Kỹ thuật nuôi kỳ nhông

1
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
KĨ THUẬT CHĂN NUÔI KỲ NHÔNG TRÊN CÁT
S.Viên thực hiện:
1. Huỳnh Đức Hiệu
2. Nguyễn Thị Huệ
3. Trần Thị Hoài
4. Nguyễn Văn Hùng
5. Lê Mai Hùng
6.Phan Thị Bích Hồng
GVHD:

TS. Võ Văn Toàn
Trường Đại Học Quy Nhơn
Khoa: Sinh - KTNN

Lớp:
Nông Học A K31
2
I. Giới thiệu về chi nhông cát
II. Nguồn gốc và vị trí phân loại của Nhông Cát Benly
III. Đặc điểm sinh học của Nhông Cát
IV. Kỹ thuật nuôi Nhông Cát
V. Giá cả thị trường của Nhông cát
BỐ CỤC CỦA CHUYÊN ĐỀ

3
Chi nhông cát ( danh pháp khoa học: Leiolepis) là một nhóm nhông mà hiện tại người ta còn biết tới rất ít ỏi. Chúng là các loài nhông bản địa tại Thái Lan, Myanma, Lào, Campuchia, Việt nam. Chúng là các loài bò sát thích nghi với kiểu sống chạy trên maựt đất, ưa sống trong các khu vực thưa thớt cây cối và khô cằn.
Tính tới thời điểm tháng 11/2010 thì chi này có 8 loài:
1. Sinh sản hữu tính:
- Leiolepis belliane ( Hardwicke & Gray, 1927)–nhông cát benly, nhông thường, nhông hoa
Leiolepis guttata (Cuvier, 1829) – Nhông cát gutta
GIỚI THIỆU CHI NHÔNG CÁT


4
2. Sinh sản vô tính
Leiolepis boehmei (Darevsky & Kupriyanova, 1993) – Nhông cát Böhme
Leiolepis guentherpetersi (Darevsky & Kupriyanova, 1993)– Nhông cát Peters
Leiolepis ngovantrii (Grismer & Grismer, 2010) - Nhông cát Ngô Văn Trí
Leiolepis triploida (Peters, 1971) – Nhông cát Thái Lan, nhông cát Mã Lai

GIỚI THIỆU CHI NHÔNG CÁT

Sinh sản hữu tính (tt)
- Leiolepis peguensis ( Peters, 1971) – Nhông cát Myanma
- Leiolepis reevesii (Gray, 1831) – Nhông cát rivơ, nhông cát Trung Hoa

5
Kỳ nhông có nhiều giống, kỳ nhông ở vùng đất cát gọi là kỳ nhông cát benly. Hiện nay, kỳ nhông cát phổ biến ở các tỉnh miền Trung đặc biệt là Ninh Thuận-Bình Thuận.
Danh pháp:Leiolepis belliana
Chi (genus): Leiolepis
Phân họ(subfamilia):Leiolepidinae
Họ(familia) :Agamidae
Bộ(ordo): Squamata
Lớp (class): Sauropsida
Ngành (phylum): Chordata
5
II.NGUỒN GỐC VÀ VỊ TRÍ PHÂN LOẠI CỦA NHÔNG CÁT BENLY

6
Đặc điểm hình thái
Tập tính
Môi trường sống
Quy luật hoạt động
Đặc điểm sinh trưởng và lột xác
Đặc điểm sinh sản



6
III.ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA NHÔNG CÁT
7
Màu sắc:
Có các đám nhỏ trên lưng không liền nhau để tạo ra mạng lưới
Có hai đường sọc màu vàng nâu nhạt hoặc sẫm chạy từ gáy đến đuôi
Có màu trắng nhạt ở bụng
Màu sắc da biến đổi tùy lúc
Chiều dài: Chiều dài trung bình khoảng 0.4m-0.6m kể cả đuôi
Cấu tạo cơ quan bên ngoài: Chân mảnh, các ngón không có màng da


7
1. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
8
8
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
9
+ Kỳ nhông là một loại bò sát sống thích nghi vùng đất cát tự nhiên ven biển của các tỉnh dọc Duyên hải miền Trung.

+ Loài bò sát này thường ra khỏi hang sưởi ấm vào buổi sáng để điều hoà nhiệt độ cơ thể (chúng thuộc loài máu lạnh), tìm thức ăn và gây ấn tượng đối với các con cái xung quanh cả ngày, rồi rút vô hang vào xế chiều, đóng cửa hang lại bằng cát.
9
2.TẬP TÍNH
10
a. Trong môi trường tự nhiên:

+ Trong môi trường tự nhiên, Kỳ nhông cát thường sống ở các đồi cát ven biển hoặc các gò đồi, nương rẫy ở khu vực đồng bằng.

+ Chúng thường tập trung ở các bãi hoang, các cây bụi, các khu vực trồng phi lao, trồng keo, các ruộng hoa màu, các nghĩa địa và bãi đất hoang.
Kỳ nhông hoa
10
3.MÔI TRƯỜNG SỐNG
11
b. Điều kiện trong hang:

+ Kỳ nhông tự đào hang. Hang của chúng ngoằn nghoèo và có độ sâu tới 1 m, dài tới 2 m.
+ Nhiệt độ trong hang thường chênh lệch nhiều so với bên ngoài. Đây cũng là nơi để kỳ nhông điều hòa nhiệt độ cơ thể (mùa hè thì mát, mùa đông thì ấm).
+ Độ ẩm rất quan trọng đối với môi trường sống của kỳ nhông cát.
+ Kỳ nhông không sống được ở những nơi sũng nước hoặc nước thoát chậm.
Hang sinh sống của Kỳ nhông
11
2.TẬP TÍNH
12
a) Hoạt động theo mùa:
* Mùa hoạt động:
+ Kỳ nhông thường hoạt động vào mùa nắng ấm, từ tháng 4 ->10.

+ To không khí: 27-38oC, To mặt đất: 27-39oC, Độ ẩm 30-80%.

+ Kỳ nhông ngừng hoạt động hoàn toàn vào những ngày mưa.

+ Kỳ nhông không chịu được nhiệt độ lạnh → nhiệt độ ngoài trời xuống 24-25oC và độ ẩm >= 90% là chúng đã tìm đường đi trú
Tập tính ẩn núp của Kỳ nhông
12
4.QUY LUẬT HOẠT ĐỘNG CỦA KỲ NHÔNG CÁT
13
* Trú đông:

+ Mùa trú đông của Kỳ nhông cát thường là tháng 11 đến tháng 3 năm sau. Vào thời kỳ này, nhiệt độ ngoài trời xuống dưới 25oC và độ ẩm có lúc cao tới 85-90oC.

+ Kỳ nhông lấp của hang và nằm lì trong hang  mùa xuân khi nắng ấm về nhiệt độ lên cao dần, Kỳ nhông mới chui ra khỏi hang để kiếm ăn.
13
14
b)Hoạt động ngày đêm

+ Kỳ nhông hoạt động vào ban ngày, buổi sáng chúng ra khỏi hang lúc 8-9 giờ, tới 13 giờ, 13 giờ 30 trưa thì chúng lại vào hang.
+ Kỳ nhông rất cảnh giác, nó không bao giờ nhảy ngay lên mặt đất.
+ Thời gian hoạt động của Kỳ nhông không nhiều, trung bình một ngày chúng chỉ chui ra khỏi hang 4-5 giờ đồng hồ để đi kiếm ăn.
+ Thời gian còn lại chúng nằm yên trong hang để tiết kiệm năng lượng.
Kỳ nhông cát (con đực)
QUY LUẬT HOẠT ĐỘNG CỦA KỲ NHÔNG CÁT
15
Sinh trưởng
Nhông cát sinh trưởng nhanh,mau lớn và rất ít bị dịch bệnh
Tỷ lệ sống khá cao, đạt từ 90-95%
Hiện tượng lột xác
Nhông muốn lớn lên phải lột xác
Nhông lột xác nhiều lần trong năm. Đặc biệt vào mùa đông nhông lột xác liên tục.
Qúa trình lột xác diễn ra trong ba giai đoạn
Thời kỳ chuẩn bị lột xác(3-6 ngày)
Thời kỳ lột xác chính thức(7-10 ngày)
Thời kỳ sau khi lột xác(20-31 ngày)
Da hai bên sườn,các chấm ô van trên lưng và cổ có màu vàng cam
Mặt trên của các chi sẽ chuyển sang màu vàng đậm….Nhông uể oải ít ăn,ít hoạt động. Cơ thể nhông có mùi hôi.
Nhông tìm vật cứng để chà đầu, cổ lưng và bụng vao.
Thứ tự lột xác:phần đầu,phần thân và phần đuôi.
Da bóng đen,các hoa văn ở cổ, lưng hai bên sườn đều có màu vàng cam. Dưới chuyển sang màu sáng trắng. Nhông đi kiếm ăn ngay,ăn khỏe và hoạt động sôi nổi.
15
5. SINH TRƯỞNG VÀ HIỆN TƯỢNG LỘT XÁC
16
Kỳ nhông Miền Trung
16
17
+ Hầu hết các loài Kỳ nhông cái đều đẻ trứng, trứng nở ra Kỳ nhông con.
+ Kỳ nhông sau khi nuôi 8 – 10 tháng thì đến tuổi động dục có thể sinh sản.
+ Kỳ nhông thường cặp đôi vào mùa hè (từ tháng 4 đến tháng 6) và đẻ trứng vào tháng 6 đến tháng 8.
+ Thời gian mang thai 10 ngày. Kỳ nhông đẻ nhiều lứa một năm, mỗi lần đẻ từ 6-8 trứng.
+ Trứng Kỳ nhông có hình thuôn dài (dài từ 2,2cm -2,4cm, rộng 1,1cm -1,3 cm, nặng khoảng 3 g), 45 ngày sau trứng nở ra Kỳ nhông con.
Một tập đoàn Kỳ nhông
17
6. SINH SẢN
18
Chọn giống
Chuồng trại
Thức ăn và chăm sóc
Thu và ấp trứng
Thu hoạch
18
IV. KỸ THUẬT NUÔI
19
Nên chọn giống từ 30-40 con/kg để dễ nuôi, tỷ lệ hao hụt thấp chỉ khoảng 0.2%
Tỷ lệ đực cho phép 1/3 tổng đàn, con giống phải khỏe mạnh, đồng điều không bị dị tật,nền da phải mịn màng
Cách phân biệt đực,cái:
Con đực: Da cổ và mặt trên của chân có màu đỏ hơn con cái. Con đực có gai giao cấu
Con cái: Thì ngược lại

19
1. CHỌN GIỐNG
20
+ Chuồng nuôi Kỳ nhông phải được xây tường kín xung quanh.

+ Móng tường sâu 1,2 - 1,5 m.
Có thể sử dụng các tấm tôn phibrô xi măng và cắm sâu xuống cát 1 m. Vit chặt các tấm đó lại với nhau để nối vòng quanh khu nuôi.

+ Bờ tường cũng phải cao để tránh Kỳ nhông trèo ra, do đó bờ tường cũng xây cao 1,2 m trở lên.
Một số nơi bà con chỉ xây cao 40 – 50 cm, phần còn lại là một tấm tôn cao 1m chạy vòng quanh. Vì tôn nhẵn nên Kỳ nhông không thể trèo hay bò ra ngoài được.
20
2. LÀM CHUỒNG,HỐ NUÔI
21
+ Ta cũng có thể bố trí nuôi Kỳ nhông trên bãi cát hoang, các khu đất trồng cây bụi.
+ Kỳ nhông rất thích có bóng mát, ta nên bố trí trồng cây trong khu vực nuôi Kỳ nhông.
+ Ta không nên trồng quá dày. Tán cây chỉ nên che 1/2 – 1/3 diên tích khu nuôi, diện tích còn lại để cho Kỳ nhông sưởi nắng.
+ Khu vực không thể trồng cây được
 ta nên căng một số bạt để che nắng. cũng có thể làm giàn để phủ lá hoặc lót cót lên trên.
Khuôn viên nuôi Kỳ nhông trên cát
21
LÀM CHUỒNG,HỐ NUÔI
22
+ Ta có thể xếp các cành cây khô thành đống để Kỳ nhông đào hang xuống chỗ đó.
+ Nếu nuôi trong khu nào có trồng khoai lang hoặc rau muống thì càng tốt, chúng vừa làm thức ăn vừa làm bóng mát cho Kỳ nhông.
+ Trong khu nuôi cần bố trí nhiều chỗ cho Kỳ nhông ăn.
+ Chỗ để thức ăn có thể là một miếng gỗ, một tấm nilon, một mãng phibro xi măng vỡ hoặc mấy viên gạch gắn lại cho vuông và bằng phẳng,…
 Tùy từng điều kiện mà chúng ta có cách bố trí cho Kỳ nhông ăn cho hợp lý.
Kỳ nhông được nuôi ở xã Vinh Hưng, Phú Lộc
LÀM CHUỒNG,HỐ NUÔI
23
+ Kỳ nhông không đòi hỏi nhiều nước vì ngay trong thức ăn đã có đủ nước rồi. Tuy nhiên ta vẫn nên bố trí dụng cụ đựng nước để cho Kỳ nhông uống.
+ Vào mùa nắng, nên xịt nước vào chuồng vào mỗi buổi sáng để tạo độ ẩm và nhằm tạo thói quen cho Kỳ nhông lên ăn khi trời mưa.
+ Thông thường, Kỳ nhông chỉ lên kiếm ăn vào khoảng 8-10 giờ sáng trong ngày.
Kỳ nhông thương phẩm
23
LÀM CHUỒNG,HỐ NUÔI
24
3.1 Thức ăn
3.2 Chăm sóc
3.3 Một số bệnh thường gặp ở nhông cát
24
3. THỨC ĂN VÀ CHĂM SÓC
25
+ Nguồn thức ăn chủ yếu là thức ăn thực vật: các loại rau, quả như rau muống, rau lang, cà chua, dưa hồng, lá, hoa, nụ, quả. ..
 Đặc biệt, chồi non xương rồng và cỏ dại được xem là món "khoái khẩu" nhất của Kỳ nhông.

+ Kỳ nhông còn ăn côn trùng (bướm, sâu non, giun đất...), trứng của loài bọ cánh cứng.

+ Ngoài ra, còn cho kỳ nhông ăn cám gạo, cám hỗn hợp và các loại đậu…

Kỳ nhông ăn thức ăn trong chuồng nuôi
3.1. Thức ăn của Kỳ nhông
26
+ Nuôi Kỳ nhông không tốn nhiều công chăm sóc. Điều cần thiết chính là khâu bảo vệ.
+ Chuồng trại phải xây kín hoặc giăng lưới cẩn thận để tránh chúng lẻn đi.
+ Khoảng cách giữa cây trong khu nuôi và bờ tường đạt ít nhất là 3m.
+ Ta phải tìm mọi cách để phòng tránh Kỳ nhông lớn cắn Kỳ nhông bé.
+ Việc trồng cây và tạo độ ẩm thích hợp cho khu vực tổ chức nuôi là việc cần quan tâm thường xuyên.
+ Kẻ thù của Kỳ nhông ngoài chim diều hâu còn có chó, mèo, chuột.
+ Giữ cho môi trường nuôi Kỳ nhông được yên tĩnh.
26
3.2. Chăm sóc kỳ nhông
27
Bệnh tiêu chảy: Khi thấy nhông có hiện tượng da khô, hai con mắt sâu,đi lại chậm
Bệnh nấm ngoài da: Ở đầu và cuống đuôi có 1 vết trắng như hạt gạo
Cách điều trị:
Ta nên bổ sung các loại thuốc trộn lẫn vào thức ăn như sau:
- Vitamin B1
- Cotrim FO không mùi
- Kali Ony không mùi
Giã nhỏ trộn vào thức ăn thái nhỏ, trộn với cám( rau lang, rau muống) trong vòng 3 ngày liên tục,ngoài ra cứ một tuần ta bổ sung vitamin B1 theo liều lượng


27
3.3 Một số bệnh thường gặp
28
Để tăng tỷ lệ nở thì người nuôi nhông nên chủ động thu trứng và đem ấp ở một nơi riêng, không nên để nở trong hang
Cách thu và ấp trứng:
- Khoảng 7-8h sáng khi nhông ra khỏi hang thì ta bắt đầu đi thu trứng và tập trung lai.
- Sau khi thu trứng xong ta cho vào vị trí ấp.
- Vị tri ấp được trải một lớp cát dày khoảng 20 cm,được che chắn cẩn thận và được giữ ẩm.
- Cách ấp: Ta cào lớp mặt lên,cho trứng xuống( phần buồn khí quay lên trên),tưới nước giữ ẩm. Khoảng 45 ngày sau trứng nở.Sau vài ngày ta cho ăn.
28
4.THU VÀ ẤP TRỨNG
29
+ Sau khi nuôi 8-10 tháng là thời điểm thu hoạch Kỳ nhông.
Ta cũng có thể bắt Kỳ nhông bằng lưới.

+ Cần hết sức lưu ý điều này. Tốt nhất ta nên dùng nhiều bẫy để bắt Kỳ nhông. Đó là cách bắt Kỳ nhông tốt nhất và an toàn nhất.

+ Việc vận chuyển Kỳ nhông đi xa cần phải đựng trong các lồng thoáng, không nên để chúng trong các túi vải kín, Kỳ nhông sẽ chết.
Thu hoạch Kỳ nhông bằng lưới
29
5. THU HOẠCH
30
30
Mô hình về chuồng trại nuôi kỳ nhông có trồng cây xanh
31
31
Mô hình về chuồng trại nuôi kỳ nhông không có trồng cây xanh
32
V. GIÁ CẢ THỊ TRƯỜNG
- Giá dông: 250-300 nghìn đồng/kg

 - Làm chuồng trại: dưới 5 triệu đồng/50 m2.

 - Con giống: 12-15 triệu đồng/50 m2.

- Lợi nhuận: trên 200 triệu đồng/50 m2/năm.
33
33
Một số món ăn được chế biến từ thịt kỳ nhông
34
THE END
Cảm ơn Thầy và Các bạn đã theo dõi!!