HÓA HỮU CƠ - CHUYÊN ĐỀ HSG 2013

ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HỌC SINH GIỎI
CHUYÊN ĐỀ – HÓA HỌC HỮU CƠ
A – LÝ THUYẾT CĂN BẢN
PHẦN MỘT
HÓA HỌC HỮU CƠ
PHÂN LOẠI HỢP CHẤT HỮU CƠ




Hiđrocacbon Hợp chất hữu cơ có nhóm chức
CxHy (y( 2x + 2) (là dẫn xuất chứa hiđrocacbon)
+ Phân loại HCHC có nhóm chức :
-Thành ph ần: Gốc hyđrocacbon + nhóm chức.
-Công thức tổng quát: CxHy-kAk (Điều kiện k
y).

Đơn chức
Đa chức
Tạp chức

1 nhóm chức ( k=1)
2 nhóm chức cùng loại trở lên (k
2)
2 nhóm chức khác loại trở lên (k
2)

Gốc CxHy no (CnH2n+2-kAk) ( HCHC no.
Gốc CxHy không no (CnHy-kAk) ( HCHC không no.


+ Bảng công thức tổng quát một số HCHC quan trọng.

Hợp chất hữu cơ
Công thức tổng quát
Điều kiện

Hợp chất chứa C, H, O
Hợp chất chứa C, H, O, N
Hợp chất chứa C, H, O, X
(X là halogen)
CxHyOz
CxHyOzNt
CxHyOzXu

y
2x +2
y
2x +2 +t
y
2x +2 –u

Ancol, no
Ancol đơn chức
Ancol bậc I, đơn chức

Ancol đơn chức, no, bậc I
R(OH)x hay CnH2n+2-x(OH)x
CxHy –OH
CxHy –CH2OH
CnH2n+1(OH) hay CnH2n+2O
CnH2n+1 –CH2OH

x,n
1
x
1, y
2x+1
x
0, y
2x+1
n
1
n
0

Anđehit
Anđehit no
Anđehit đơn chức
Anđehit đon chức, no
R(CHO)x
CnH2n+2-x(CHO)x
R –CHO hay CxHyCHO
CnH2n+1CHO hay CmH2mO
x
1
x
1, n
0
x
0, y
2x+1
n
0, m
1

Axit đơn chức
Đi axit no
Axit đơn chức, no
R –COOH hay CxHyCOOH
CnH2n(COOH)2
CnH2n+1COOH hay CmH2mO2
x
0, y
2x+1
n
0
n
0, m
1

Este đơn chức
Este đơn chức, no
R –COO –R’
CnH2nO2
R’
H
n
2

Amin đơn chức
Amin đơn chức, no
Amin bậc I, no, đơn chức
CnHyN
CnH2n+3N
CnH2n+1 –NH2
y
2x+3
n
1
n
1

Điều kiện chung: x, y, z, t, u, n, m đều
N
(R –) là gốc hidrocacbon no hay không no


+ Bảng các dãy đồng đẳng thường gặp ứng với công thức tổng quát.
CTTQ
Có thể thuộc dãy các đồng đẳng
Điều kiện

CnH2nO
+ Anđehit no, đơn chức ( ankanal)
+ Xeton no, đơn chức.
+Rượu đơn chức, không no (có một nối đôi ở phần gốc hidrocacbon)
+Ete ( có 1 nối đôi ở gốc CxHy )
n
1
n
3
n
3

n
3

CnH2nO2
+Axit hữu cơ no, đơn chức.
+Este no, đơn chức.
n
1
n
2

CnH2n+2O
+Ancol no, đơn chức (ankanol)
+Ete no, đơn chức
n
1
n
2


CHƯƠNG I
ANCOL - PHENOL

1. Ancol ( Rượu )
I. Định nghĩa, tên gọi, bậc ancol
1. Định nghĩa
- Rượu là hợp chất có nhóm –OH liên kết với gốc hyđrocacbon. Bậc của rượu bằng bậc của C mang nhóm –OH
- Nếu thay thế H ở đoạn mạch nhánh của hiđrocacbon thơm bằng nhóm ( -OH) ta được rượu thơm.
- Khi thay thế một nguyên tử H của ankan bằng một nhóm OH thì ta được đồng đẳng của ancol etylic. (dãy đồng đẳng ancol no đơn chất)
Công thức: CnH2n+1OH (n ( 1)
2. Tên gọi:
- Tên thông thường Ancol + gốc ankyl + ic
- Tên quốc tế: Tên ankan + ol + số chỉ vị trí nhóm OH
Ví dụ: CH3 - CH2OH ancol mêtylic

Butannol – 2

( Rượu benzylic)
( p-Crezol)


3. Bậc ancol: là bậc của nguyên tử C có nhóm OH
Bậc của nguyên tử