việt Nam
Sâu tấn công trong tất cả giai đoạn sinh trưởng của cây
Gây thiệt hại nặng về năng suất và khó diệt bằng thuốc BVTV
TRIỆU CHỨNG và PHÒNG TRỪ
Cây lúa sinh trưởng kém
Bông lúa bị khô, khi nắm có thể rút ra được (do đã bị sâu cắn đứt gốc bông)
Trồng giống kháng (có gene Bt) và nảy chồi nhiều
Cày lật và ngâm nước để diệt ấu trùng và sâu còn trong gốc rạ
Có thể dùng thuốc lưu dẫn hoặc thuốc rãi
CHUỘT VÀ ỐC BƯU VÀNG
CHUỘT ĐỒNG (Rattus argentiventer (GR Singleton) )
TẬP QUÁN GÂY HẠI
Cắn đứt bông lúa khi tạo đòng sơ khởi và khi bông lúa đã chín
Sinh sản rất nhanh nên có thể gây thiệt hại nặng và nhanh chóng
CÁCH QUẢN LÝ
Không giết bừa bãi thiên địch như rắn và chim săn mồi
Sử dụng chó hoặc mèo để hạn chế số lượng chuột
Dùng thuốc diệt chuột và các loại bẫy
Dùng hàng rào nylon để ngăn chuột vào ruộng
ỐC BƯU VÀNG
Pomacea canaliculata (Lamarck)
ỐC BƯƠU VÀNG
Có nguồn gốc ngoại lai
Gây hại nghiêm trọng và lâu dài
Sinh sản nhanh và phát tán mạnh mẽ trong điều kiện ĐBSCL
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ
Dùng các các mô hình như Lúa-Vịt để khống chế ốc trên ruộng
Điều chỉnh mực nước trong ruộng không quá cao để hạn chế khả năng hoạt động của ốc
Dùng lưới sắt chặn tại các đầu nguồn nước dẫn vào ruộng
Tiêu diệt trứng khi phát hiện
Dùng các loại thuốc bã để tiêu diệt