Khoa luan tot nghiep

thiết kế tiến trình hoạt động dạy học
cho một số bài học có sử dụng phương pháp
thực nghiệm và phương pháp giải quyết vấn đề trong chương trình vật lý lớp 11 THPT

Khoá luận tốt nghiệp đại học

Lý do chọn đề tài
1.Công tác lập kế hoạch dạy học, thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cho một bài học có vai trò đặc biệt quan trọng, nhất là đối với giáo viên mới hoặc khi áp dụng các phương pháp dạy học mới, có thể nói đó là điều kiện tiên quyết để hoạt động dạy học có kết quả.
2.Xuất phát từ chủ trương của Đảng về đổi mới các phương pháp dạy học, áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến, hiện đại vào trong giảng dạy. Ngày nay phương pháp dạy học hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề đã và đang được áp dụng trong quá trình giảng dạy và cho hiệu quả cao

3.Đồng thời xuất phát từ đặc thù của bộ môn, Vật lý là một môn khoa học thực nghiệm, việc sử dụng thí nghiệm quyết định sự thành công của bài giảng. Vì vậy với bộ môn Vật lý, phương pháp thực nghiệm chính là con đường hữu hiệu để người dạy giúp học sinh nắm vững kiến thức Vật lý một cách sâu sắc, vững vàng, trên cơ sở đó hiểu rõ bản chất của những quy luật, hiện tượng tự nhiên, dễ dàng tiếp cận với khoa học kỹ thuật.
Trên đây là những lý do cơ bản để chúng tôi chọn đề tài này.
Mục đích nghiên cứu
Vận dụng phương pháp thực nghiệm và phương pháp hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề để thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cho một số bài học cụ thể trong chương trình Vật lý lớp 11 THPT
Phương pháp nghiên cứu
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận.

2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

3. Phương pháp điều tra khảo sát.

4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

5. Phương pháp thống kê toán học.
nội dung nghiên cứu
Gồm 3 phần:
- Chương 1: Cơ sở lý luận.

- Chương 2: Cơ sở thực tiễn.

- Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.


* Dạy học và dạy học Vật lý ở nhà trường phổ thông.
* Phương pháp thực nghiệm trong dạy học Vật lý.
* Hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề trong dạy học Vật lý.
* Lập kế hoạch dạy học và thiết kế tiến trình hoạt động dạy học.


Cơ sở lý luận



Cơ sở Thực tiễn
* Thực trạng dạy học Vật lý ở nhà trường phổ thông.
* Thực trạng học tập Vật lý ở nhà trường phổ thông.
Công tác thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cho một bài học là vô cùng quan trọng. Đặc biệt trong đó có sử dụng phương pháp thực nghiệm và phương pháp giải quyết vấn đề, hai trong số các phương pháp được áp dụng rất hiệu quả trong dạy học Vật lý.
Dựa trên những nghiên cứu về cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài, chúng tôi đã chọn và soạn thảo tiến trình hoạt động dạy học cho 6 bài học trong
chương trình Vật lý lớp 11 THPT. Đó là:
- Dòng nhiệt điện.
- Dòng điện trong chất điện phân.
- Từ trường.
- Đường cảm ứng từ.
- Từ trường của dòng điện trong những mạch có dạng khác nhau.
- Khái niệm từ thông, Hiện tượng cảm ứng điện từ.


Sở dĩ em chọn những bài trên vì những bài này đều có thí nghiệm. Kiến thức được hình thành chủ yếu nhờ thí nghiệm. Ví dụ: Định luật Lenxơ hay định luật cảm ứng điện từ, nếu không có thí nghiệm học sinh sẽ rất khó hình dung.
Trong đề tài này em đã cố gắng áp dụng một cách phù hợp các phương pháp dạy học để thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cho từng bài dựa trên những điều kiện dạy học sẵn có và tự thiết kế một vài thí nghiệm .
Trong quá trình thực hiện đề tài em có chuẩn bị một bài giảng điện tử. Đó là bài: Khái niệm từ thông, Hiện tượng cảm ứng điện từ. Nhưng do điều kiện giảng dạy ở phổ thông không cho phép, nên em đã không tiến hành thực nghiệm sư phạm được giáo án này. Sau đây em xin giới thiệu nội dung của bài giảng.



Thực nghiệm sư phạm
*Phần thực nghiệm sư phạm được tiến hành trong thời gian em đi thực tập sư phạm, do điều kiện về thời gian nên trong số 6 giáo án đã thiết kế em chỉ tiến hành giảng dạy được 3 giáo án là:
- Giáo án:Từ trường.
- Giáo án: Đường cảm ứng từ.
- Giáo án: Từ trường của dòng điện trong các mạch có dạng khác nhau.
*Đối tượng thực nghiệm sư phạm là học sinh lớp 11 trường THPT Lương Ngọc Quyến.

*Kết quả thực nghiệm được biểu diễn theo các biểu đồ sau:
Biểu đồ biểu diễn kết quả học lực học kỳ I
Biêủ đồ biểu diễn kết quả bài kiểm tra số 1
Biểu đồ biểu diễn kết quả bài kiểm tra số 2
Biêủ đồ biểu diễn kết quả bài kiểm tra số 3
Qua quá trình giảng dạy và kết quả thu được em có kết luận TNSP sau:

Việc thiết kế tiến trình hoạt dộng dạy học cho một số bài học đã trình

bày là phù hợp và có hiệu quả. Điều này được thể hiện rõ qua sự tiến

bộ từng bước trong kết quả học tập cuả học sinh lớp thực nghiệm .

ở các giờ thực nghiệm tiết học diễn ra sôi nổi, học sinh chăm chú nghe

giảng tích cực tham gia xây dựng bài. Sau mỗi tiết học, học sinh tỏ ra

rất quan tâm đến cách làm việc của thầy và trò ở trên lớp, nhiều em

đã ở lại trao đổi thêm với giáo viên về phương pháp học, phương

pháp vận dụng kiến thức vào giải bài tập...
Kết luận chung
Qua nghiên cứu đề tài em rút ra được một số kết luận sau:

Với bộ môn Vật lý, công tác thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cho
bài học có sử dụng phương pháp thực nghiệm và phương pháp giải
quyết vấn đề là một việc làm cần thiết và phù hợp.

Trong đề tài này em đã chọn và thiết kế tiến trình hoạt động dạy
học cho một số bài học trong chương trình Vật lý lớp 11 THPT và
thực nghiệm đã chứng tỏ có thể thực hiện thành công những giáo án
đó.

Với vai trò là một khoá luận tốt nghiệp của sinh viên trong quá trình
nghiên cứu đề tài chúng tôi đã thu được những kinh nghiệm quý báu
làm tiền đề cho công tác giảng dạy sau này của bản thân:

- NhËn thøc râ h¬n tÇm quan träng cña viÖc lùa chän c¸c ph­¬ng
ph¸p d¹y häc cho tõng lo¹i bµi gi¶ng.

- N¾m v÷ng h¬n lý luËn vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc, vÒ c«ng t¸c
thiÕt kÕ tiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y häc cô thÓ cho mét bµi häc. Tõ ®ã h×nh
thµnh cho b¶n th©n nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng trong c«ng t¸c chuÈn bÞ
gi¸o ¸n.

- Thu ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm d¹y häc qua thùc tÕ gi¶ng d¹y ë nhµ
tr­êng phæ th«ng.

- §­îc lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, trong qu¸ tr×nh
nghiªn cøu nhËn thÊy ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cña ®Ò tµi, tõ ®ã më ra cho
b¶n th©n nh÷ng h­íng ph¸t triÓn tiÕp theo.
Trên đây là một số những kết luận mà em rút ra được từ thực tế


nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và quá trình thực nghiệm sư


phạm. Trong quá trình làm đề tài em đã rất cố gắng song còn quá ít


kinh nghiệm, thời gian lại không nhiều do vậy chắc chắn đề tài còn


tồn tại nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến


của các thầy, cô giáo và các bạn để đề tài này được hoàn thiện hơn.