Lich su van minh the gioi

Văn minh Lưỡng Hà cổ đại
Sơ lược địa lý, lịch sử
Những thành tựu chủ yếu của văn minh Lưỡng hà:
- Chữ viết
- Kiến trúc, điêu khắc
- Toán học, thiên văn, y học
Lưỡng Hà là vùng thung lũng giữa hai con sông Tigre và sông Euphrate. Vùng này nổi tiếng là vùng đất phì nhiêu, thuận lợi cho nền sản xuất nông nghiệp như trồng nho, ôliu, đại mạch và nhiều loại sản vật nông nghiệp khác. Những cư dân đầu tiên sinh sống ở vùng này bắt đầu từ rất sớm. Vùng Lưỡng Hà có khí hậu nóng ẩm, thực vật phong phú đa dạng. Hàng năm, vào tháng 5, nước lũ của hai con sông tràn ngập, sau khi nước rút, một lượng phù sa dày trải dài trên đồng bằng rộng lớn và bằng phẳng. Yếu tố môi trường thuận lợi cho các cư dân khác nhau đổ về và sự đa dạng về nguồn gốc cũng là yếu tố khiến cho vùng này rất khó thống nhất về mặt lãnh thổ.
ĐỊA LÝ
Các quốc gia ở Lưỡng Hà cổ đại

1. Những nhà nước của người Xume (Umma,Lagat,....)đầu thniên kỷ IIITCN
- Nhà nước lấy thành thị làm trung tâm gọi là những thành bang
Đấu tranh giữa các thành bang để giành đất đai và nguồn nước
2.Thành bang Accat
- phía Bắc vùng Xume, vua Xacgôn 2369 - 2314- "vua của bốn phương"
- Bị người Guti chinh phục (thế kỷ XXIII TCN)
3. Vương triều của Ua (2132 - 2024 TCN) Ua thành bang cổ xưa của Xume
- Phạm vi thống trị rộng, ban bố luật (bộ luật cổ nhất thế giới)
- Cuối thế kỷ XXI, bị liên quân Elam (bộ tộc- Đông) và Mari (thành bang -p Bắc) đánh bại
Văn minh Lưỡng Hà cổ đại
4. Babilon cổ
- Do người Amôrit thành lập
- Dưới thời Hammurabi (1792- 1750TCN) quốc gia Babilon hùng mạnh (ổn định về chính trị, kinh tế và văn hoá phát triển; Luật Hămmurabi)
- Bị Atxiri xâm chiến, 729 TCN trở thành một bộ phận của Atxiri
5. Tân Babilon và Batư
- Atxiri suy yếu, năm 626TCN Tổng đốc Atxiri (Nabôpôlaxa) tuyên bố độc lập - Tân Babilon (cường thịnh dưới thời Nabusôđônôxo, vườn treo trên không)
- Năm 550TCN, Batư đánh p Bắc Tân Babilon (Mêđi), 538 chiếm Babilon Trở thành bộ phận của đế quốc Batư (538 TCN)
- 328TCN, Ba tư (cả Tây á) bị nhập vào đế quốc Makêđônia (sau này Babilon thuộc Xêlơcut - Viên tướng của Alêchxăngđrơ
Tác động đến sự tồn tại, phát triển và suy vong của
văn minh Lưỡng Hà
Những thành tựu chủ yếu của văn minh Lưỡng Hà

1. Chữ viết
- Đầu tiên do người Xume sáng tạo (Thiên kỷ IV TCN
Lá thư tìm thấy ở Telloh của thầy tế Lu`enna gửi nhà vua (có lẽ tên là) Urukagina của thành Lagash, Lưỡng Hà, thông báo con ngài đã chết trận, khoảng năm 2.400 TCN.
Chữ hình nêm:
-1500TCN, ch÷ tiÕt h×nh trë thµnh v¨n tù ngo¹i giao quèc tÕ
-Ng­êi Phªnªxi vµ ng­êi Ba t­ c¶i tiÕn ch÷ tiÕt h×nh thµnh vÇn ch÷ c¸i
- Ch÷ ®­îc viÕt trªn ®Êt sÐt, dïng que ®Ó viÕt (b¾t ®Çu viÕt : nÐt to; chç rót bót ra th× nÐt nhá, gièng h×nh c¸i nªm)
- 1857, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· ®äc ®­îc ch÷ tiÕt h×nh Atxiri
T­ liÖu vÒ L­ìng Hµ thuéc c¸c lÜnh vùc v¨n häc, lÞch sö, ph¸p luËt, kinh tÕ, khoa häc… ®­îc dÞch ra ng«n ng÷ hiÖn ®¹i
2. Kiến trúc, điêu khắc
Kiến trúc
Vật liệu chủ yếu bằng gạch
Trụ cột, cửa cuốn, trạm trổ, trang trí: Cụm di tích kiến trúc Babilon
Mô phỏng một Ziggurat
Ziggurat là loại hình kiến trúc kiểu tầng bậc, bệ cao nọ đặt trên bệ cao kia, càng lên cao thì thu dần lại, có đường dốc trượt hoặc bậc thang thẳng góc hoặc men theo khối xây để đi lên đỉnh, trên đỉnh có một đền thờ nhỏ. Bậc thang có khi đi lên từ bên phải và bên trái khối xây, cũng có kiểu bậc thang xoáy trôn ốc. Mỗi thành phố đều có một hoặc một số Ziggurat.
Tháp Babel huyền thoại
Tháp Babilon thờ thần Mácđúc (thần chủ của Babilon
Cao 91m, 7 tầng, đền thờ thần Mácđúc đặt trên tầng cao nhất (tượng thần bằng vàng).
Đây có thể là tháp Babel cao ngất từng được nói đến trong Kinh thánh
Kinh thµnh Babilon
Có chu vi dài hơn 13Km, với 3 lớp tường thành vững chắc,xen những hào nước bao quanh.
7 cổng lớn (lầu cao, thể hiện kiến trúc, điêu khắc mỹ lệ); cửa chính ở phía bắc: Istar (Nữ thần Chiến tranh và Thắng lợi)
Đường xá rộng và thẳng tắp, được lát bằng gạch nhựa đường
Dãy tường chính có 300 tháp canh và 56 bức phù điêu.
Thành Babilon (đãđược phục chế)
Đa số kiến trúc của thành phố cổ Babilon đều dùng vật liệu xây dựng bằng gạch, là nghệ thuật tiêu biểu cho trình độ phát triển cao nhất của Lưỡng Hà thời kỳ đó
Du?ng ph? chính trong thành Babylon
Vu?n treo Babylon
Do vua Nabusôđônôso (605- 562), Tân Babilon ây tặng cho người vợ sủng ái là công chúa xứ Međơ
*Tầng trên cùng cách mặt đất 77m, xây trên hệ thống cột, lên trên các tầng nhỏ dần
*Kết cấu mỗi tầng tháp:
lớp1: phiến đá (5m,1,2m
lớp2: lau sậy trộn nhựa đường
lớp 3: 2 lượt gạch nung ghép liền bằng bột thạch anh
lớp 4: chì (chống thấm)
lớp 5: đất màu mỡ để trồng cây (quí hiếm, hoa thơm....)

Nghệ thuật điêu khắc
Gồm tượng và phù điêu
Thần Khorsabad
Điêu khắc chịu sự chi phối của tôn giáo, nên các tác phẩm thường cứng nhắc, trang nghiêm.
Tác phẩm: "Biadiều hâu", "Bia luật Hammurabi", các tượng thần của Atxi ri
Thành tựu văn hóa Atxiria
Bò có cánh với mặt người của Atxiri
Toán học, thiên văn, y học
Thiên văn
Vũ trụ có 7 hành tinh: mặt trời, mặt trăng và 5 hành tinh khác; chu kỳ của các hành tinh
Xác định đường hoàng đạo, chia12 cung, mỗi cung có một chòm sao tương ứng
Đặt ra Âm lịch 12 tháng 6 tháng đủ (30 ngày)
6 tháng thiếu (29 ngày)
( thiếu hơn 11ngày)
Vua Hămmurabi đặt ra tháng nhuận. Thời Tân Babilon cứ 8 năm nhuận 3 lần, 27 năm nhuận 10 lần; 4 tuần, 7ngày, 12giờ/ngày, 30 phút/giờ

Y học
Nãi đến các bệnh ở đầu, khí quan hô hấp, mạch máu, tim, thận, dạ dày, tai, mắt, phong thấp, ngoài da, bệnh phụ nữ…
Chữa bệnh được chuyên môn hoá: nội khoa, ngoại khoa, khoa mắt..
Phương pháp chữa bệnh: uống thuốc, xoa bóp, băng bó, tẩy rửa, giải phẫu.
Dược liệu: nước, dầu, các loại thuốc được chế biến từ thực vật, động vật, khoáng vật
* Hạn chế: y học chịu sự chi phối của những quan điểm mê tín (cầu cứu thần linh, dùng bùa chú, không chữa bệnh vào những ngày xấu: 7, 14, 21, 28, 29)
Tóm lại
Khu vực Lưỡng Hà đã bước vào xã hội văn minh rất sớm, đạt dược những thành tựu rực rỡ về các mặt chữ viết, kiến trúc,toán học, thiên văn. Những thành tựu đó có ảnh hưởng quan trọng đối với văn minh khu vực và thế giới.
cún yêu