MẬT THU, MORSE

CHÀO MỪNG CÁC ĐỒNG CHÍ GIÁO VIÊN - TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI HUYỆN NINH PHƯỚC VỀ SINH HOẠT NĂM HỌC 2011 -2012
PHẦN DẤU ĐƯỜNG, MẬT THƯ, MORSE
Dấu đường, mật thư, morse thường được sử dụng để tổ chức trò chơi lớn trong hội trại thiếu nhi.
Hay nói cách khác Trò chơi lớn trong hội trại thiếu nhi là tổng hợp của nhiều trò chơi nhỏ, thường gồm các trò chơi như: Dấu đường, mật thư, morse kết hợp với các kiến thức về môn học tự nhiên, xã hội.

II. DẤU ĐƯỜNG
1. Dấu đường: Là hệ thống ký hiệu thống nhất quy định trong nghi thức đội để trở thành ngôn ngữ thông tin, liên lạc sử dụng trong trò chơi lớn đối với thiếu nhi.
2. Một số dấu đường cơ bản.
Bắt đầu đi
Đi Theo hướng này
Đi nhanh hơn
Chạy theo hướng này
Đi chậm lại
Chưỡng ngại vật vượt qua
Rẽ trái
Rẽ phải
Hai đoàn nhập 1
Chia 2 đoàn, mỗi đoàn đi n người
n
Đường cấm
Chú ý, nguy hiểm
An toàn
Quay lại
Nước không uống được
Nước sạch uống được
n
Chờ ở đây n phút
n
Mật thư hướng này cách n mét
Trại ở hướng này
Đích
* Một số lưu ý khi sử dụng đấu đường:
+ Đánh dấu bên phải đường, chỗ dễ nhìn thấy
+ Mỗi dấu cách xa nhau không quá 50m
+ Dấu chỉ hướng mật thư chi đúng hướng, tương đối chính xác về khoảng cách.
+ Ghi đúng ký hiệu khi hướng dẫn người chơi
+ Ngoài ra ta có thể sử dụng một số biển chỉ đường đơn giản trong luật giao thông đường bộ để áp dụng vào trò chơi như: Cấm rẽ trái, cấm rẽ phải, cấm quay lại, đường cấm…
Trên đây là một số mật dấu đi đường cơ bản trong hành quân cắm trại thiếu nhi.
II. MẬT THƯ
1. Mật thư: Là một dạng văn bản chứa đựng thông tin hay mệnh lệnh đã được mã hoá để giữ bí mật nội dung. Và chỉ giải mã được bằng những quy ước đã quy định trước bởi người gửi và người nhận. Mật thư thường có 2 phần
- Bản mật mã: Là những ký tự hoặc hình vẽ, thoạt đầu có vẻ rất khó hiểu. Sau khi nghiên cữ kỹ chìa khoá ta sẽ tìm ra hướng giải bằng cách đối chiếu những dữ kiện mà chìa khoá đã gợi ý.
- Chìa khoá: Một hình thức gợi ý cho người dịch tìm ra hướng giải mật thư.
2. Cách soạn mật thư: Người soạn mật thư phải nắm vững chủ đề cuộc chơi, cần sự chính xác cao độ, lựa chọn loại mật thư sao cho phù hợp lứa tuổi…
3. Cách dấu mật thư: Dấu hiệu chỉ nơi có mật thư phải luôn cho dấu hiệu rõ ràng, chính xác, nhất là khoảng cách, phương hướng của mật thư.
4. Cách giải mật thư: Căn cứ vào dấu hiệu hướng dẫn (Có thể bằng hình vẽ, chìa khoá…), đọc kỹ các ký hiệu, làm chính xác theo chỉ dẫn
5. Một số loại mật thư
a. Loại mật thư đơn giản (Dùng cho đội viên nhỏ): Loại này không cần dùng chìa khoá
+ Loại đảo chữ trong từ: Ví dụ: nă mơc aưhc? (Dịch là ăn cơm chưa?)
+ Loại chữ trong từ, đảo từ trong câu: Ví dụ: iôt iđ ẹm ợhc (Mẹ tôi đi chợ)
b. Loại cần dùng chìa khoá: Ký hiệu chìa khoá Hướng đọc:
+ Chìa khoá chỉ hướng đọc: Ví dụ
Tra vào chìa khoá ta sẽ tìm được mật thư là: Tối nay sinh hoạt đội
Chúng ta còn có các loại mật thư dùng chìa khoá như:
+ Chìa khoá chỉ hướng đọc, cách đọc
+ Chìa khoá chỉ các chữ có giá trị;
+ Loại dùng số thay cho chữ
+ Loại dùng một dấu và một số thay cho chữ
+ Đọc ngược, Đọc lái
+ Đánh vần….
Trong khuôn khổ thời gian có hạn tại lớp tập huấn không chuyển tải được hết các loại mật thư trên. Các đồng chỉ có thể nghiên cứu, tham khảo các nguồn tài liệu
- Cẩm nang thực hiện chương trình RLPTĐ tập 2 trang 171 đến 180
- Sách : Phương pháp nghiệp vụ công tác đội, kỹ năng công tác thiếu nhi trang148 đến 155
THỰC HÀNH GIẢI MỘT SỐ MẬT THƯ
Chìa khóa
Đáp án: CHÚC BẠN THÀNH CÔNG
MẬT THƯ ĐÁNH VẦN
Chặt đầu chặt đuôi, mang mình về nấu
Nếu biết đồng sức khỏe
Nếu biết đồng lòng dạ
Hễ việc gì khó khăn
Ta làm cũng xong ngay
Gặp Bác Hồ nhé
1. Phải hết sức bình tĩnh
2. Tự tin nhưng không được chủ quan
3. Nghiên cứu khóa giải thật kỹ
4. Đặt các giả thiết và lần lượt giải quyết
5. Đối với việc giải mật thư trong trò chơi lớn, ta nên sao y bản chính và chia thành nhiều nhóm nhỏ để dịch. Như thế, ta sẽ tận dụng được hết những chất xám trí tuệ ở trong đội. Tránh tình trạng xúm lại, chụm đầu vào tranh dành xem một tờ giấy để rồi kết quả không đi tới đâu, mà dễ làm rách tờ giấy mật thư của chúng ta nữa.
6. Cuối cùng, nếu dịch xong, ta viết lại bản bạch văn cho thật rõ ràng, sạch sẽ và đầy đủ ý nghĩa
CÁCH GIẢI MÃ MẬT THƯ
III. Morse
1. Morse: Là những chữ và số được thay thế bằng những tín hiệu chấm (. = tích) và gạch (- = tè). Morse được sử dụng bằng nhiều phương pháp và hình thức khác nhau như: Âm thanh, ánh sáng, khói… những vẫn theo một quy ước nhất định và quốc tế.
Đối với người phát tín hiệu: Phải thuộc bảng morse, phát tín hiệu theo các cụm âm của từ phải dứt khoát, rõ ràng, chọn vị trí phát tín hiệu hợp nhất.
- Đối với người nhận tín hiệu: Phải thuộc bảng mật mã và bảng dấu chuyển, chọn vị trí nhận tin tốt nhất.
Dấu hiệu thông tin hay dùng: AAA: Bắt đầu nhận tin; AR: Hết tin
Nguyên tắc
 = AA Р= DD
Ă = AW Ư = W
Ê = EE Ơ = OW
Ô = OO ƯƠ = UOW

Dấu Huyền () là chữ F Dấu sắc (/) là chữ S
Dấu nặng (.) là chưc J Dấu hỏi (?) Là chữ R
Dấu ngã (~) là chữ X
Cách 1: Được xem là hiệu qủa nhất vì đúng theo tiến trình Sư phạm: Học theo 6 bảng đối nhau. Cách này học lần lượt từ bảng 1 đến bảng 6 từ dễ đến khó.
CÁCH HỌC MORSE
Cách 2: Học theo cây morse
Cũng là một cách học hiệu quả, lozich và hệ thống. Chỉ cần nhớ được sơ đồ, vị trí các chữ là ta có thể dịch được bảng morse.
6
B
D
N
1
J
W
A
E
I
S
H
5
R
L
P
2
U
F
V
3
4
T
M
O
CH
0
K
Y
X
C
G
Z
7
Q
8
9
Cây morse
= TÈ = _
= TÍCH = .
THƠ HỌC MORSE

Còi kêu một tạch một tè
Ở xa nghe tưởng hò hè nhau chơi
Tra ra chữ morse rành rồi
E.I.S.H tạch thôi một hồi
T.M.O.CH tè mà thôi
B.V ba tạch ngược xuôi cái tè
Chữ P để tạch hai đầu
Hai tè vào giữa X thì ngược đi
Chữ Q nghe cũng dị kỳ
Hai tè còn nối tạch tè đằng đuôi
Y thì tè tạch không xuôi
Thêm hai tè nữa đằng đuôi hơi dài

A.N kể chắp cũng tài
Tạch tè, tè tạch ai ai cũng tường
Chữ U nghe cũng dễ thương
Hai tạch một tè đảo lộn chữ D
Lặng nghe còi đánh chữ G
Hai tè một tạch W lồng ngược lên 
R để tạch hai bên 
Một tè vào giữa K lên ngược dòng
L tạch tè hai tạch cũng thông
F đảo ngược lại cùng dòng dễ phân
Chữ C riêng lẻ đơn phần
Tè tạch phải đánh hai lần mới nên
Vài lời vần morse không quên
Học cho mau thuộc chớ nên nản lòng
Cách 3: Học theo hò, vè, thơ
Đây là cách học tương đối vui và có thể có nhiều cảm hứng tránh sự nhàm chán trong việc học morse, dễ thuộc, nhớ lâu.
MỘT SỐ DẠNG MORSE
1. Dạng số: Ví dụ: Số lẻ = Tích ( . ); Số chẵn = Tè ( _ ) hay ngược lại.
2. Dạng chữ: Ví dụ: x = Tích ( . ); y = Tè ( _ ) hay ngược lại.
3. Dạng ký hiệu: Ví dụ: = Tích (.); = Tè ( _ ) hay ngược lại.
….Nói tóm lại có rất nhiều cách để chúng ta phát tin hiệu morse tùy thuộc vào trình độ, đối tượng thực hiện mà chúng ta lựa chọn hình thức sao cho phù hợp.
THỰC HÀNH GIẢI MÃ MỘT SỐ BẢNG MORSE
Số 1 = Tíc ( . )
Số 2 = Tè ( _ )
Ngắt chữ = số 0

1211 0 2122 0 111 – 2 0 112 0 1222 – 2 0 121 0 222 0 21 0 221 0 222 – 1211 0 12 0 1121 – 21 0 2210 112 0 222 0 122 0 11 0 1121 211 0 211 0 222 0 12 0 21 0 1121 – 1112 0 11 0 1 0 1 0 21 – 211 0 21 0 12 0 112 0 1121 – 2 0 11 0 1 0 1 0 21 0 – 2121 0 112 0 121 – 2 0 222 0 222 0 121 – 2222 0 112 0 122 0 2121 0 111 – 211 0 211 0 222 0 12 0 12 0 21 0 1121
Đáp án: LÝ TỰ TRỌNG LÀ NGƯỜI ĐOÀN VIÊN ĐẦU TIÊN CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN
Số lẻ = Tíc (.)
Số chẳn = Tè(_ )
KHÓA: Chẳn lẻ
(Như vậy, các số 1, 3, 5, 7, 9 được ký hiệu bằng Tíc, và những số 2, 4, 6, 8 được ký hiệu bằng Te.)

214, 35, 68 – 297, 413, 682, 468, 25, 467, 9183, 5279, 14, 5367 – 89, 241, 536, 284, 768, 91, 3527, 491, 635, 824, 682, 79, 1468, 3572, 91, 3, 5, 47 – 691, 835, 72, 94, 136, 5789, 2, 13, 5, 7, 49, 2143, 576, 98, 123 – 4, 682, 468, 527, 4682, 914, 368, 2547, 913 – 657, 891, 246, 824, 35, 7682.

Đáp án: KIM ĐỒNG LÀ NGƯỜI ĐỘI VIÊN ĐẦU TIÊN CỦA TỔ CHỨC ĐỘI.
CHÚC CÁC ĐỒNG CHÍ GIÁO VIÊN - TỔNG PHỤ TRÁCH MỘT NĂM HỌC MỚI ĐẠT NHIỀU THÀNH CÔNG