Một con người ra đời

MỘT CON NGƯỜI RA ĐỜI
MACXIM GORKI
TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN DU
NGỮ VĂN LỚP 12 - TIẾT THỨ : 76 -77
GIÁO VIÊN SOẠN : TRẦN THỊ HẠNH
CHÂN DUNG NHÀ VĂN MACXIM GORKI
GORKI VÀ LÊ NIN
A/ Đọc - hiểu văn bản :
I/ Tác giả : ( 1868- 1936 )
- Là nhà văn xuất sắc của nước Nga và cũng là nhà văn lớn trên thế giới
- Gorki sớm mồ côi cha mẹ
- Tuổi thơ ấu của nhà văn trải qua nhiều cay đắng tủi nhục nên nhà văn lấy biệt hiệu là GORKI
- Ông đã mô tả quãng đời cay đắng này trong tác phẩm bộ ba tự thuật : Thời thơ ấu ( 1913 ) Kiếm Sống ( 1916 ) Các trường ĐH của tôi ( 1923 )
- Do lăn lộn với cuộc đời nên Gorki tích lũy được vốn văn hoá sâu rộng
* Cuộc đời của Gorki là một tấm gương tự học , bằng nghị lực phi thường G đã vượt qua mọi gian lao thử thách để trở thành nhà văn lớn có kiến thức sâu rộng
* Gorki sớm tham gia CM và bị chính quyền Nga Hoàng bắt giam nhiều lần nhưng ông vẫn kiên định trên con đường lựa chọn và là bạn chiến đấu của LÊNIN
* Sự nghiệp sáng tác khá phong phú đồ sộ , ông thể hiện tài năng ở nhiều mặt , là bậc thầy về truyện ngắn + 20 vở kịch + nhiều tiểu thuyết có giá trị
* Tác phẩm tiêu biểu : Người mẹ , Bộ ba tự thuật , Dưới đáy , Người bạn đường của tôi....
II/ Tác phẩm : ( 1912 )
* Tóm tắt cốt truyện :
Vào năm 1892 ở miền Nam nước Nga , một đoàn người đói khổ kéo nhau lên thành phố kiếm việc làm . Đến vùng ven biển trong đoàn người này có một người phụ nữ trẻ mang thai đến ngày sinh nở .
Chị chuyển dạ và lên cơn đau dữ dội , nhờ sự giúp đỡ tận tình của một chàng trai vừa nhanh nhẹn vừa khéo léo vừa vui tính
Người phụ nữ vượt qua cơn đau đớn sinh được một cháu trai đầu lòng khỏe mạnh kháu khỉnh
Khi đứa bé ra đời , như có sức mạnh diệu kì cháu bé đã giúp cho người mẹ và chàng trai quên đi gian khổ trước mắt , họ đã hết sức vui sướng và tự hào
Như vậy đứa bé đã đem đến cho những người đang sống trong hoàn cảnh cực khổ một chỗ dựa tinh thần để vượt qua gian lao vất vả
B/ Hướng dẫn khai thác văn bản :
I/ Hình ảnh người mẹ :
a/ Nỗi đau trong cơn sinh nở :
Những chi tiết nào tác giả đã mô tả nỗi đau của người mẹ ?
Tiếng rên khe khẻ trong bụi rậm
Miệng bè ra méo xệch
Mắt trợn ngược như mắt người điên
Đôi mắt dại đầy tia máu...
Miêu tả rất hiện thực , tả tỉ mỉ đến từng chi tiết , tả lần lượt các quá trình trong cơn sinh nở : đau đẻ , trở dạ , cắt rốn , chờ nhau ra , đem chôn nhau....
* Nhà văn nhằm biểu dương sự vĩ đại của người mẹ , ca ngợi công ơn trời biển của người mẹ
Ông hướng tới mục đích thẩm mĩ nên tác phẩm
đầy tính nhân văn
 Gorki không miêu tả việc sinh nở từ góc độ y học
Niềm vui được làm mẹ
B / Niềm vui làm mẹ :
* Niềm vui thể hiện qua : nụ cười rạng rỡ , đẹp đẽ , chói lọi , hoan hỉ , biết ơn....
* Qua ánh mắt : sâu thẳm , tươi rói , cháy bừng ngọn lửa xanh biếc , đôi mắt thần thánh , đôi mắt tình thương....
Miêu tả nỗi đau trong cơn sinh nở : ngòi bút Gorki hiện thực đến tàn nhẫn
Niềm vui làm mẹ : bút pháp lãng mạn
Nhấn mạnh 5 lần đến màu xanh biếc....
Ánh mắt thần thánh , đôi mắt sâu thẳm chan chứa tình thương “lòng chị tràn ngập lòng yêu thương “ Đó là thiên chức mà tạo hoá ban cho người phụ nữ được làm mẹ

 Gorki đã hiểu mô tả tâm lí người phụ nữ khá sâu sắc với ngòi bút nhân hậu và yêu thương
Sự kết hợp nhuần nhuyễn của 2 bút pháp : hiện thực và lãng mạn
* Niềm vui lan tỏa ra thiên nhiên chung quanh :
Bầu trời xanh biếc
Sóng biển lao xao , biển vỗ rì rào
Lá thu vàng rực , mặt trời chói lọi....
Thiên nhiên như cũng đón chào sự ra đời của đứa bé
2/ Nhân vật “ Tôi” :
* Chàng trai giàu lòng nhân ái , sống có đạo lí – yêu thương đồng loại
* Biết cảm thông và sẵn sàng giúp đỡ người khác : anh cắt rốn -bồng nó đi tắm , âu yếm vỗ về đứa bé , khuyến khích đứa bé
* Nhân vật này đóng vai trò kể chuyện và dẫn chuyện , nhân vật tôi không phải là tác giả nhưng in đậm dấu ấn tự thuật
“Đứa bé nằm trên tay tôi ngáy dõng dạc”
3/ Quan niệm của Gorki về con người :
- Được làm người là một niềm hạnh phúc
- Khẳng định nhân cách con người : qua tiếng khóc Y...A ..Y..A tiếng Nga có nghĩa là “ Tôi”  tiếng khóc đứa bé là lời tuyên bố chào đời , là lời khẳng định cái Tôi....
- Niềm tin mãnh liệt vào con người : nhà văn cổ vũ con người vượt qua số phận
Tấm lòng nhân đạo : cảm thông + thương yêu + trân trọng + tin tưởng ở con người
C/ CHỦ ĐỀ :
Ca ngợi sự ra đời của một con người , lòng tin yêu trân trọng vô bờ bến đối với con người .
* TỔNG KẾT :
Vượt ra khỏi cái hiện thực bình thường trong truyện ngắn này , Gorki đưa ta vào một không gian huyền ảo thần kì , con đường chạy ra biển cả , một thiên nhiên mỹ lệ , ông đã nâng việc sinh đẻ thành :
Sự sáng tạo ( người mẹ )  tạo hóa đứa trẻ sơ sinh ( con người )
Đứa bé nằm trên lớp lá thu vàng rực
Tất cả đều nhuốm màu thần thoại
- Thiên truyện là sự thể hiện quan niệm nghệ thuật về con người của Gorki , lòng tin yêu vô bờ bến của nhà văn đối với con người .
- Bay bổng trong ước mơ lãng mạn , Gorki đã nhìn thấu những khó khăn phức tạp mà con người phải vượt qua để vươn tới hạnh phúc tự do ./..
Bài tập về nhà :
Câu 1 : Trình bày ngắn gọn cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của MAXIM GORKI
Câu 2 : Tóm tắt truyện ngắn Một con người ra đời và cho biết ý nghĩa nhan đề truyện
Câu 3 : Quan niệm nghệ thuật về con người của Gorki trong truyện..MCNRĐ