Hormon oestrogen

Môn :khích thích tố trong chăn nuôi
Bài giảng: hormone estrogen
SVTH : Phan Thị Năm
GVHD : Võ Văn Toàn
Hormon sinh dục nữ :Estrogen

- Cấu trúc: trong phân tử nhóm setrogen có 1 vòng benzen, chứa OH acid , chứa ceton và có 1 nhóm metyl .
-CTPT: C18H22O2
-T0nc là 2590C
- Cấu tạo : tương đối giống hoocmon sinh dục nam và thuộc nhóm steroid . Các hoocmon này có trong nước tiểu của phụ nữ

CẤU TẠO CỦA OESTROGEN
Cấu trúc không gian :
* Nguồn gốc, bản chất hóa học, sinh tổng hợp và sự điều hòa bài tiết:
- Là 1 loại hormone do 1 số cơ quan sinh dục nữ tiết ra.
- Ở phụ nữ bình thường không có thai, estrogen được bài tiết chủ yếu ở buồng trứng, chỉ 1 lượng rất nhỏ do tuyến vỏ thượng thận bài tiết. Khi có thai, rau thai bài tiết 1 lượng lớn estrogen.
- Ở buồng trứng, estrogen do các tế bào vỏ trong và các tế bào hạt của nang trứng bài tiết trong nửa đầu chu kì kinh nguyệt(CKKN) và nửa sau do hoàng thể tiết ra.

Ở rau thai, estrogen do các tế bào lá nuôi bài tiết, nồng độ tăng dần, vào cuối thời kì có thai nồng độ có thể gấp 30 lần so bình thường. Hầu hết là estron (hoạt tính yếu nhất), được tổng hợp từ androgen tuyến thượng thận của mẹ và rau thai. Tế bào lá nuôi chỉ là bước chuyển hóa trung gian androgen thành estrogen.
- Có 3 loại estrogen có mặt với 1 lượng đáng kể trong huyết tương đó là: 17beta-estradiol, estron và estriol, trong đó chủ yếu là 17beta-estradiol được bài tiết nhiều nhất và có tác dụng sinh học mạnh nhất.



Tác dụng của 17beta-estradiol mạnh gấp 12 lần estron và gấp 80 lần estriol. Vì vậy estriol được xem là estrogen yếu nhất, nó là dạng chuyển hóa của 17beta-estradiol và estron.

Cả 3 loại đều có bản chất hoá học là steroid và được tổng hợp ở buồng trứng từ cholesterol và cũng có thể từ acetyl coenzim A.



- Estrogen được bài tiết nhiều hay ít phụ thuộc nồng độ LH (Luteinizing Hormone) của tuyến yên. Nồng độ LH tăng kích thích các tế bào lớp trong nang trứng bài tiết estrogen, khi nồng độ LH thấp sẽ bài tiết ít.
- Điều hòa theo nhịp sinh học: vào khoảng ngày 1-5 của chu kì kinh nguyệt nồng độ estrogen trong máu rất thấp, sau đó tăng dần và cao nhất vào giữa chu kì kinh nguyệt, sau khi phóng noãn nồng độ hơi giảm rồi lại tăng tiếp tục trong nửa sau CKKN, đến khoảng ngày 20-22 của chu kì kinh nguyệt nồng độ giảm xuống đột ngột.


* Vai trò của estrogen:
- Trong máu estrogen gắn lỏng lẻo chủ yếu với albumin của huyết tương và globulin gắn đặc hiệu với estrogen. Máu sẽ vận chuyển và giải phóng estrogen cho mô đích trong khoảng thời gian 30 phút.
- Tại gan estrogen sẽ kết hợp với glucoronid và sutfat thành những hợp chất bài tiết theo đường mật(khoảng 1/5 tổng lượng) và theo đường nước tiểu (khoảng 4/5). Gan cũng có tác dụng chuyển dạng estrogen mạnh là estradiol và estron thành dạng estriol yếu.
Do vậy nếu chức năng gan yếu, hoạt tính estrogen sẽ tăng, có khi gây ra cường estrogen.


Tác dụng của estrogen:
- Làm xuất hiện và bảo tồn đặc tính sinh dục nữ thứ phát kể từ tuổi dậy thì bao gồm phát triển các cơ quan sinh dục, phát triển lớp mỡ dưới da, giọng nói trong, dáng mềm mại…
- Tác dụng lên tử cung:
+ Làm tăng kích thước tử cung ở tuổi dậy thì và khi có thai.
+ Kích thích sự phân chia lớp nền là lớp tái tạo ra lớp chức năng trong nửa đầu của CKKN.

+ Tăng tạo các mạch máu mới ở lớp chức năng và làm cho các mạch máu này trở thành động mạch xoắn cung cấp máu cho lớp niêm mạc chức năng. Tăng lưu lượng máu đến lớp niêm mạc chức năng.
+ Kích thích sự phát triển các tuyến niêm mạc. Tăng tạo glycogen chứa trong tuyến nhưng không bài tiết.

+ Tăng khối lượng tử cung, tăng hàm lượng actin và myosin trong cơ đặc biệt trong thời kì có thai.
+Tăng co bóp tử cung. Tăng tính nhạy cảm của cơ tử cung với oxytocin.
-Tác dụng lên cổ tử cung:
Dưới tác dụng của estrogen,các tế bào biểu mô của niêm mạc cổ tử cung bài tiết 1 lớp dịch nhày, loãng, mỏng. Dịch này có thể kéo sợi dài khi được đặt vào lam kính. Khi để khô trên lam kính, dịch cổ tử cung có hiện tượng tinh thể hóa và soi lam kính dưới kính hiển vi thấy hình ảnh ”dương xỉ”.
.


-Tác dụng lên vòi trứng:
+ Làm tăng sinh mô tuyến của niêm mạc ống dẫn trứng.
+ Làm tăng sinh các tế bào tiểu mô lông.
+ Tăng hoạt động của các tế bào biểu mô lông rung theo 1 chiều, hướng về phía tử cung.
Tất cả các tác dụng của estrogen lên ống dẫn trứng đều nhằm giúp trứng đã thụ tinh di chuyển vào tử cung dễ dàng.




- Tác dụng lên âm đạo:
+ Làm thay đổi biểu mô âm đạo tư dạng khối thành biểu mô tầng vững chắc hơn do vậy tăng khả năng chống đỡ với các chấn thương và nhiễm khuẩn.
+ Kích thích các tuyến của âm đạo bài tiết dịch axid.


- Tác dụng lên tuyến vú (gọi là hormone tăng trưởng tuyến vú):
+ Phát triển các hệ thống ống tuyến
+ Phát triển mô đệm ở vú.
+ Tăng lắng đọng mỡ ở vú.
+ Tăng quầng vú và sậm màu lúc dậy thì.

- Tác dụng chuyển hóa:
+ Tăng tổng hợp protein ở các mô đích như tử cung, tuyến vú, xương.
+ Tăng nhẹ quá trình sinh tổng hợp protein của toàn cơ thể ở 1 số mô (khác so testosteron tăng tổng hợp trên khắp cơ thể).
+ Tăng lắng đọng mỡ dưới da, đặc biệt ở ngực, mông, đùi để tạo dáng nữ.
+ Tăng nhẹ tốc độ chuyển hóa, bằng 1/3 tác dụng của testosteron.

- Tác dụng lên xương:
+ Tăng hoạt động của các tế bào tạo xương (osteoblast).Vì vậy vào tuổi dậy thì tốc độ phát triển cơ thể nhanh.
+ Kích thích gắn đầu xương vào thân xương (mạnh hơn so testosteron nên phụ nữ ngừng cao sớm hơn so nam giới).
+ Tăng lắng đọng muối calci-phosphat ở xương (yếu hơn testosteron).
+ Làm nở rộng xương chậu.
Do những tác dụng ở trên, nếu thiếu estrogen (ở người già) sẽ gây hiện tượng loãng xương.






- Tác dụng trong thời kì có thai:
+ Tăng kích thước và trọng lượng cơ tử cung.
+ Phát triển ống tuyến vú và mô đệm.
+ Phát triển đường ống sinh dục ngoài. Giãn và làm mềm thành âm đạo, mở rộng lỗ âm đạo.
+ Giãn khớp mu,dây chằng.
+ Tăng tốc độ sản sinh các tế bào ở mô có thai.









- Các tác dụng khác:
+ Gần ngày hành kinh cơ thể phụ nữ tích đọng nước và muối khoáng nên cơ thể có hiện tượng tăng cân.
+ Làm các tuyến nhờn ở da tiết nhiều dịch nhầy, có tác dụng chống mụn trứng cá.
+ Estrogen làm giảm choslesteron trong huyết tương, giảm nguy cơ bị xơ vữa động mạch ở phụ nữ.
+ Tăng tác dụng giữ ion Na+ và giữ nước (yếu trừ khi có thai).

Hạn chế hội chứng mãn kinh .

Chống loãng xương .

Tác dụng tích cực với bệnh tim mạch do hoạt tính chống oxy hóa .
* ứng dụng của hormone oestrogen:
- Điều chế chất Estrogen làm tǎng sinh trưởng và phát triển các cơ quan sinh dục nữ và duy trì giới tính. Estrogen làm giảm LDL-cholesterol (cholesterol xấu) và tǎng HDL-cholesterol (cholesterol tốt
- Giúp cơ thể tạo dáng hình mềm mại. Estrogen giữ nước trong cơ thể và mỡ ở dưới da nên da dẻ người phụ nữ mềm mỏng và hồng hào.
- Estrogen dùng điều trị các triệu chứng thông thường liên quan đến mãn kinh (như bốc hỏa, khô âm đạo), chảy máu tử cung và ung thư tiền liệt tuyến, cũng như phòng gãy xương do loãng xương, cơn đau tim và đột quị.
- Dùng liệu pháp uống hoặc tiêm thẳng estrogen vào cơ thể Có thể làm nở ngực