Lich sư địa phương Quang Ninh

LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG
QUẢNG NINH
TIÊN YÊN
Lược đồ Quảng Ninh
Những sự kiện lớn của lịch sử dân tộc liên quan đến Quảng Ninh:
1. Ba lần đại thắng quân xâm lược trên sông Bạch Đằng:
- Ngô Quyền chiến thắng quân Nam Hán (938).
- Lê Đại Hành Lê Hoàn chiến thắng quân Tống (981).
- Trần Hưng Đao đại thắng quân Mông-Nguyên (1288).

Đôi bờ sông Bạch Đằng hiện nay vẫn còn lưu giữ rất nhiều truyền thuyết cùng các dấu tích, những người địa phương có công được tôn thờ, các triều đại sau tôn vinh. Tại huyện Vân Đồn, có đền thờ những người dân Vân Hải lập công xuất sắc.


2. Dưới triều Lý, Lý Thường Kiệt tiến quân qua vùng Đông Bắc này để đại phá quân Tống ngay tại sào huyệt của chúng.


3. Mở thương cảng Vân Đồn. Cảng ngoại thương Vạn Ninh - Vân Đồn thịnh vượng nhiều thế kỷ suốt các triều đại Lý - Trần.


4. Ra đời và phát triển mạnh Thiền phái Trúc Lâm của đạo Phật trên vùng núi Yên Tử. Yên Tử - Quỳnh Lâm trở thành trung tâm Phật giáo lớn của Việt Nam thời Trần.
Thị trấn Quảng Yên, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh. Hai cây lim này có tuổi thọ trên 700 năm cùng với các địa danh cổ còn lưu lại đến ngày nay như Sông Rừng, Bến Rừng, Chợ Rừng, Giếng Rừng... chứng tỏ xưa kia là vùng đất ven sông Bạch Ðằng là những cánh rừng cổ mà dấu vết còn lại đến nay có liên quan mật thiết với các trận địa cọc trên sông Bạch Ðằng năm xưa
Cây lim Giếng Rừng (Cây lim cổ thụ)
Cọc Bạch Đằng
Tương truyền rằng trong khi đi thị sát địa hình chuẩn bị chiến trường, Trần Hưng Ðạo đi qua bến đò gặp bà cụ bán hàng và hỏi, bà đã cung cấp cho Trần Hưng Ðạo lịch triều con nước, địa thế dòng sông và bà đã mách dùng chiến thuật hoả công để đánh giặc. Sau khi thắng trận, Trần Hưng Ðạo đã quay lại bến đò tìm bà cụ bán hàng nước thì không thấy nữa, ông đã xin vua Trần phong sắc cho bà là "Vua Bà“.
Miếu Vua Bà
Ngay từ thời Lý, Yên Tử đã có chùa thờ Phật gọi là chùa Phù Vân và đạo sỹ Yên Kỳ Sinh đã tu hành đắc đạo ở đây. Nhưng Yên Tử thực sự trở thành trung tâm Phật giáo từ khi vua Trần Nhân Tông từ bỏ ngai vàng khoác áo cà sa tu hành và thành lập một giáo phái Phật giáo đặc trưng của Việt Nam đó là phái thiền phái Trúc Lâm và trở thành vị tổ thứ nhất với pháp danh: Ðiều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông (1258-1308), ông đã cho xây dựng hàng trăm công trình lớn nhỏ trên núi Yên Tử để làm nơi tu hành và truyền kinh, giảng đạo. Sau khi ông qua đời, người kế tục sự nghiệp là Pháp Loa Ðồng Kiên Cương (1284-1330) vị tổ thứ hai của phái Trúc Lâm.
Yên Tử trở thành trung tâm của Phật giáo Việt Nam và được vua quan các triều đại quan tâm tôn tạo sửa chữa nên khu di tích Yên Tử là kết tinh, sự hội tụ của nền văn hoá dân tộc với dáng dấp kiến trúc, hoa văn trang trí và các mảng chạm khắc mang đậm dấu ấn của các thời đại.
Cụm di tích
Yên Tử
Ðền Cửa Ông
Trần Quốc Tảng
Bãi biển Trà Cổ
Vịnh Hạ Long
Cầu Bãi Cháy
Bến cảng Vân Đồn
Ngô Quyền chiến thắng quân Nam Hán 938.
Lê Đại Hành Lê Hoàn chiến thắng quân Tống 981.
Trần Hưng Đao đại thắng quân Mông-Nguyên 1288.
Lược đồ Tiên Yên
Huyện Tiên Yên
Diện tích: 645,4 km2
Dân số (2006): 44.591người; Mật độ dân cư: 69 người/km2.
Huyện Tiên Yên bao gồm thị trấn Tiên Yên và các xã: Đại Dực, Hà Lâu, Phong Dụ, Điền Xá, Yên Than, Hải Lạng, Tiên Lãng, Đông Ngũ, Đông Hải, Đồng Rui.
Tiên Yên là huyện nằm ở trung tâm của miền đông bắc tỉnh Quảng Ninh. Phía nam giáp với huyện Ba Chẽ, thị xã Cẩm Phả và vịnh Bái Tử Long; phía đông giáp huyện Đầm Hà.  
Cư dân sinh sống trên đất Tiên Yên thuộc 13 dân tộc, đông nhất là người Việt (Kinh) chiếm 59%; Dao 19%; Tày 13,8%; Sán Chỉ 8,4%; Sán Dìu 3,8% còn lại là người các dân tộc khác: Nùng, Hoa, Thái...
Trên đất Tiên Yên có di tích Chùa Dâu là một ngôi chùa nhỏ ở xã Đông Hải. Điểm đặc biệt của ngôi chùa này là hoàn toàn xây bằng đá phiến khá lớn; lễ hội Chùa Dâu được tổ chức vào rằm tháng giêng âm lịch hàng năm.
Gần thị trấn Tiên Yên còn lại một nhà tù từ thời thuộc Pháp. Hiện nay di tích này còn gần như nguyên vẹn, chỉ có chiếc máy chém được chuyển về bảo tàng của tỉnh. Mô hình kinh tế của huyện Tiên Yên là nông - lâm - ngư nghiệp. Công nghiệp của huyện không đáng kể.