Hormone thực vật Cytokinin

Hormone thực vật
Cytokinin
Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
I. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Là chất kích thích sinh trưởng được phát hiện thứ 3 sau auxin và giberelin.

Letham và Miller (1963) lần đầu tiên đã tách được cytokinin tự nhiên ở dạng kết tinh từ hạt ngô.

Sau đó người ta đã phát hiện cytokinin có ở trong tất cả các loại thực vật khác nhau và là một nhóm phytohormone quan trọng ở trong cây
Carlos Miller 
II. CẤU TẠO VÀ PHÂN LOẠI
Cytokinin được hình thành chủ yếu ở hệ thống rễ của thực vật.

Ngoài ra còn có ở một số cơ quan còn non đang sinh trưởng mạnh : chồi, lá non, quả non, tầng phát sinh.

Cytokinin được vận chuyển trong cây theo cả 2 hướng: hướng ngọn và hướng gốc.

Trong cây, Cytokinin có thể ở dạng liên kết hoặc tự do

Về bản chất, Cytokinin là dẫn xuất của Adenine C5H6N4

Cytokinin được chia làm 2 nhóm: Tự nhiên và Tổng hợp.

Hai loại Cytokinin quan trọng nhất hiện nay là Kinetin và Zeatin
Một số

Cytokinin

trong tự nhiên
Một số

Cytokinin

tổng hợp
III. VAI TRÒ SINH LÍ
Sau đây là những tác động sinh lí của Cytokinin:

Phân chia tế bào và tạo thành cơ quan

Sự nảy mầm, sự mở rộng của tế bào cơ quan

Sự tượng rễ và sự phát triển của rễ

Sự phát triển của nụ và chồi

Trì hoãn sự lão hóa và kích thích sự vận chuyển chất dinh dưỡng và hợp chất hữu cơ



IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG
- Khi thiếu Cytokinin thì tế bào sẽ không phân chia được mặc dù ADN có thể được tổng hợp nhưng quá trình tổng hợp protein không xảy ra.
phiên mã dịch mã
ADN mARN Protein cấu trúc bộ máy phân bào hoặc các loại enzim

Cytokinin

Cytokinin có mặt trong tARN do đó ảnh hưởng đến tổng hợp protein: Cytokinin xâm nhập vào tARN và ngăn chặn sự nhận mặt sai của các codon trên anticodon trong quá trình tổng hợp protein.

Cytokinin ngăn chặn sự hóa già của các cơ quan bằng cách ngăn chặn sự tổng hợp mARN điều khiển sự tổng hợp nên các enzim thủy phân.
V. ỨNG DỤNG
Sử dụng dung dịch nước dừa ngâm hạt vừng trước khi gieo và phun lên lá cây vừng
Nước dừa chứa hàm lượng Cytokinin cao giúp phá vỡ trạng thái ngủ của chồi, hạt ; cải thiện quá trình sinh trưởng, năng suất, phẩm chất hạt vừng
Ngoài ra ta còn có thể dùng dung dịch cytokinin để ngâm một số hạt, củ để phá vỡ trạng thái ngủ của chồi; bổ sung cytokinin giúp cây phát triển tốt hơn.
(a)
(b)
(c)
(a) cây thuốc lá có Cytokinin => kích thước lớn

(b) (c) cây không có Cytokinin => kích thước nhỏ
ĐiỀU KHIỂN SỐ LƯỢNG HOA ĐỰC, HOA CÁI THEO Ý MuỐN
Nếu nuôi cây đơn tính từ cây con mà chỉ để lại lá, loại trừ rễ thì cây sẽ tạo nên 85 - 90% là cây đực.

Ngược lại nếu rễ phát triển và loại bỏ lá thì đa phần là cây cái.

Nếu người ta tách phôi rồi nuôi cấy trong môi trường nhân tạo và trong môi trường chỉ bổ sung Gastrin thì có 95 - 100% là hoa đực . Còn nếu chỉ có Cytokinin thì 95 - 100% là hoa cái
Người ta thường áp dụng cho các cây thuộc họ bầu bí như bí ngô, bí đao, mướp, dưa lê, dưa chuột, dưa hấu…
Hoa bí đỏ
Hoa bí đao
Hoa mướp
Hoa dưa lê
Hoa dưa chuột
Hoa dưa hấu
Kích thích Sự HÌNH THÀNH củ, QuẢ
Sau khi thụ phấn, thụ tinh thì quả bắt đầu được hình thành và sinh trưởng nhanh chóng

Sự lớn lên của củ, quả là do sự phân chia tế bào đặc biệt là các tế bào dãn nhanh làm gia tăng kích thước

Vai trò của Cytokinin trong giai đoạn sinh trưởng của quả là rất lớn, việc sử dụng Cytokinin cũng có thể làm tăng kích thước của củ,quả như Auxin và GA
=> Giúp tăng năng suất cây trồng
điều khiển sự già hóa của cây và các bộ phận
(a)
(b)
(a) cây được xử lý với Cytokinin
(b) cây không được xử lý với Cytokinin
Cytokinin là yếu tố trẻ hóa của cây, duy trì trạng thái trẻ của mô, cơ quan, toàn cơ thể
Điều khiển sự ra hoa , quả của cây cảnh đúng vào dịp tết nguyên đán, người ta thường tác động đến bộ rễ để hạn chế nguồn Cytokinin - hoocmon hóa trẻ của cây.

Khi thiếu Cytokinin các chồi ngừng sinh trưởng và chuyển sang phân hóa hoa, ra hoa kết quả sớm vì rút ngắn thời gian sinh trưởng.
Nhờ kĩ thuật xử lí rễ, cây mai ra hoa đúng vào dịp Tết nguyên đán
Quất cảnh ra quả vào đúng dịp Tết
Cytokinin còn làm chậm sự già hóa của rau xanh, kìm hãm sự già hóa của quả, kéo dài đời sống của hoa cắt.
Một số loại rau mà ta có thể làm chậm sự già hóa
Một số loại quả mà ta có thể kìm hãm sự già hóa
Cytokinin kéo dài thời gian cắm hoa lên từ 7-10 ngày so với mẫu không được bổ sung
ĐiỀU KHIỂN SỰ PHÁT SINH CƠ QUAN TRONG NUÔI CẤY MÔ BẰNG AUXIN VÀ CYTOKININ
Khi tỉ lệ auxin/cytokinin cao  kích thích ra rễ
Còn nếu tỉ lệ auxin/cytokinin thấp  kích thích nảy chồi
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ
& CÁC BẠN
ĐÃ LẮNG NGHE !!!