JJJJJJJJJJJJJJJJJJJ

CHƯƠNG 1: ESTE VÀ CHẤT BÉO


LÍ THUYẾT:
I – KHÁI NIỆM, DANH PHÁP, ĐỒNG PHÂN
Tổng quát:


 Khi thay thế nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ thì được este.

CTCT của este đơn chức: RCOOR’
R: gốc hiđrocacbon của axit hoặc H.
R’: gốc hiđrocacbon của ancol (R # H)

CTCT chung của este no đơn chức: CnH2nO2 (x ≥ 2) ; CnH2n+1COOCmH2m+1 (n ≥ 0, m ≥ 1)

CTC este đơn chức : CxHyO2 ; RCOOR’

Tên gọi: Tên gốc hiđrocacbon của ancol + tên gốc axit.
- Tên gốc axit: Xuất phát từ tên của axit tương ứng, thay đuôi ic→at.
Thí dụ:
HCOOCH3: metyl fomiat
CH3COOCH3: metyl axetat
C2H5COOCH3: metyl propionat

HCOOC2H5: etyl fomiat
CH3COOC2H5: etyl axetat
C2H5COOC2H5: etyl propionat

HCOOC3H7: propyl fomiat
CH3COOC3H7: propyl axetat
CH3COOCH=CH2: vinyl axetat

HCOOCH(CH3)2 : isopropyl fomiat
CH2 =CHCOOCH3 : metyl acrylat
CH3COOC6H5 : phenyl axetat


ĐỒNG PHÂN:
+ Axit: 2n-3
+ Este: 2n-2
CTPT
Số đ p este
Số đ p axit
Tổng đồng phân đơn chức

C2H4O2
1
1 cho pư tráng gương
1
2
Đều tác dụng với kiềm (NaOH, KOH)

C3H6O2
2
1 cho pư tráng gương
1
3


C4H8O2
4
2 cho pư tráng gương
2
6


C5H10O2
8
4
12



II – TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Các este là chất lỏng hoặc chất rắn trong điều kiện thường, hầu như không tan trong nước, dễ bay hơi, có nhiệt độ sôi thấp và có mùi thơm đặc trưng.
III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
I. Không tác dụng với natri
II. Phản ứng thủy phân:
a. Thuỷ phân trong môi trường axit: thu được axit và ancol


Đặc điểm của phản ứng: Thuận nghịch và xảy ra chậm.
b. Thuỷ phân trong môi trường bazơ (Phản ứng xà phòng hoá): thu được muối và ancol


Đặc điểm của phản ứng: Phản ứng chỉ xảy ra 1 chiều.
Tổng quát: RCOOR’ :

Lưu ý: Phản ứng của một số este đặc biệt:
* Este có dạng HCOOR’ : có phản ứng tráng gương (HCOOR’ → 2Ag)
* Este RCOOCH=CH-R’ : RCOOCH=CH-R’ + H2O
RCOOH + R’CH2CHO (andehit)
* Este RCOOC6H5 : RCOOC6H5 + 2 NaOH
RCOONa + C6H5ONa + H2O (2 muối)
Thí dụ:
* HCOOCH3 + NaOH ( HCOONa + CH3OH
Tráng gương
* HCOOCH=CH2 + NaOH ( HCOONa + CH3CHO
2 sp tráng gương
* CH3COOC6H5 + 2NaOH ( CH3COONa + C6H5ONa + H2O
Phenyl axetat hai muối
IV. ĐIỀU CHẾ
1. Phương pháp chung: Bằng phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol.


Axit + ancol este + nước
Lưu ý: CH3COOH + CH ≡CH → CH3COOCH=CH2 ( giảm tải)
C6H5COOH + (CH3CO)2O → CH3COOC6H5 + CH3COOH

BÀI TẬP
Câu 1: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C3H6O2 là:
A. 5. B. 4. C. 2. D. 3.
Câu 2: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C4H8O2 là:
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 3: Số đồng phân đơn chức ứng với công thức phân tử C3H6O2 là:
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 4: Số đồng phân đơn chức ứng với công thức phân tử C4H8O2 là
A. 6. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 5: Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp các este no, đơn chức, mạch hở thì sản phẩm thu được có:
     A. số mol CO2 = số mol H2O.     B. số mol CO2 > số mol H2O.
     C. số mol CO2 < số mol H2O.     D. khối lượng CO2 = khối lượng H2O.
Câu 6: Metyl propionat là tên gọi của hợp chất có công thức cấu tạo nào sau đây?
       A. HCOOC3H7   B. C2H5COOCH3   C. C3H7COOH  D. CH3COOC2H5
Câu 7: Trong phân tử este X no, đơn chức, mạch hở,