Lớp 5

Mục Lục

Trang

Phần mMở đầu
I. Lí do chọn đề tài………………………………………………………..
II. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ……………………………………...
III. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………
Phần Nội dung và kết quả nghiên cứu.
Chương I: Cơ sở lí luận của đề tài
I.Hội thoại ……………………………………………………………….
1.Hội thoại ………………………………………………………...
2.Hội thoại và độc thoại …………………………………………..
3.Phân loại hội thoại ………………………………………………
II.Bản chất của hội thoại ………………………………………………..
III.Các nhân tố giao tiếp và hội thoại ……………………………………
1.Ngữ cảnh.………………………………………………………...
2.Ngôn ngữ ……………………………………………………….
IV.Cấu trúc của hội thoại ……………………………………………….
V.Các quy tắc hội thoại, thương lượng hội thoại ……………………….
VI.Các yếu tố kèm lời và phi lời ………………………………………..

Chương II: Cơ sở thực tiễn của đề tài
I.Dạy hội thoại ở tiểu học để dạy giao tiếp bằng tiếng Việt …………….
II.Nội dung dạy hội thoại ở tiểu học …………………………………….
1.Dạy hội thoại …………………………………………………..
2.Nội dung dạy hội thoại trong chương trình Tiếng Việt lớp 5 …..
III.Thực trạng của dạy hội thoại trong môn Tiếng Việt lớp 5 ở tiểu học..
Chương III: Dạy hội thoại cho học sinh lớp 5
I.Tổchức dạy hội thoại …………………………………………………..
1.Dạy hội thoại theo hướng phân tích ……………………………
2.Dạy hội thoại theo hướng thực hành ……………………………
II.Phương pháp đặc trưng dạy các bài tập hội thoại cho học sinh: Đóng vai ……………………………………………………………………….
III.Quy trình dạy bài hội thoại ………………………………………….
IV.Các kiểu bài tập về dạy hội thoại cho học sinh trong sách giáo khoa Tiếng Việt 5 …………………………………………………………….
1.Kiểu bài tập dạy tập thuyết trình, tranh luận ……………………
2.Kiểu bài tập dạy chuyển thể các câu chuyện thành cuộc thoại ….
Chương IV: Thực nghiệm sư phạm
Phần III: Kết luận
Tài liệu tham khảo


4
5
6

7
7
8
8
9
9
10
10
11
12
14
15

16
16
16
16
17
19
23
23
23
23

25
27

29
29
29
40
48
49



Phần I: Những vấn đề chung
I. Lí do chọn đề tài:
Trong cuốn Ngữ dụng học ( GS - TS Đỗ Hữu Châu ): Lời nói không chỉ bao gồm sản phẩm của sự nói năng ( văn bản ) mà còn cả bao gồm các cơ chế ( sinh lí, tâm lí), những quy tắc điều khiển sự sản sinh ra các sản phẩm đó.
Sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp là hoạt động bình thường của mọi người. Trong giao tiếp, hội thoại chiếm tỉ lệ thời gian rất lớn, nếu thống kê, có lẽ hội thoại chiếm đến 70 - 80% thời gian con người sử dụng ngôn ngữ trong một ngày. Nhiều việc đạt kết quả hay thất bại phụ thuộc vào kinh nghiệm tham gia hội thoại của từng người. Ngôn ngữ được sử dụng chủ yếu trong hội thoại. Giáo sư Đỗ Hữu Châu khẳng định: “ Hội thoại là hình thức giao tiếp thường xuyên, phổ biến của ngôn ngữ, nó cũng là hình thức cơ sở của mọi hoạt động ngôn ngữ khác…”
( Đỗ Hữu Châu. Đại cương ngôn ngữ học - tập2, NXB Giáo dục-H.2003, tr201 ).
Trong văn chương, hội thoại cũng chiếm vị trí quan trọng. Các nhân vật trò chuện, trao đổi với nhau tạo nên nhiều cuộc hội thoại khác nhau trong dòng diễn biến của cốt truyện. Các cuộc hội thoại góp phần bộc lộ tính cách nhân vật, bộc lộ mâu thuẫn, thúc đẩy sự phát triển của tình tiết truyện, của các tính cách nhận vật.
Hội thoại có vị trí quan trọng như thế trong đời sống và trong văn học nhưng một thời gian dài nó không được quan tâm nghiện cứu, không được đưa vào giảng dạy trong nhà trường; mhười ta cứ nghĩ rằng, trẻ dùng được tiếng mẹ đẻ thì đương nhiên đã biết nói và nghe, đã biết hội thoại. Đây là một quan niệm phiến diện. Việc đưa hội thoại vào nhà trường đã tạo ra những thay đổi quan trọng trong nội dung cũng như trong phương pháp dạy tiếng mẹ đẻ và dạy ngoại ngữ. Việc chú ý đến dạy hội thoại trong nhà trường giúp học sinh giao tiếp ngày càng linh hoạt sinh động.


Chương trình môn tiếng Việt ở tiểu học năm 2000 đặt mục tiêu “ hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt (đọc, nói, nghe, viết ) để học tập giao tiếp trong môi trường hoạt động của lứa tuổi”.
Xuất phát từ mục tiêu trên mà nội dung dạy tiếng Việt ở tiểu học đã chú trọng đến dạy