Mảnh trăng cuối rừng

Nguyễn Minh Châu
Tiết: 67- Đọc văn
Nguyễn Minh Châu
1930 - 1989
nguyễn
minh
châu
I/ Vài nét về tác giả tác phẩm:
Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989)
Quê: Quỳnh Hải - Quỳnh Lưu - Nghệ An
Năm 1950 ông gia nhập bội đội.
Năm 1954 bắt đầu viết truyện ngắn


1- Tác giả:
Các tác phẩm:
+ Cửa Sông (1967)
+ Những vùng trời khác nhau (1970)
+ Dấu chân người lính (1972)
- Sự nghiệp văn học: Chia làm 2 giai đoạn:

=> Các tác phẩm mang đặc điểm chung của một thời kỳ văn học đầy cảm hứng sử thi, và vẻ đẹp lãng mạn.

* Trước năm 1975
* Sau năm 1975:
- Các tác phẩm:
+ Miền cháy (1977)
+ Lửa từ những ngôi nhà (1977)
+ Những người từ trong rừng ra (1982)
+ Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983)
+ Bến quê (1985)
+ Phiên chợ Giát (1989)
+ Cỏ lau (1989)

*) Vị trí của nhà văn Nguyễn Minh Châu :
- Nhà văn đi tiên phong trong sự tìm tòi đổi mới văn học.
- "Nguyễn Minh Châu thuộc số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của chúng ta hiện nay" (Nguyên Ngọc - 1990)
=> Những tác phẩm trên thể hiện cảm hứng về những vấn đề đạo đức, số phận con người sau chiến tranh, những người lính trong đời thường.
2- Tác phẩm:
Ra đời trong thời kỳ đầu chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.
In trong "Những vùng trời khác nhau" (1970)
a- Hoàn cảnh ra đời:
b- Nhan đề:
- Ban đầu: Mảnh trăng.
- Về sau: Mảnh trăng cuối rừng.
- Xác định rõ hơn không gian cụ thể của truyện
- Gợi một vẻ đẹp giản dị, khiêm nhường, khuất lấp, khi ẩn khi hiện không dễ nhận ra, vừa gần gũi vừa xa xôi, vừa thực vừa hư.
- Mang ý nghĩa biểu tượng: Vẻ đẹp tâm hồn cao quý mà thầm lặng của nhân vật Nguyệt.
=> Nhan đề hàm súc, đậm chất lãng mạn trữ tình
c- Tóm tắt:
Lãm Nguyệt
Chiến sĩ lái xe ở Trừờng Sơn Một công nhân giao thông

- Từng đính ước vắng mặt. Tình cờ gặp nhau trong một lần Nguyệt đi nhờ xe nhưng không nhận ra nhau.
- Lãm nhận ra và choáng ngợp trước vẻ đẹp của Nguyệt..
- Nguyệt giúp Lãm vượt qua đoạn đường bom đạn và bị thương. Trong lòng Lãm dấy lên một tình yêu Nguyệt gần như mê muội lẫn cảm phục.
- Lãm vào thăm chị gái nhận ra Nguyệt chính là người yêu từng hẹn ước
II/ Đọc hiểu:
1- Tình huống truyện:
- Câu chuyện xoay quanh một chuyến đi nhờ xe của Nguyệt - một cô công nhân giao thông trẻ trung xinh đẹp.

- Lãm và Nguyệt chính là hai người yêu từng đính ước vắng mặt. Họ cùng đi trên một chuyến xe đến điểm hẹn nhưng không hề nhận ra nhau.

-Kết thúc truyện Nguyệt và Lãm vẫn không gặp được nhau.
=>Tình huống tạo nên chất lãng mạn cho tình yêu của Lãm - Nguyệt. Tình yêu đó giống như một cuộc trốn tìm kỳ lạ giữa rừng Trường Sơn những năm chống Mỹ. "Một cuộc kỳ ngộ của một mối kỳ duyên" (Nguyễn Quang Trung).
=> T×nh huèng truyÖn mang tÝnh ngÉu nhiªn nh­ng kh«ng gi¶ t¹o. C¸c chi tiÕt ®­îc s¾p ®¹t phï hîp víi hoµn c¶nh cña t¸c phÈm - Hoµn c¶nh chiÕn tranh
=>Tạo nên sự hấp dẫn cuốn hút cho tác phẩm: Điều kiện để nhân vật bộc lộ tính các vẻ đẹp một cách tự nhiên trọn vẹn
2- Nhân vật Nguyệt:
a- Ngoại hình: Đôi gót chân hồng, đôi dép cao su sạch sẽ,quần lụa đen, áo xanh chít hông vừa khít, mái tóc dày, chiếc nón mới trăng loá khoác ở tay.
"VÎ xinh ®Ñp cña c« g¸i, mét vÎ ®Ñp gi¶n dÞ vµ m¸t mÎ nh­ s­¬ng nói to¶ ra tõ nÐt mÆt, lêi nãi vµ tÊm th©n m¶nh dÎ"
..."Từng sợi tóc của Nguyệt đều ngời sáng lên. Mái tóc thơm ngát, dày và trẻ trung làm sao!" "Trăng sáng soi thẳng vò khuôn mặt Nguyệt là cho khuôn mặt tươi mát ngời lên đẹp lạ thường."
Nghệ thuật miêu tả:
Bút pháp lãng mạn:
- Tuyệt đối hoá vẻ đẹp hình thức của Nguyệt.
- Đặt vẻ đẹp của con người chan hoà với vẻ đẹp của núi rừng thiên nhiên.
- Vẻ đẹp mang tính hư ảo: Nguyệt hiện dần qua cái nhìn phát hiện của anh lái xe (Lãm)
=> Toát lên vẻ trẻ trung, đằm thắm, diu dàng.
=> Dưới ánh trăng vẻ đẹp ấy càng ngời lên lộng lẫy lạ thường làm Lãm choáng ngợp.
Hướng dẫn học tập:
1- Tìm hiểu không gian nghệ thuật của truyện ? (Bức tranh thiên nhiên)

2- Tìm hiểu hình tượng Nguyệt.
- Vẻ đẹp ngoại hình ?
- Vẻ đẹp tâm hồn ?
- Tình yêu - niềm tin của Nguyệt được miêu tả như thế nào ?
Xin chân thành cảm ơn
Các thầy giáo, cô giáo và các em học sinh