Luoc su ve dong ho Lê Trọng

LƯỢC SỬ DÒNG HỌ
LÊ KHẮC NGÀY XƯA - HỌ LÊ TRỌNG BÂY GIỜ
LƯỢC SỬ DÒNG HỌ
LÊ KHẮC NGÀY XƯA - HỌ LÊ TRỌNG BÂY GIỜ
Cách đây gần 500 năm dòng tộc Lê Khắc xưa và Lê Trọng bây giờ đã trải qua biết bao thăng trầm biến đổi, để có được sự ổn định và phát triển như ngày hôm nay. Đó là cả một quá trình phấn đấu hy sinh bảo tồn và gìn giữ những giá trị văn hoá tâm linh vật thể của tổ tiên dòng tộc. Để giúp cho con cháu hiểu sâu hơn về cội nguồn hình thành và phát triển của dòng tộc đại tôn Lê Trọng. Đại diện Hội đồng tộc biểu dòng họ Đại tôn và tộc trưởng xin được khái quát về lược sử của dòng họ Lê Khắc xưa và Lê Trọng ngày nay.
Vào những năm đầu thế kỷ XVI, có một người về lập nghiệp tại thôn Báo Ân Thượng, xã Đa Hoạch, nay là xã Thạch Mỹ, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Đó là Đức Triều Tổ Thái Bảo Lê Tướng Công, Người khai sáng dòng họ Lê Khắc ngày xưa và họ Lê Trọng bây giờ.
Đương thời, Ngụy Mạc tiếm ngôi nhà Lê (năm 1533), Ngài Thái Bảo dặn các con rằng: “Ta đã già rồi, các con phải gắng sức mà phò Vua giúp nước”. Con của Ngài là Lê Khắc Khoan, vâng lời cha, bán gia tài, mộ nghĩa quân hợp lực cùng với tướng Trịnh Kiểm, dẹp giặc ngoại xâm, lập nên triều đại vua Lê Trang Tông, khôi phục lại giang sơn, chấn hưng đất nước.
Ngài đã giữ chức Đô Đốc Tham Tứ Vệ Quân tước Kỳ Quận Công. Sau được truy phong “ Kiệt Tiết Tuyên Lực Công Thần Thượng Tướng Quân, anh uy hùng chấn hộ vận an dân, tuyên uy địch tiết Lê Công Đại Vương”. Phong cho Thân sinh Tước Thái Bảo, cho quê Ngài được mang tên Báo Ân, cho dân làng lập đền thờ tại bãi cây Thị thường gọi là Miếu Nhà Rài.
Theo gia phả Họ Lê, ngài Thái Bảo Quận Công ngụ trên một vùng đất phong thuỷ hữu tình. Sinh thời Ngài đã trồng cây ở đây một cây Đại Muỗm rất linh thiêng. Sau này dân làng gọi Cố Viên. Ở Đồng Bang xã xây đình chợ Kỳ. Dưới chân núi Côn Bằng cho lập trại Nhà Lao.
Đến triều nhà Nguyễn lập thêm miếu thờ tại Cồn Nhà Mô, thường gọi là miếu nhà Vua.
Mộ của Ngài Thái Bảo Quận Công được án táng trên vùng đất phong thủy hữu linh, sau trước núi non hùng vĩ quanh năm nước chảy ngày đêm và nét độc đáo riêng là: tất cả dòng mộ từ phụ mẫu, phê thê, huynh đệ, tử tức của Ngài đều được thiết kế, xây dựng duy nhất một kiểu hình thuyền và được khắc ghi bia đá tráng lê uy linh.
Cố Viên, đình Chợ Kỳ, miếu Nhà Vua, miếu Nhà Rài, trại nhà Lao và các phần mộ của Thái Bảo Quận Công, nếu như được quy hoạch tôn tạo sẽ trở thành một quần thể di tích và là một vùng đất có tiềm năng du lịch của huyện Lộc Hà.
Ngót một thế kỷ ngụ trên thôn Báo Ân, gia tộc Thái Bảo Quận Công đã trở thành danh gia vọng tộc. Con cháu đều được phong tước Công Hầu, Đại Phu. Con gái Ngài Lê Khắc Khoan là phu nhân của Hoàng Giáp Đô Đại Ngụ Xử Lục Bộ Thượng Thư Nguyễn Văn Giai.
Đến đời Vua Thuần Tông niên hiệu Dương Hoà (1635 - 1643), cụ Lê Khắc Thuận đích tôn của Ngài Lê Khắc Khoan lập chúc thư: “Ta sẽ dời nơi ở về thôn Vĩnh Bảo, nơi này dân thật thà, phong tục thuần hậu, xưa kia tổ tiên ta đã mua ruộng vườn ở đây. Nếu canh tác tốt sẽ có đủ cổ bàn thờ cúng. Dời về đây còn tiện cho việc trông coi phần mộ Tổ Tiên. Ta muốn vậy ai muốn theo thì theo, ai muốn thì ở lại, vì ở đâu cũng là đất Vua cả”. Về sau, số người trong ấp đều đi theo Cụ.
Vậy là vào giữa thế kỷ thứ XVII, trên đất Vĩnh Bảo xã Phúc Toàn xưa và nay là xã Bình Lộc , có thêm một dòng họ Lê Khắc về định cư sinh sống, xây cơ lập nghiệp.
Đến đời thứ 8, tộc trưởng Lê Khắc Lầu cho dựng nhà thờ Thái Bảo Quận Công trên địa phận xóm 11 - xã Bình Lộc. Thời bấy giờ con cháu phát triển rất đông đúc, thịnh vượng và nơi này đã trở nên chật hẹp, vì thế con cháu Lê Khắc đã tìm đến nhiều vùng đất mới để phát triển dòng tộc của mình.
- Cụ Lê Khắc Công về làng Kim Chùy nay là xã Tân Lộc
- Cụ Lê Khắc Nghé về Nam Nhe nay là xã Cương Gián
- Cụ Lê Khắc Toản, Lê Khắc Giật về Kim Đôi, nay là xã Thạch Kim
- Cụ Lê Khắc Cơ về thôn Phù Lưu, nay là xã Phù Lưu
- Cụ Lê Trọng Thưởng, Lê Trọng Tuỳ về Nghi Tiến Cửa Lò
- Cụ Lê Khắc Thuần sang Thiên Chúa Giáo xứ Mỹ Lộc, nay là xã Bình Lộc
Để quy tụ dòng tộc năm 1864 vào thời tộc Lê Khắc Thụy, họ Lê Khắc đã tổ chức đại lễ “kỷ niệm Nguyên Tổ” quyết định đổi họ Lê Khắc thành họ Lê Trọng, mở ra một kỷ nguyên mới cho con cháu vào các hậu duệ của Thái Bảo Quận Công. Đây là một thời kỳ rất thành đạt và thịnh vượng của con cháu họ Lê Trọng. Cụ Lê Trọng Hoàng, Lê Trọng Tấn đậu Hương Cống, có lệnh của nhà Vua. Cụ Lê Trọng Thụy đậu 2 khoa tú tài, cụ Lê Thúc Mỹ đỗ tú tài, cụ Lê Thừng hàn lâm đại chiếu, cụ Lê Trọng Toại, Lê Điển, Lê Khắc Ngạc, Lê Trọng Bá, Lê Trọng Hoà là những giám sinh tam trường, sinh đồ.
Nhiều cụ làm thầy thuốc, thầy đồ có cụ là đạo sĩ trong lễ kỷ niệm nguyên tổ, cụ Lê Trọng Bá ở Kim Đôi đã viết bài thơ có đoạn là:
“Triệu Tổ khảo là quan Thái Bảo
Thể Tổ xưa là Đức Quận Công
Trước Quan Thái Bảo hưng Nhung
Phất kỳ bạch mã đơn trung do vi bạch”
Hoặc là:
“Lịch triều kỷ tích bao phong
Miếu linh dân tế sắc rông Vua ban
Một nhà nữ tước nam quan
Báo Ân quán cỗ truyền tích xưa
Vạn niên huyết thực phụng thờ
Thế tôn đã có Vĩnh Hoà trưởng chi
Thi ca chăm chỉ phong tư
Nhà thời sinh sử, nhà thời nông trang
Sách đèn nối gót thư hương
Bút hoa điểm dấu bảng vàng đề danh
Người tài tử, kẻ văn minh
Xây cây ngọc thù rậm cành chi lan
Hữu hương hậu thế chứa chan
Mấy muôn kỳ lão, mấy ngàn nam nhi
Ân quan rải khắp các chi
Phù Lưu, Hữu Lạc, Kim Chùy, Kim Đôi”
Thời kỳ này xã hội Việt Nam có nhiều biến đổi sâu sắc. Thực dân Pháp xâm lược rồi chính thức đặt nền thống trị nước ta. Chế độ nhà Nguyễn bất lực, suy tàn, nhân dân lầm than đói khổ. Các hậu duệ Thái Bảo Quận Công đã một lòng “Hộ Quốc Tỷ Dân” “Tôn Vương Đại Nghĩa”, sống lương thiện, chăm lo ruộng vườn, miệt mài đèn sách, thờ phụng tổ tiên.
Vào những năm 1890 đến năm 1894, Vua Thành Thái ban hai sắc phong cho Thái Bảo Quận Công và đây là bản dịch sắc phong năm 1890.
“Sắc cho vị thần Đô Đốc Kỳ Quận Công, được xã Đa Hoạch huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh phụng thờ. Thần giúp nước thương dân tỏ rõ linh ứng, từ xưa tới nay chưa được dự phong. Nay Trẫm kế ngôi mệnh lớn, nghĩ tới công lao của Thần, phong là “Đoan Tức Dục Bảo Trung Hưng Chi Thần”, cho phép địa phương phụng thời như cũ. Thần hãy giúp đỡ, che chở cho dân của ta. Hãy kính lấy”.
Chỉ trong vòng 4 năm, Thái Bảo Quận Công đã có hai sắc phong của Vua ban và 23 năm sau dòng tộc Lê Trọng lại được Vua Khải Định ban thêm hai sắc phong nữa. Sau đây là bản dịch sắc phong năm 1924: “Sắc cho vị thần được nguyên tặng là “Đoan túc Dực bảo Trung Hưng, đo đốc Kỳ Quận Công, Kiệt Tiết tuyên lực công thần, Đặc tiết phụ quốc Thượng tước quân Lê Tưởng Công Tôn Thần” được giáp Lê Thôn Vĩnh Hoà, Phủ Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh phụng thờ từ trước, Thần giúp nước thương dân tỏ rõ linh ứng đã từng được ban cấp sắc phong cho phép phụng thờ. Nay đúng dịp Trẫm tứ tuần đại khánh tiết nên ban chiếu báu tỏ rõ ơn sâu, lễ cao thăng trật, gia tăng hà “Quang ý thượng đẳng thần “Đặc biệt cho phép địa phương được phụng thờ để ghi nhớ ngày khánh tiết và coi trọng việc thờ phụng. Hãy kính lấy”.
Trong thời gian 34 năm từ (1890 - 1924) con cháu Thái Bảo Quận Công được ban tặng 5 sắc phong. Có thể khẳng định rằng đây là thời kỳ hoàng kim của dòng tộc Lê Trọng. Thái Bảo Quận Công được tôn vinh, con cháu dòng tộc Lê Trọng nói riêng, nhân dân làng Vĩnh Hoà và các làng phụ cận nói chung được sống trong bầu không khí tràn đầy niềm vinh dự tự hào và phấn khởi. Chính vì thế năm 1920 vào thời tộc trưởng Lê Trọng Diệm, ý tưởng có một nhà thờ của Thái Bảo Quận Công đàng hoàng hơn, to đẹp hơn đã trở thành hiện thực. Chỉ với vật liệu cổ xưa và kỹ thuật xây dựng thủ công vậy mà chỉ trong thời gian ngắn, một nhà thờ hai tầng được dựng lên trên vùng đất “Nương sa Hạ Tệ” , phong thủy hữu tình (nay thuộc địa phận xóm 9 xã Bình Lộc). Đây là nhà thờ có lối kiến trúc độc đáo, cổ kim á âu kết hợp hài hoà. Tầng trên là thượng điện, tầng dưới là hạ điện. Thượng điện được bài trí theo phong cách nhà thờ tổ truyền thống, có đầy đủ các đồ tế tự cổ kính.
Nhà thờ họ Lê Trọng
Đặc biệt 3 bức hoành phi và 6 cặp câu đối được khắc trên gỗ quý sơn son thiếp vàng. Các văn bản chữ Hán khắc trên hoành phi và câu đối có giá trị văn hoá, nghệ thuật khá cao và có xuất xứ lâu đời, đây là bản dịch nghĩa cặp câu đối khắc trên vỏ cây dừa.
“Tài năng ngang đời Triệu - Lý, sử sách Nhà nước mãi mãi ghi tên Tổ
Công đức cùng sánh núi Hồng - Bằng, con cháu họ Lê đời đời đội ơn người“89 năm qua biết bao biến đổi phong trần, nhà thờ dòng họ Lê Trọng được sự bảo tồn và giữ gìn của các đời hậu duệ vẫn giữ nguyên dáng vẻ uy linh báo đền ơn tổ

Năm 1930, Đảng CSĐD ra đời, mở ra một trang sử mới cho cả dân tộc. Một lẫn nữa các hậu duệ Thái Bảo Quận Công lại nối gót cha ông đi theo Đảng, theo Bác Hồ làm cách mạng giải phóng dân tộc. Trong thời kỳ này có một số người trong họ tộc bên ngoài thì mang các chức danh: bát phẩm, cửu phẩm, chánh tổng, hàn lâm, nhưng thực chất là những nhà nho yêu nước.
Trước cách mạng tháng tám toàn họ có 9 Đảng viên, trong đó cụ Lê Thúc Cơ là xứ uỷ Trung Kỳ, cụ Lê Trọng Mân là bí thư Tỉnh uỷ Gia Định. Sau cách mạng có trên 200 người là Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam . Trong đó có 4 Tỉnh uỷ viên, 3 huyện uỷ viên và hàng chục cán bộ đảng cấp tỉnh, cấp huyện cụ Lê Bá Tuân, cụ Lê Trọng Định là cán bộ Ty Thông tin tuyên truyền tỉnh Hà Tĩnh. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dòng họ Lê Trọng có trên 300 người là quân nhân, trong đó có thiếu tướng Lê Trọng Đồng, 9 đại tá, hàng chục sĩ quan trung sơ cấp, 7 liệt sĩ và nhiều thương, bệnh binh.
Trong thời kỳ xây dựng đất nước con cháu dòng họ Lê Trọng có hàng trăm người là CBCNVC Nhà nước, hàng ngàn lao động chân chính, 9 tiến sĩ, hàng chục cử nhân, hàng trăm tú tài, trong đó có một anh hùng lao động là ông Lê Trọng Cừ; có những người tên tuổi đã trở nên nổi tiếng như đại tá, tiến sĩ, nhà thơ Lê Thanh Nghị, tiến sĩ y khoa, nhà báo Lê Trọng Bổng. Không những con cháu nội mà con cháu ngoại dòng tộc Lê Trọng cũng đã góp phần làm rạng danh thêm cho dòng họ như Giáo sư sử học Phan Huy Lê, đại tá Nguyễn Đức Sao…
Ngày nay với gần 300 hộ và 2000 nhân khẩu, các hậu duệ đức Thái Bảo Quận Công vâng theo lời răn dạy của cha ông, càng thắt chặt thêm tình đoàn kết huyết thống, đoàn kết cộng đồng, phấn đấu sống, lao động và học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, hăng hái thi đua lao động vì sự phát triển chung của đất nước và sự thịnh vượng bền vững của dòng tộc. Thời kỳ này, dòng họ lại xuất hiện thêm nhiều cử nhân tiến sĩ, nhiều nhà doanh nghiệp thành đạt.
Để cho dòng tộc càng thêm hưng thịnh, con cháu Lê Trọng vẫn ngày ngày tâm linh thờ phụng tổ tiên, chăm sóc phần mộ, nhà thờ, bảo tồn và phát huy giá trị tiềm năng các di tích, lấy đó làm nơi giáo dục truyền thống cho các hậu duệ mai sau. Kể từ khi Đức Thái Bảo Quận Công khai sáng ra dòng họ đến nay, họ Lê Khắc xưa và Lê Trọng bây giờ đã trường tồn gần 500 năm. Những điều mà Thái Bảo Quận Công và các đời hậu duệ đã làm, thật đáng tự hào. Mỗi chặng đường là mỗi mốc son lịch sử huy hoàng chói lọi của dòng tộc Lê Trọng.
Để ghi ơn công đức và giá trị văn hoá vật thể của dòng tộc Lê Trọng ngày 30/12/2008 UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành Quyết định số 3822/QĐ - UBND công nhận nhà thờ Lê Khắc Khoan là di tích lịch sử văn hoá. Một lần nữa dòng họ Lê Trọng lại được tôn vinh. Đây chính là dịp để con cháu nội ngoại của dòng họ hành hương về cội nguồn, đón nhận bằng di tích lịch sử văn hoá và dâng hương bái tổ, hội tụ đoàn viên, thắt chặt thêm tình đoàn kết huyết thống, đoàn kết cộng đồng, tạo thêm sức mạnh tinh thần và tâm linh cho con cháu đương thời và mai sau phát triển mạnh mẽ, an khang, thịnh vượng, bền vững muôn đời.
Nhân dịp này dòng tộc Đại tôn Lê Trọng trân trọng cảm ơn Tỉnh uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQ tỉnh Hà Tĩnh, Sở văn hoá thông tin và du lịch, cùng các Sở ban ngành cấp tỉnh, Huyện uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQ, Phòng VHTT huyện Lộc Hà , Đảng uỷ - HĐND - UBND - UBMTTQ, các ban ngành của xã Bình Lộc , cùng toàn thể các ngành, các cấp, các đơn vị đứng chân trên địa bàn đã và đang dành cho Đức Thái Bảo Quận Công và các hậu duệ của Ngài, những tình cảm vô cùng quý mến! Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để dòng tộc Lê Trọng hôm nay được hưởng niềm vinh dự lớn lao này.
Xin nhiệt liệt chào mừng và biểu dương tinh thần đoàn kết của toàn thể con cháu nội ngoại, vì sự trường tồn của dòng tộc đã không quản ngại khó khăn, vất vả, đóng góp công đức vào sự bảo tồn và phát triển những giá trị văn hoá tâm linh vật thể của tổ tiên để hôm nay minh đường dòng tộc được khai hoa,kết trái.
Xin cảm ơn đất và người thôn Báo Ân xã Đa Hoạch nay là xã Thạch Mỹ đã cưu mang giúp đỡ, phụng dưỡng, thờ tự gia tộc Thái Bảo Quận Công trong gần 1 thế kỷ qua.
Xin chân thành cảm ơn đất và người thôn Vĩnh Bảo xã Phúc Tuyền nay là xã Bình Lộc đã chở che, đùm bọc để dòng tộc Lê Trọng xây cơ lập nghiệp phát triển và trường tồn suốt gần 500 năm qua.
Xin chân thành cảm ơn đất và người các địa phương: Tân Lộc, Phù Lưu, Thạch Kim, Thịnh Lộc, Xuân Song, Nghi Tiến, Cửa Hội, Cửa Lò có các hậu duệ Đức Thái Bảo Quận Công đang cư trú, làm ăn, sinh sống, thờ phụng tổ tiên.
Xin chân thành cảm ơn đồng bào, đồng chí trên khắp mọi miền Tổ Quốc thân yêu đã và đang cưu mang, che chở, giúp đỡ cho các hậu duệ của Thái Bảo Quận Công an cư lập nghiệp.
Trong niềm vui dự tự hào và phấn khởi, hôm nay cùng với tâm linh và tình cảm của mình, chúng ta hãy kính cẩn nghiêng mình dâng nén tâm hương ngưỡng mộ kính bái ngài Thái Bảo Lê Tướng Công, Kỳ Quận Công Lê Khắc Khoan và các tâm linh phối tế của Ngài, cầu thỉnh các sinh linh nội tộc đại tôn Lê Trọng tâm hưởng hương khói, lộc trời, lộc đất.
Phục vọng kính dâng, cầu khẩn các ngài phù hộ độ trì, giúp đỡ che chở cho các hậu duệ của ngài và tất cả muôn dân được ân hưởng cuộc sống yên bình, hạnh phúc, thịnh vượng, an khang để cống hiến và góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển đất nước làm cho dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Xuân Kỷ Sửu 2009
Hậu duệ đời thứ 15
Tộc trưởng: Lê Trọng Khanh
CT Hội đồng tộc biểu: Lê Trọng Sưởng
Kính bút
(Lê Trọng Châu – Sưu tầm và giới thiệu)