Luong Van Can

Ông sinh năm 1854, người làng Nhị Khê, huyện Thượng Phúc (Thường Tín – Hà Tây ngày nay).
Năm 21 tuổi, ông đậu Cử nhân, được triều đình bổ làm Giáo thụ phủ Hoài Đức, nhưng ông từ chối. Tháng 3 – 1907, trường Đông Kinh nghĩa thục được sáng lập, do ông làm Thục trưởng. Khi Đông Kinh nghĩa thục bị đóng cửa, ông bị thực dân Pháp bắt, nhưng vì không đủ chứng cứ kết tội nên chúng phải thả.
Năm 1913, ông lại bị Pháp bắt và đày đi Cam-pu-chia.Năm 1924, Lương Văn Can về nước và mất năm 1927.
“
Đông Kinh nghĩa thục là một trường học tư đóng ở Đông Kinh (Hà Nội ngày nay), được sáng lập tháng 3 – 1907, do Lương Văn Can làm Thục trưởng, phỏng theo Khánh Ứng nghĩa thục ở Nhật Bản. Mục đích của trường là tuyên truyền, giáo dục, nâng cao lòng yêu nước, chí tiến thủ cho quần chúng nhân dân,…
“
Đây là một trường tư, nhưng không thu học phí. Chương trình học là những bài phổ thông về địa lý, lịch sử, khoa học thưởng thức,.. Ngoài việc học nội khóa, trường còn tổ chức họat động ngoại khóa (nói chuyện, bình văn, ra sách báo,…). Các hoạt động của trường đều nhằm kêu gọi nhân dân yêu nước, đoàn kết, bài trừ lối học cũ, khuyên học chữ quốc ngữ, sống theo lối mới,…
Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, Đông Kinh nghĩa thục đã họat động hết sức sôi nổi, có lúc đông lên tới 2000 học sinh, khiến thực dân Pháp hết sức lo ngại. Vì vậy, tháng 11 – 1907, Pháp ra lệnh đóng cửa trường học, bắt giam các giáo viên của trường và tịch thu tất cả những loại sách vở, tài liệu học tập.