Kĩ thuật chụp thực quản

kỹ thuật chụp thực quản
Nguyễn Quang Hanh
Mục tiêu học tập
Trình bày được kỹ thuật chụp thực quản
Nêu được các hình ảnh bệnh lý thực quản thường gặp trên phim
Đại cương
Thực quản có dạng ống ở tràng thái bình thường thì thực quản xẹp hoàn toàn và chỉ thực sự là ống khi nuốt
Thực quản dài khoảng 25cm nối từ hạ họng cho tới tâm vị của dạ dày
Thực quản có 3 chỗ hẹp sinh lý( chỗ qua quai động mạch chủ, qua cơ hoành, tâm vị)
Thành thực quản có 5 lớp( thanh mạc, cơ vòng, cơ thẳng,lớp dưới niêm mạc, niêm mạc)
Chỉ định
Các tổn thương viêm, loét hay u thực quản
Các tổn thương trào ngược, hở tâm vị
Các dị vật thực quản
Chuẩn bị
Máy xquuang
Thuốc cản quang: dùng dung dịch barysun sat hay dùng dịch lipodeol cho trừng hợp là trẻ em.
Liều lượng tuỳ thuộc vào tuổi của bệnh nhân, người lớn khoảng 250-300ml.
Chuẩn bị bệnh nhân: bệnh nhân không cần chuẩn bị gì, nếu có thăm khám dạ dày thì luôn thì nhin ăn
Kỹ thuật chụp
Tư thế bệnh nhân đứng: chụp khi nghi ngờ có co thắt tâm vị( tìm túi hơi dạ dày)
Bn đứng trước màn chiếu: chiếu để xác định vị trí cảu thực quản
Bn cầm cốc thuốc và ngụ 1 ngụ nhỏ
Cho bn nuốt nhằm đánh giá sự lưu thông của thuốc
Đánh giá tổn thương xơ bộ
Cho bn ngụ thuốc thật to và cho nuốt và tiến hành chụp( cỡ phim tùy thuộc vào máy).
Kỹ thuật chụp
Tư thế bệnh nhân nằm:
Tránh trọng lực cho thuốc cản quang, thuận tiện cho việc khám phần phần trên và giữa thực quản
Chuẩn đoán túi thừa tốt hơn tư thế đứng
Tiêu chuẩn chụp
Chiếu trước để đánh giá hằng số và khác định thời gian thuốc trôi qua thực quản
Tiêu chuẩn như chụp phổi: 70- 7ms- 0,05s
Chụp thực quản sau phẫu thuật
Chụp vào ngày thứ 15-20 ngày
ống thực quản mới( đoạn đại tràng) nằm phía trái cột sống
BN có thể nằm ngửa hay tư thế Trendelenburg( nằm ngửa, đầu dốc)
Thực quản có dị vật
Dị vật cản quang thì không cần chụp
Dị vật không cản quang:
Cho bn uống baryte đặc
Cho bn uống nước lạnh cho trôi đi
Tiến hành chụp như các kỹ thuật trên
Một số bệnh thường gặp
+ Ung thư thực quản: sảy ra ở tất cả các đoạn của thựa quản, tổn thương lồi vào lòng tq gây ra hình ảnh khuyết thuốc hay ổ đọng thuốc, hẹp lệch trụ
Thể loét
Thể thâm nhiễm
Thể sùi
+ Viêm- loét: sau khi bn uống nhầm phải thuốc acid, kiềm đặc, tổn thương thường xảy ra ở đoạn 1/3 dưới, hẹp đồng trục, bờ tư đối đều
Bệnh lý thường gặp
+ Giãn thực quản : TQ giãn to, lỗ tâm vị thuôn nhỏ hình của cải
+ Túi thừa TQ: xuất hiện túi đọng thuốc có cổ thông với thực quản
+ Giãn tĩnh mạch thực quản: Niêm mạc đoạn 1/3 dưới có những hình ngoằn ngoèo như giun