Luyện tập về câu nghi vấn tu từ

KÍNH CHÀO THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
LUYỆN TẬP VỀ
CÂU NGHI VẤN TU TỪ

1. Nguyễn Vũ (lật đạt và xọc xạch) – Kìa, thầy Cả.
Vũ Như Tô - Lạy Cụ lớn.
Nguyễn Vũ - Thầy có biết việc gì không?
Vũ Như Tô - Bẩm Cụ lớn, không. Duy có bà Đan Thiềm đây vừa mới bảo với chúng tôi rằng Nguyên Quận công làm phản.
Nguyễn Vũ (hất hàm hỏi Đan Thiềm) - Thế nào?
Đan Thiềm – Chúng tôi cũng không rõ. Nghe như Quận công làm phản.
(Nguyễn Huy Tưởng – Vũ Như Tô)
2. Gì sâu bằng những trưa thương nhớ
Hiu quạnh bên trong một tiếng hò!
(Tố Hữu - Nhớ đồng)
- Chỉ ra những câu nghi vấn trong hai đoạn trích.
- Hình thức và chức năng của những câu nghi vấn ở hai đoạn trích có gì khác nhau?
HOÀN THÀNH BẢNG SAU
1
2
4
12
8
6
10
9
5
3
7
11
- Tìm hàm ý trả lời trong mỗi câu nghi vấn tu từ?
- Hàm ý đó có nội dung khẳng định hay phủ định?
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE
1
Hàm ý khẳng định: Nguyễn Giang cũng ở trong bọn người xấu số ấy.
“Những người này cố ý
bưng tai cho đừng nghe
thấy tiếng gọi phương xa.
Họ quyết giữ trọn nghĩa
thuỷ chung với nàng thơ
cũ. Nhưng họ đã bị ruồng
rẫy mà không hay. Có
phải Nguyễn Giang cũng
ở trong bọn những người
xấu số ấy?”
(Hoài Thanh - Một thời
đại trong thi ca)
Hàm ý khẳng định cái xã hội Âu chẳng ra Âu, Hán chẳng ra Hán này do các nhân vật giả dối, Âu chẳng ra Âu, Hán chẳng ra Hán ấy gây nên.
“Cái xã hội Âu chẳng ra
Âu, Hán chẳng ra Hán
này,há không phải bởi
các nhân vật giả dối
Âu chẳng ra Âu,Hán
Chẳng ra Hán ấy múa
bút khua lưỡi mà gây
nên ư?”
(Ngô Đức Kế - Luận
về chánh học cùng
tà thuyết Quốc văn –
“Kim Vân Kiều” –
Nguyễn Du)
2
3
Hàm ý phủ định: Người ta không phải là cầm thú.
Nói sao chẳng biết
hổ thầm
Người ta há phải là
cầm thú sao?
(Nguyễn Đình Chiểu –
Truyện Lục Vân Tiên)
4
Hàm ý phủ định: một người nằm trên giường bệnh không thể tưởng tượng là mình khoẻ và tự khắc khoẻ.
Như trên kia đã nói, thái
độ “nghệ thuật vị nghệ
thuật” chỉ có một lí do:
là muốn thoát ly thực tế.
Tuy vậy dù có muốn thoát
ly thực tế đi nữa, sự thực
vẫn là sự thực. Một người
nằm trên giường bệnh có
thể tưởng tượng là mình
khoẻ và tự khắc khoẻ
hay không?
(Đặng Thai Mai –
Văn học khái luận)
Hàm ý phủ định: Không ai cho tao lương thiện. Không thể nào làm mất được những vết mảnh chai trên mặt này.
5
Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa. Biết không?
(Nam Cao –
Chí Phèo)
Hàm ý phủ định: Tổ Quốc chưa bao giờ đẹp thế này.
6
Hỡi sông Hồng tiếng hát
bốn ngàn năm
Tổ Quốc bao giờ đẹp
thế này chăng?

(Chế Lan Viên –
Tổ Quốc bao giờ
đẹp thế này chăng)
Hàm ý phủ định: ta không cho bán không phải là ta giữ để ăn.
7
Lớp trước nó đòi bán, ta không cho bán là ta có ý giữ cho nó, chứ có phải giữ để ta ăn đâu? (Nam Cao – Lão Hạc)
Hai thôn chung lại một làng
Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này?
(Nguyễn Bính – Tương tư)
8
Hàm ý phủ định: Nhà ở gần nhau mà bên ấy chẳng bao giờ sang bên này.
Hàm ý khẳng định: Xứ Phật cũng có sự đau thương.
Há chẳng phải đây
là sứ Phật
Mà sao ai nấy
mặt đau thương?
(Huy Cận –
Các vị La Hán
chùa Tây Phương)
9
Núi cao bởi có đất bồi
Núi chê đất thấp, núi ngồi ở đâu? (Ca dao)
Hàm ý phủ định:
Núi không có
chỗ tồn tại.
10
Hàm ý phủ định: Biển không có nước.
Muôn dòng sông đổ
biển sâu
Biển chê sông nhỏ
biển đâu nước còn?
(Ca dao)
11
Hàm ý phủ định: Ta không thể nào sống bình yên khi quê hương đang nước sôi lửa bỏng.
Quê hương đang
nước sôi lửa bỏng
Lẽ nào ta lại
sống bình yên?
(Lê Anh Xuân –
Gửi Bến Tre)
12
- Trong bài thơ có bao nhiêu khổ có sử dụng câu nghi vấn tu từ?
- Vai trò, tác dụng của các câu nghi vấn tu từ đó?
Nhớ đồng
Gì sâu bằng những trưa thương nhớ
Hiu quạnh bên trong một tiếng hò?

Đâu gió cồn thơm đất nhả mùi
Đâu ruồng tre mát thưở yên vui
Đâu từng ô mạ xanh mơn mởn
Đâu những nương khoai ngọt sắn bùi
…
Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh
Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!
(Tố Hữu)