Huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển

ĐOÀN TRƯỜNG THPT PHÚC TRẠCH
CÂU HỎI VÀ ĐÁP ÁN CUỘC THI
“HUYỀN THOẠI ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH TRÊN BIỂN”
Biên soạn: Lê Khắc Ngọ - Bí thư đoàn trường THPT Phúc Trạch

Câu hỏi 1: Bạn hãy cho biết về ngày truyền thống đường Hồ Chí Minh trên biển; những bến, bãi của đường Hồ Chí Minh mà lịch sử đã ghi nhận,
Đó là những bến, bãi nào, ở đâu ?
Trả lời:
1. Thực hiện chủ trương của Đảng và Quân uỷ Trung ương, ngày 19 tháng 5 năm 1959, “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” (đơn vị tiền thân của Đoàn 559) được thành lập. Ngày 1 tháng 6 năm 1959, Tiểu đoàn 301 trực thuộc “Đoàn 559” ra đời, tiểu đoàn có nhiệm vụ mở tuyến vận tải xuyên Trường Sơn để chi viện vũ khí, trang bị, lực lượng cho chiến trường miền Nam. Đến tháng 7 năm 1959, Tiểu đoàn 603 được thành lập, có nhiệm vụ nghiên cứu tìm phương thức vận chuyển bằng đường biển chi viện vũ khí cho chiến trường miền Nam; Tiểu đoàn gồm 107 cán bộ, chiến sỹ, biên chế thành 2 đại đội, đứng quân tại thôn Thanh Khê, xã Thanh Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Để giữ bí mật, Tiểu đoàn lấy tên là “Tập đoàn đánh cá Sông Gianh”; được sự giúp đỡ của nhân dân và các lực lượng vũ trang địa phương, Tiểu đoàn nhanh chóng ổn định nơi ăn, ở và tích cực chuẩn bị mọi mặt cho chuyến vượt biển đầu tiên vào Khu V. Phương tiện vận tải ban đầu của đơn vị là 4 chiếc thuyền gỗ, mỗi chiếc trọng tải từ 15 đến 20 tấn; thuyền có 2 đáy, phía dưới để vũ khí, phía trên để lưới và dụng cụ đánh cá, cải trang thành thuyền buồm đánh cá miền Nam.
Từ giữa năm 1961 đến giữa năm 1962, 5 thuyền của địa bàn Nam bộ đã ra tới miền Bắc. Những người con kiên trung của “Thành đồng Tổ quốc” (trong đó có 18 đảng viên) đã vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bí thư thứ nhất BCHTW Đảng Lê Duẩn và các đồng chí trong Bộ chính trị, Quân ủy trung ương gặp mặt, ân cần thăm hỏi, động viên.
Những chuyến thuyền từ Nam bộ vượt biển ra Bắc thành công là một trong những cơ sở quan trọng để xúc tiến việc thành lập đoàn vận tải thủy tiếp tế vũ khí cho miền Nam.
Ngày 23/10/1961, Bộ tổng tư lệnh ra quyết định số 97/QP do thứ trưởng Hoàng Văn Thái ký thành lập đoàn 759 vận tải thủy do đồng chí Đoàn Hồng Phước làm trưởng đoàn.
Quyết định thành lập đoàn 759 thể hiện tầm nhìn chiến lược và sáng tạo của Bộ chính trị mà trực tiếp là Quân ủy trung ương và Bộ tổng tư lệnh. Sự ra đời của Đoàn 759 đánh dấu mốc lịch sử quan trọng, mở ra bước phát triển mới của tuyến đường vận tải chiến lược trên biển. Ngày 23/10 trở thành ngày truyền thống của Đoàn 759 trước đây, Lữ đoàn 125 Hải quân ngày nay, đồng thời là Ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển.
2. Trong thời kỳ chống Mĩ cứu nước, đoàn 759 đã tổ chức hàng trăm chuyến tàu vào 19 bến của 9 tỉnh. Những bến tàu trên tuyến đường này như bến tàu không số được lịch sử ghi nhận là K15 Đồ Sơn (Hải Phòng), Lộc An – Sông Ray (Bà Rịa – Vũng Tàu), Vũng Rô (Phú Yên), Vàm Lũng (Cà Mau) đã trở thành những khu di tích lịch sử thu hút nhiều du khách và một số nơi đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử Quốc gia.
Ngoài ra còn có các bến khác như Bạc Liêu, Lộ Diêu (Bình Định), Đạm Thủy (Quảng Ngãi), Bình Đào (Quảng Nam), Rạch Kiến Vàng (Cà Mau), Trà Vinh, Bà Rịa…

Câu hỏi 2: Ý nghĩa, tầm quan trọng của đường Hồ Chí Minh trên biển đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước?
Trả lời:
Đường Hồ Chí Minh trên biển đã hoàn thành trọn vẹn và đặc biệt xuất sắc nhiệm vụ chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam. Từ 1961 đến 1975, cán bộ, chiến sỹ trên tuyến vận tải biển đã vượt qua muôn vàn gian khổ, khắc phục khó khăn, mưu trí, dũng cảm, táo bạo; vượt qua súng to, gió lớn; vượt qua sự phong toả ác liệt, vây ráp gắt gao của kẻ thù. Hàng trăm lượt tàu đã ra khơi, hàng ngàn tấn vũ khí, hàng hóa, thuốc chữa bệnh và hàng chục ngàn lượt người đã từ hậu phương lớn vào tiền tuyến lớn, trực tiếp góp phần cùng toàn dân đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.
Cùng với Đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh