HÓA SINH CHƯƠNG 9: HORMON

Trong cơ thể sống đồng thời diễn ra hàng trăm, hàng ngàn phản ứng hoá sinh. Các phản ứng này diễn ra hoàn toàn không độc lập với nhau mà có trật tự nghiêm ngặt. Do đó có một cơ chế điều tiết rất cao trong cơ thể. Một trong những cơ chế điều tiết quan trọng của cơ thể là sản sinh ra các chất hoá học điều khiển từ xa- đó là các hocmon sinh học.
CHƯƠNG IX
HOCMON
1
2
3
4
5
6
Sự tạo thành các hocmon được thực hiện bởi các cơ quan chuyên biệt, những cơ quan này được gọi là các tuyến nội tiết. Giữa hoạt động của tuyến nội tiết và hệ thần kinh có mối liên hệ chặt chẽ.
Trong cơ thể có trên 50 loại hocmon sinh học khác nhau được tạo ra từ các tuyến nội tiết và chúng ảnh hưởng đến toàn bộ các quá trình trao đổi chất .
Cơ chế hoạt động của các hocmon rất đa dạng: Hocmon ảnh hưởng khác nhau đến hoạt tính của các enzym, đến tốc độ tổng hợp các enzym tại các mô và tế bào; Hocmon còn điều tiết tính thấm của màng tế bào. Hocmon tác động tới quá trình trao đổi chất thông qua hoạt hoá các enzym tổng hợp và phân giải v-AMP là Adenilatxyclaza và photphodiesteraza.
Trong cơ thể có các hệ thống hocmon như sau
+ Hoocmon vùng dưới đồi thị và tuyến yên :
Hệ thống các hocmon này giữ vai trò chủ đạo trong quá trình điều tiết phần lớn các hocmon trong cơ thể. Các hocmon vùng duới đồi được đưa tới tuyến yên và chúng kích thích hay ức chế quá trình giải phóng hocmon tuyến yên. Các hocmon tuyến yên sẽ điều tiết hoạt tính các tuyến nội tiết ngoại vi : tuyến vỏ thượng thận, tuyến giáp và tuyến sinh dục. Tuy nhiên quá trình điều tiết thực hiện theo 2 chiều, khi hàm lượng hoocmon của các tuyến ngoại vi tăng cao sẽ ức chế hoạt động hocmon vùng dưới đồi thị và tuyến yên.
- Hocmon vùng dưới đồi bao gồm : CRE, TRS, PIF, PRE, LH-RH....
- Hocmon tuyến yên bao gồm : GH (sinh trưởng), TSH (kích giáp tố), ACTH (kích vỏ thượng thận), MSH (kích hắc tố), FSH và LH (kích sinh dục), Vasopressin (tăng huyết áp) , oxytoxin (co bóp tử cung..)
+ Hocmon tuyến tuỵ :
- Insulin : Điều hoà lượng đường huyết bằng cách tăng cường vận chuyển glucoza từ máu vào tế bào ...
-Glucagon : Tăng quá trình phân giải glycogen thành glucoza
+ Hocmon tuyến giáp và tuyến cận giáp : Đó là Thiroxin và Parathormone.
-Thiroxin có tác dụng tăng cường quá trình oxy hoá trong tế bào, hoạt hoá cả hệ thống enzym chuyển hoá gluxit và lipit, tổng hợp protit và các quá trình chuyển hoá năng lượng. Thiroxin được tổng hợp với sự tham gia của Iốt. Ngoài ra Thiroxin còn ảnh hưởng đến hoạt động của tim, tuyến thượng thận và hoạt động sinh dục.
- Parathormone có tác dụng đến hoạt động của thận và xương
+ Hocmon tuỷ thượng thận và vỏ thượng thận:
Bao gồm các hocmon Adrenalin, Noradrenalin và nhóm hoạt chất Cocticoxteroic
- Adrenalin và Noradrenalin chủ yếu tác dụng tới hệ tim mạch
- Thiếu và thừa Cocticoxteroic đều gây ra nhiều bệnh lý
+ Hocmon tuyến sinh dục: Gồm các hocmon sau :
- Hocmon sinh dục nam là Androgen cần thiết cho sự phát triển bộ máy sinh dục nam trong bào thai và trưởng thành
- Hocmon sinh dục nữ gồm Progestin và Oestrogen có tác dụng hoàn thiện chức năng sinh sản của cơ thể nữ đó là bảo đảm cho quá trình thụ tinh của trứng, mang thai và sinh đẻ...